می‌توان گفت عمده‌ترین محصول معدنی در حال استحصال در کشور
سنگ آهن بوده که بخش عمده ای از صادرات معدنی ایران را نیز به خود اختصاص
می‌دهد، به گو نه‌ای که فراغ از صادرات محصول زنجیره پایین دستی این محصول،
فقط حجم صادرات سنگ آهن خام و کنسانتره سنگ آهن در سال گذشته به ۱۸ میلیون
تن رسید.
رویداد همایش ملی سنگ آهن که به طور سالانه در ابتدای هر سال برگزار می‌شود روز سه شنبه نیز در حالی در مرکز همایش های صدا و سیما برگزار شد که به نظر میرسد برنامه آن متاثر از سخنرانی رئیس جمهوری آمریکا در باره تصمیمش در خصوص برجام شاهد تغییراتی بود. به گونه ای که قرار بود این برنامه با حضور علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت برگزار شود که در ساعتی مانده به شروع همایش و علیرغم حضور تیم حفاظت شخصیت های ذکر شده، حضور آنها به علت تشکیل جلسه فوری سران قوا منتفی شد.
از جمله موضوعات مطرح شده در این نشست، به وضعیت ذخایر معدنی سنگ آهن و نحوه توسعه استخراج این محصول مربوط بود چرا که به گفته سخنرانان عملا برای رسیدن به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد تا سال ۱۴۰۴ نیز تولید بیش از دو برابر این محصول است.
مهدی کرباسیان -رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت- در سخنان خود اعلام کرد که تا هفت سال دیگر باید تولید سنگ هان مطابق با اهداف تعیین شده به بیش از ۱۶۰ میلیون تن برسد، در حالی که اکنون حجم تولید این فلز معدنی فقط حدود ۷۰ میلیون تن است.
از اکتشافات چیز چشمگیری پیدا نشد!
از سوی دیگر با وجود این که اکتشاف ۲۵۰ هزار کیلومتر در سال های گذشته از عملکرد های شاخص معدنی دولت و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران بود، اما به نظر می رسد حد اقل در حوزه سنگ آهن چندان ذخایر قابل توجهی بدست نیامد، به گونه‌ای که حتی کرباسیان هم به این موضوع اذعان دارد و در این باره می‌گوید که بیشتر ذخایر سنگ آهن زیر زمینی بوده و هنوز ایران به لحاظ اکتشافی بکر محسوب می شود.
کرباسیان در ادامه اظهار کرد: یکی از کارهای خوبی که در سال‌های گذشته صورت گرفت همکاری ایمیدرو با یکی از شرکت های وابسته با سازمان انرژی اتمی بود که به حفاری و اکتشافات عمیق تر در منطقه فلات مرکزی پرداختند و مشخص شد در آن منطقه ذخایر سنگ آهنی به حجم حداقل ۲ میلیارد وجود دارد که بر خلا تمام ذخایری که تاکنون به صورت سطحی وجود داشته زیر زمینی است.
این موضوع همچنین در سخنرانی جعفر سرقینی معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت معدن و تجارت نیز دنبال شد و این مقام وزارتی در خصوص ذخایر سنگ آهن کشور اخبار تازه‌تری نیز داد و گفت : به جز ۲ میلیارد تن ذخایر سنگ آهن کشف شده در یزد در عمق زیاد، به تازگی حدود ۲ میلیارد تن ذخایر سنگ آهن با عیارهای مناسب در عمق‌های متعارف کشف شده که به زودی اخبار آن اعلام خواهد شد.
بخش خصوصی وارد حوزه اکتشاف شود
موضوع دیگری که از سوی کرباسیان مورد تاکید قرار گرفت این بود که شرکت های معدنی بزرگ با تشکیل کنسرسیومی به حوزه اکتشاف ورود کنند تا نه تنها در مواردی چون اکتشافات عمقی بتوانند عملکرد مناسبی داشته باشند، بلکه از آنجایی که در سال‌های گذشته ایمیدرو فقط ۲۵۰ هزار کیلومتر بیش از یک میلیون و ۶ هزار کیلومتر مساحت ایران را اکتشاف کرده است، ایران هنوز به لحاظ اکتشافی بکر به شمار میرود و این کنسرسیوم میتواند ذخایر مختلفی را در کشور کشف کند.
دسترسی به اهداف سند چشم انداز با واردات سنگ آهن
با توجه به میزان ذخایر سنگ آهن ایران که اکنون به طور قطعی به ۳ میلیارد تن می رسد و زمزمه هایی از دست یابی به ۲ میلیارد تن دیگر به صورت عمقی مطرح است شاید صحبت از واردات سنگ آهن به کشور چندان منطقی نیاید، اما اتفاقا این موضوعی است که حداقل دو سخنران در گردهمایی سنگ آهن آن را منتفی ندانستند. به گونه ای که مرتضی اصانلو -استاد دانشگاه امیر کبیر- در این باره گفت: «سنگ آهن مورد نیاز ۵۵ میلیون تن فولاد تنها از منابع داخلی امکانپذیر نیست ممکن است اقدام به واردات این محصول کنیم»
در ادامه قدیر قیافه -عضو هیات مدیره انجمن سنگ آهن ایران- نیز موضوع واردات سنگ آهن را چندان دور از ذهن ندانست و با انتقاد از طرح تولید ۵۵ میلیون تن فولاد تا سال ۱۴۰۴ آن را حاصل تصمیمات اشتباه وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت دهم دانست و اظهار کرد: قطعا در آینده نزدیک در تامین سنگ آهن به مشکل خواهیم خورد و باید بدانیم که واردات سنگ آهن تابو نیست چنان که ایران در سال‌های نه چندان دور هم واردات کنسانتره و سنگ آهن را داشته است.
آغاز فعال سازی معادن کوچک و متوسط
موضوع به کارگیری معادن کوچک و متوسط عملا موضوعی بود که مورد تاکید اکثر فعالین معدنی قرار گرفت به طور خاص کرباسیان به تفاهم نامه عقد شده میان خانه معدن، ایمیدرو، گلگهر و میدکو اشاره کرد که طی آن قرار است دو شرکت بزرگ معدنی میدکو و گلگهر سرمایه گذاری لازم را برای احیای معادن غیر فلزی و فلزی انجام دهند و همچنین تاکید کرد که برای تامین سنگ آهن کشور در آینده حتما باید ظرفیت‌هایی مانند استحصال محصول از باطله‌ها و توان معادن کوچک و متوسط در نظر گرفته شود.
همچنین فرزانه معصومی - عضو هیات مدیره انجمن سنگ آهن ایران - نیز از به کار گیری ظرفیت‌های معادن کوچک و متوسط به عنوان یک نهضت یاد کرد که باید مورد حمایت قرار گیرد و فعالین معدن آن را به طور جدی یک گزینه حیاتی در زمینه تامین سنگ آهن کشور بدانند.
