طرح خوداتکایی دانه های روغنی یکی از مهم ترین طرح های وزارت جهاد کشاورزی
در جهت کاهش وابستگی به خارج و تامین نیاز روغن کشور در داخل است؛ طرحی
که به سرانجام رسیدن آن می تواند منجر به تامین امنیت غذایی، اشتغال زایی و
جلوگیری از خروج ارز از کشور شود؛ اما اقدامات دولتمردان طی سال جاری
کشاورزان را دلسرد و نگران کرده است، در حالی که نرخ خرید تضمینی محصولات
کشاورزی باید حدود ۷ ماه قبل اعلام می شد اما تاکنون این اتفاق رخ نداده
این در حالی است که مدتی از آغاز برداشت کلزا در کشور می گذرد. کارشناسان
هشدار می دهند ادامه این روند ، دستاوردهایی که تاکنون در طرح خودکفایی
دانه های روغنی حاصل شده را بر باد می دهد و می تواند منجر به شکست این طرح
شود. در همین ارتباط، خبرنگارما گفتگویی را با علیرضا مهاجر، مجری طرح دانه های روغنی وزارت جهاد کشاورزی انجام داده که مشروح آن از نظرتان می گذرد: *دولت بالاخره با تاخیر هفت ماهه اعلام کرد که قصد ندارد قیمت خرید تضمینی گندم را افزایش دهد؛ اما در مورد دانه های روغنی هنوز تصمیم خود را اعلام نکرده است. نظر شما به عنوان مجری طرح دانه های روغنی در این زمینه چیست؟
-بنده به عنوان مجری طرح دانه های روغنی از این موضوع ناراحت هستم چراکه ما به عنوان مسئول به زراعان می گوییم محصولی را که هم استراتژیک است و هم مورد حمایت دولت و مجلس و هم شخص رهبر معظم انقلاب پیگیر تولید آن هستند کشت کنند. وقتی به هر دلیلی درباره موضوعات آن اهمال شود باعث نارضایتی کشاورزان خواهد شد و در نهایت مشکلات بعدی ایجاد می شود، تولیدکنندگان سال آینده اقدام به کشت محصول نمی کنند؛ این مساله نیز به مفهوم آن است که ما باید اقدام به واردات این محصولات نماییم. زمانی که واردات انجام می دهیم، یعنی ارز زیادی از کشور خارج می کنیم و اشتغال زیادی از بین می رود که این مسائل پیامدهای بسیاری را به دنبال خواهد داشت.
بنده به عنوان یک مسئول دولتی اعلام می کنم این تاخیر به هر دلیلی که اتفاق افتاده، شایسته نیست و ما باید هر چه زودتر به قولی که به کشاورزان داده ایم عمل کنیم
-بنده به عنوان یک مسئول دولتی اعلام می کنم این تاخیر به هر دلیلی که اتفاق افتاده، شایسته نیست و ما باید هر چه زودتر به قولی که به مردم داده ایم عمل کنیم. با توجه به اینکه درباره اعلام نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی قانون وجود دارد که دولت باید نرخ ها را در ابتدای سال زراعی که ابتدای پاییز است، اعلام کند، تا زراعین براساس آن تصمیم بگیرند چه محصولی کشت کنند و چه محصولی کشت نکنند.
*یکی از مهم ترین مسائلی که گفته می شود باعث تاخیر در اعلام نرخ خرید تضمینی گندم شده، بحث افزایش یا عدم افزایش نرخ این محصول بوده است، درباره دانه های روغنی چه چیزی باعث این همه تاخیر در اعلام نرخ شده، آیا درباره دانه های روغنی نیز چنین اختلاف نظری وجود دارد؟
-ما عملکرد دولت ها را باید در یک نگاه کلان مدنظر داشته باشیم تا بتوانیم در قضاوت هایمان دچار اشتباه و سوء برداشت نشویم و در همین راستا مشکلاتی که دولت با آن مواجه هست و ارتباط و تاثیر آنها را در حوزه های مختلف فراتر از بخشی نگری نظر کنیم. به عنوان مثال یکی از مشکلات دولت در بحث تامین نقدینگی کالاهای اساسی، بحث نان است، دولت نمی خواهد قیمت نان را واقعی کند، چون قشر عظیمی از مردم جامعه آسیب پذیر هستند، می خواهد نرخ نان را پایین نگه دارد، از طرفی گندم که با نرخ پایین تولید نمی شود با تورمی که در کشور وجود دارد تولید می شود به همین دلیل دولت در تنگنا قرار گرفته، چون نمی خواهد قیمت نان را افزایش دهد و گندم را گران می خرد؛ همین مساله هم کم و بیش درباره دانه های روغنی مطرح است.
*بنابراین قیمت دانه های روغنی نیز برای سال زراعی جاری افزایش نخواهد یافت؟
-پیش بینی ما معمولا مثبت است و امیدوار هستیم چنین اتفاقی درباره دانه های روغنی رخ ندهد، امیدواریم حتما قیمت تضمینی دانه های روغنی نسبت به سال گذشته مورد توجه منطقی قرار بگیرد.
*پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی برای نرخ خرید تضمینی دانه های روغنی در سال جاری چقدر بوده است؟
-طبق قانون؛ قانون به ما می گوید هر سال به اندازه نرخ تورم قیمت خرید تضمینی محصولات باید افزایش یابد و به همین میزان نیز ما پیشنهاد دادیم که قیمت ها تغییر کند.
بیشترین واردات ما در حوزه کشاورزی مربوط به دانه های روغنی، روغن و کنجاله است که وابستگی در این حوزه به نظر ما فاجعه است
*شما بارها از کیفیت روغن های وارداتی نیز انتقاد کردید.
-متاسفانه عمده روغن های وارداتی به کشور از کیفیت لازم برخوردار نیستند و به گفته کارشناسان بیشتر بیماری های قلب و عروق ناشی از روغن های بی کیفیت است.
* رهبر معظم انقلاب امسال را سال حمایت از تولید داخل نام گذاری کرده اند و همواره بر خودکفایی در محصولات کشاورزی تاکید می کنند، با این حال به نظر می رسد اقدامات انجام شده چندان در این راستا نیست.
-ما اگر به فرمایشات مقام معظم رهبری توجه کنیم بسیاری از این مسائل را نخواهیم داشت، بنده به واسطه فرمایشات مقام معظم رهبری در توجه به اقتصاد مقاومتی مسئولیت این طرح را قبول کردم و اگر امسال دانه های روغنی به صورت مطلوب خریداری و مطالبات کشاورزان تسویه نشود، بود و نبود من خیلی فرقی نخواهد داشت. نمی شود به کشاورز قول داد اما به آن عمل نکرد در کشوری که این همه تنش برای ارز وجود دارد باید کاری کرد که ارز کمتری از آن خارج شود و حتی باعث ارز آوری شد.
*با توجه به تنگناهای دولت، رویکرد دولت در مقابل خودکفایی طرح دانه های روغنی را منطقی می دانید؟
ما اگر به فرمایشات مقام معظم رهبری توجه کنیم بسیاری از این مسائل را نخواهیم داشت، بنده به واسطه فرمایشات مقام معظم رهبری در توجه به اقتصاد مقاومتی مسئولیت این طرح را قبول کردم و اگر امسال دانه های روغنی به صورت مطلوب خریداری و مطالبات کشاورزان تسویه نشود، بود و نبود من خیلی فرقی نخواهد داشت-ما معتقدیم توجه لازم به این امر صورت نمی پذیرد؛ نیاز کشور را در داخل می توان با کیفیت بسیار مطلوب تر تامین کرد، ضمن اینکه ایجاد اشتغال و ثروت، ممانعت از خروج ارز از کشور، تامین امنیت غذایی و سلامت جامعه از دیگر نتایج این اقدام است و با توجه به مزیت خدادادی کشور در بخش کشاورزی محصولات ما قابل رقابت در کیفیت با انواع خارجی هستند و برای توسعه تکنولوژی، تولید و صادرات و ارز آوری می توان برنامه ریزی کرد.
*برخی کارشناسان معتقد هستند نمایندگان مجلس در پیگیری حقوق کشاورزان و اجرای صحیح قانون خرید تضمینی ضعیف عمل کرده اند، نظر شما چیست؟
-در کشوری که ذائقه واردات بر اراده تولید در داخل، غالب باشد معمولا امثال این طرح ها از همه نواحی مورد کم توجهی واقع خواهند شد و مجلس بعنوان نمایندگان مردم و یک ارگان نظارتی که باید از حساسیت های بالاتری برخوردار باشد؛ جای تعجب است در کشور حساسیتی که روی خوراک ماشین(بنزین) به عنوان مرکب وجود دارد و در بودجه ها راجع به آن بحث می شود نسبت به خوراک مردم وجود ندارد و هم این موارد برمی گردد به معضلی بنام واردات.
*یعنی وارد کنندگان پشت پرده این ماجرا هستند؟
-اگر صریحا این را نگوییم اما به صراحت میتوان اذعان کرد که «ذائقه واردات» در اقتصاد ایران بر «اراده تولید داخلی» غالب است و ریل های اقتصاد کشور در طول دوران طوری تنظیم شده که تنها قطار واردات است که با هیچ مانعی روبرو نمی شود بلکه امور آن تسهیل هم می گردد.
*موفقیت یا عدم موفقیت طرح خودکفایی دانه های روغنی روی تولید گندم هم اثر دارد؛ فکر می کنید کار چطور پیش برود؟
- این طرح یکبار در دهه هشتاد با ناکامی مواجه شد و خسارات زیادی به کشور وارد کرد و اکنون با تجارب گذشته به دنبال آن هستیم که آن را به سرمنزل مقصود برسانیم. اگر این طرح شکست بخورد طرح خودکفایی گندم هم به دلیل تناوب کشت با مشکل مواجه خواهد شد و ما به واردات محصولات استراتژیک غذایی روی خواهیم آورد؛ خوراک دام و طیور، گوشت و مرغ و تخم مرغ و صنعت و اشتغال ما در این زمینه دچار ضعف و چالش خواهد شد و کشور در موضع بسیار بدی نسبت به کشورهای رقیب و بدخواهان قرار خواهد گرفت که توضیح آن در حوزه های تخصصی خود ممکن است.
ذائقه واردات در اقتصاد ایران بر اراده تولید داخلی غالب است و ریل های اقتصاد کشور در طول دوران طوری تنظیم شده که تنها قطار واردات است که با هیچ مانعی روبرو نمی شود بلکه امور آن تسهیل هم می گردد
-خوشبختانه با حمایت های دولت توانستیم میزان تولید را طی سالهای اخیر به حد قابل قبولی برسانیم، در سال ۹۴ میزان تولید کلزا در کشور ۴۶ هزار تن بود امسال پیش بینی می شود این عدد از مرز ۳۰۰ هزارتن بگذرد و احتمالا به ۳۵۰ هزارتن برسد. این تفاوت ۵۰ هزارتنی، به دلیل بحث چند روز آینده اقلیم و مسائلی که در این زمینه اتفاق می افتد، وجود دارد.
*آیا سرمازدگی های اخیر به محصول کلزای کشور آسیب وارد کرده است؟
-کشور ما کشوری گرم و خشک است، ما از بارندگی در کشور خوشحال می شویم، قطعا وقتی بارندگی اتفاق می افتد به محصول آسیب می زند ولی در برابر فوایدی که باران دارد خسارات آن قابل توجه نیست ضمن اینکه درحال حاضر امکان برآورد این مساله وجود ندارد.
*برداشت کلزا در کدام نقاط کشور آغاز شده است؟
-در استانهای ایلام، جنوب استان کرمان (جیرفت)، خوزستان، سیستان و بلوچستان، فارس، هرمزگان و بوشهر آغاز شده یا بزودی شروع می شود.
*چه میزان کلزا تاکنون برداشت شده است؟
-میزان برداشت از مرز ٤٠ هزار تن گذشته که حدود ۵۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد دارد.
*آقای بخشنده معاون وزیرجهاد چند روز قبل از آغاز پرداخت پول گندمکاران طی روزهای آینده خبر دادند، آیا پول کشاورزان کلزاکار نیز با گندمکاران پرداخت می شود؟
-قاعدتا باید اینگونه باشد؛ مباشر خرید شرکت بازرگانی دولتی است باید پول دانه های روغنی و گندم همزمان به کشاورزان پرداخت شود و ما انتظار داریم این اتفاق رخ دهد.
*پیش بینی تولید سایر دانه های روغنی مانند سویا، آفتاب گردان و گلرنگ در سالجاری به چه صورت است؟
-کشت این محصولات از بهار آغاز و کشت آنها در پاییز انجام می شود، بیش از ۵۵۰ هزارتن تولید کل دانه های روغنی در کشور است، حدود ۲۰۰ هزارتن پیش بینی تولید سایر دانه ها برای سال ۹۷ است.
*آخرین وضعیت واردات به چه صورت بوده است؟
-براساس آمار گمرک سال گذشته بیش از ۲ میلیون و ۳۵۵ هزارتومان دانه روغنی، یک میلیون و ۲۷۵ هزارتن روغن خام و یک میلیون و ۳۵۶ هزارتن کنجاله وارد کشور شده است.
پیش بینی می شود ۱۶تا ۱۸ درصد نیاز کشور در داخل تامین شود. که حدود ۴۴۰ میلیون دلار صرفه جویی ارزی برای کشور به دنبال خواهد داشت
-پیش بینی می شود ۱۶تا ۱۸ درصد نیاز کشور در داخل تامین شود. که حدود ۴۴۰ میلیون دلار صرفه جویی ارزی برای کشور به دنبال خواهد داشت.
*فکر می کنید اگر دولت نرخ خرید تضمینی دانه های روغنی را در سال جاری افزایش ندهد، در وضعیت کشت سال آینده تاثیر خواهد داشت؟
-بله، اگر نرخ را افزایش ندهند، در خرید تعلل کند و پول کشاورزان پرداخت نشود احتمالا طرح دانه های روغنی با شکست مواجه می شود. به هر حال دستاوردهایی که در حوزه خودکفایی دانه های روغنی بدست امده، دستاوردهای ارزشمندی است و باید دولت تلاش کند این دستاوردهای از دست نرود.
