نگاهی به روابط ایران و اسپانیا در سال 1396

به گزارش ایران اکونومیست؛ روابط دوستانه دو کشور جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی اسپانیا در سال 1396 تحولات مثبتی را پشت سر گذاشت که بازگشت تدریجی روابط به دوره پیش از تحریم و فعال شدن شرکت های بزرگ اسپانیایی در بازار ایران، از شاخصه های مهم روابط دو کشور در این سال است.
شرکت های اسپانیایی در سالی که گذشت همسو با شرکای اروپایی خود، علاقمندی بیشتری به حضور در بازارهای ایران نشان دادند و از سوی ارکان دولتی و موسسات تضمین اعتبارات صادراتی اسپانیا، مورد حمایت قرار گرفتند.
مادرید قبل از توافق برجام با اعزام هیأت بلندپایه ای با حضور وزیران امور خارجه، صنعت و عمران، به همراه یک هیأت بزرگ اقتصادی (سپتامبر 2015) به تهران که در سنت سیاسی اسپانیا کم سابقه است، علامت راهبردی مهمی به ایران ارسال داشت و حمایت همه جانبه خود را از پیشرفت مذاکرات هسته ای و گشایش بازارهای کشورمان اعلام نمود.
پس از توافق برجام، مادرید مقصد اولین سفر اروپایی وزیر امور خارجه کشورمان بود. دکتر ظریف در این سفر (فروردین 1394) در دیدار با نخست وزیر، وزیر امور خارجه، رئیس مجلس و با حضور در نشست ویژه با حضور برجسته ترین چهره های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و رسانه ای و مدیران شرکت های اسپانیا، آمادگی کشورمان را برای گسترش همه جانبه روابط با مادرید اعلام داشت. از این زمان بود که روابط تجاری و سرمایه گذاری بین دوکشور با هدف بازگشت به دوره گذشته، حرکت بالنده خود را آغاز کرد.
مقامات اسپانیایی در دو سال پس از برجام همسو با مواضع اتحادیه اروپا از اجرای دقیق برجام حمایت مجدانه ای نمودند و «آلفونسو داستیس» وزیر امور خارجه اسپانیا در سفر اوایل اسفند ماه 1396 به کشورمان و در جمع تجار، صاحبان شرکت ها و سرمایه گذاران اسپانیایی، بر حمایت دولت از حضور فعالانه شرکت های این کشور در بازار ایران و رفع مشکلات و نارسایی های آنها، تأکید نمود.
بر اساس آخرین آمارهای رسمی، اسپانیا در سال 2017 معادل 423 میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده که افزایشی‌ 21 درصدی نسبت به سال پیش از آن (2016) داشته است. اسپانیا در این سال متقابلا معادل یک میلیارد و 520 میلیون یورو واردات از ایران داشته که نسبت به سال پیش از آن، افزایش‌ 74 درصدی نشان می‌ دهد. حجم معاملات اقتصادی دو کشوردر پایان سال گذشته (1396)، به حدود 2 میلیارد یورو رسید.
نفت، پتروشیمی، انرژی های تجدیدپذیر، قطعات خودرو، ماشین آلات سنگین، الکترونیک، محصولات کشاورزی و دامی، راه آهن، هتل سازی و صنایع فولاد و کاشی و سرامیک، مهم ترین بخش های تعاملات دو کشور در دوره پسابرجام می باشد.
روابط تجاری و اقتصادی دو کشور در سال 1396 با سفرهای دوجانبه مقامات و هیات های دوکشور ادامه یافت که از آن میان می توان به سفر مسئولین تجارت خارجی‌ وابسته به وزارت اقتصاد اسپانیا به تهران، سفر مقام های بخش های مختلف تجاری اسپانیا به ایران و همچنین سفر «مجتبی خسروتاج» قائم مقام وزارت صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، «غلامحسین شافعی» رییس اتاق بازرگانی ایران و هیات های اقتصادی کشورمان شامل نمایندگان شرکت های دانش بنیان، نفت، گاز و پتروشیمی و.. به اسپانیا اشاره نمود. امضای نقشه راه همکاری های اقتصادی ایران و اسپانیا، امضای چند یادداشت تفاهم همکاری در بخش های مختلف مانند بین صندوق ضمانت صادرات ایران و آژانس بیمه صادرات و سرمایه گذاری اسپانیا، برپایی همایش بزرگ فرصت های همکاری اقتصادی بین ایران و اسپانیا با حضور مدیران تجاری، اقتصادی، بانکی و سرمایه گذاران اسپانیایی و تشکیل کمیته های موضوعی و پانل های تخصصی میان فعالین اقتصادی دو کشور و برگزاری نخستین کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و‌اسپانیا، از جمله برنامه های مهم سفر این مقامات به اسپانیا بودند.
همچنین با سفر معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان جهانگردی، میراث فرهنگی و گردشگری کشورمان به مادرید، راه های گسترش تعاملات در حوزه های مختلف صنعت گردشگری و بهره برداری از تجارب و ظرفیت های اسپانیا در این زمینه، مورد تبادل نظر قرار گرفت.
همایش ها و سمینارهای مختلف آشناسازی صنایع و سرمایه گذاران اسپانیایی با ظرفیت های اقتصادی کشورمان در این سال در چندین ایالت اسپانیا برگزار گردید و رسانه ها نقش مهمی در معرفی توانمندی ها و ظرفیت های اقتصادی کشورمان ایفا نمودند.
یکی دیگر از بخش های مهمی که در سال 1396از پویایی خوبی برخوردار شد، برقراری روابط شرکت های تجاری و اقتصادی مناطق و ایالت های مختلف اسپانیا با جمهوری اسلامی ایران بود که شرکت ها و اتاق های بازرگانی ایالت ها و مناطق مختلف اسپانیا در این راستا در برنامه های اقتصادی ایران مشارکت نمودند.
این موضوع که با تلاش های سفیرجمهوری اسلامی ایران و در سفرهایش به استان های مختلف اسپانیا و شرکت در مجامع اقتصادی و تجاری آنها ممکن گردید، اکنون به مرحله خوبی رسیده و اغلب ایالت های اسپانیا را در بازسازی روابط اقتصادی با کشورمان فعال نموده است.
برخی از مقامات سیاسی و پارلمانی اسپانیا نیز در این سال به کشورمان سفر داشتند که از این میان می توان به سفر «آلفونسو داستیس» وزیر امور خارجه و «پیو گارسیا اسکودرو» رئیس سنای اسپانیا اشاره کرد. هدف سفر اسفند ماه 96 داستیس، تاکید بر موضع اروپا در حفظ توافق هسته ای به رغم تهدیدهای «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا برای لغو آن، افزون بر تقویت مبادلات تجاری و تأکید مجدد بر رویکرد تعاملی مادرید و اتحادیه اروپا در قبال ایران بود.
روابط پارلمانی دو کشور در سال گذشته از تحرک خوبی برخوردار بود. در این راستا رئیس سنای اسپانیا طی سفری به ایران، در مراسم تحلیف «حسن روحانی» به عنوان رئیس جمهوری ایران شرکت کرد و با علی‌ لاریجانی رئیس مجلس ایران نیز دیدار و گفتگو داشت که در آن، راه های گسترش روابط و رفع مشکلات حقوقی و کنسولی دو کشور، مورد تبادل نظر قرار گرفت.
روابط فرهنگی دوکشور که برگرفته از فرهنگ غنی مردم بزرگ ایران و اسپانیا می باشد، در سال 1396 از بالندگی و شایستگی فراوانی برخوردار بود. در طول سال 1396 برنامه های متنوع و مختلفی اجرا گردید که شامل برگزاری سمینارها، همایش ها، نمایشگاه ها، کنسرت های موسیقی، جشنواره فیلم و.. می گردد که از میان این برنامه ها می توان به برگزاری جشن نوروز 96، بازنمایی جنسیت در سینمای ایران ، بزرگداشت فردوسی، فیلمبرداری اثر جدید «اصغر فرهادی» فیلمساز و کارگردان نامدار کشورمان در اسپانیا، بزرگداشت استاد شهریار، نمایشگاه عکس ایران شگفت انگیز، همایش خاورمیانه بین مقاومت و تروریسم، هفته فرهنگی‌ جمهوری اسلامی ایران، حضور قدرتمند کشورمان در نمایشگاه جهانگردی و گردشگری تحت عنوان فیتور، هفته های فیلم ایران در ایالت های مختلف، جشنواره موسیقی سنتی و محلی و نمایشگاه هنر ایرانی - اسلامی اشاره نمود که بخشی از کارهای بزرگ فرهنگی در اسپانیا می باشد.
در این راستا توافقنامه های مختلفی با سازمان ها و نهادهای اسپانیا برای گسترش روابط فرهنگی به امضاء رسیده که می تواند تسهیل کننده اقدامات و برنامه های آینده باشد.
یافتن مزیت های نسبی دوکشور و حضور سرمایه ای و فناورانه اسپانیایی ها در بازار ایران، از جمله مواردی است که مورد استقبال و حمایت مسئولان اقتصادی کشورمان قرار گرفته است. یکی از این مزیت ها، بخش های مختلف صنعت گردشگری اسپانیا شامل هتل سازی، هتلداری، احداث مجتمع های توریستی و تفریحی، بازسازی اماکن و بناهای قدیمی و تبدیل آنها به اقامتگاه، مبادله گردشگر و همکاری موسسات تورگردانی و افزایش تورگردانان است که طرفین نسبت به اهمیت آن واقفند. اکنون طرف اسپانیایی با علاقه و اشتیاق آماده ارائه تجربیات خود به طرف ایرانی است و کشور ما نیز با توجه به جذابیت های میراثی و تاریخی خود، مکانی مناسب برای جذب گردشگران و تعامل سازنده با صنعت گردشگری اسپانیا می باشد.
اسپانیا اکنون بعنوان یکی از بزرگ ترین مشتریان نفت ایران در اروپا محسوب می گردد و می تواند کشور پیشتاز اروپا در همکاری های اقتصادی دوره پسابرچام قلمداد گردد.
دیگر رویداد مهم سال 96 ، برقراری پروازهای مستقیم شرکت هواپیمایی ماهان ایر به بارسلون از اول تیرماه این سال است که با حضور سفیران جمهوری اسلامی ایران و اسپانیا، مدیران ماهان ایر، نماینده دولت اسپانیا در بارسلون و مقامات محلی آغاز شد. در این رابطه، تمامی مقامات، بر این امر که برقراری این خط مستقیم پروازی، موجب رشد چشمگیر روابط در عرصه گردشگری و توسعه بیش از پیش مناسبات تجاری می شود، تاکید نمودند.
روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران و اسپانیا در حالی وارد سال 1397 می شود که وضعیتی فعال و پویا دارد و مبادلات تجاری به سرعت در حال بازگشت به دوره پیش از اعمال تحریم هاست.
طرفین نگاهی راهبردی و بلندمدت به این روابط دارند، تصمیم گیرندگان، اراده سیاسی خود را برای تحکیم و ارتقاء همه جانبه روابط نشان داده اند و تجار و سرمایه گذاران با بهره مندی از حمایت های قانونی و تشویقی، به ایران به عنوان بازاری نوظهور و سودآور می نگرند و نگاه مثبت و عمیق افکار عمومی دو کشور، نوید بخش شکوفایی فزاینده روابط در سال های پیش رو است.