بخت آزمایی سفر در مهمانی کویر

به گزارش ایران اکونومیست؛   اواخر اسفند که می شود طبیعت، لباس زمستانی اش را از تن بیرون کرده و جامه دریده تر برای مهمان نوازی مسافرانی که خسته از کار و تلاش یکساله اند، سفره می اندازد و در این میان کویر با خاصیت زمختی اش در گشایش در، به روی مهمانان، دست و دل بازتر است.
چشمانت را می بندی و با باد نجوا می کنی، مسافر کویر باید طبع و روحی لطیف داشته باشد تا در پس اخم این پهنه یکرنگ صبور و خفته خاموش، ظرافت های سخاوت وار این خانه خاکی، از عطر روح انگیز کاهگل گونه تا خنکای نسیم وقتی گونه شب را می نوازد و تا چین و خم دب اکبر و اصغر و خوشه پروین را رج به رج بر دار قالی خاطره بچیند.
سفر به کویر فراتر از زیبایی و ابهت، به گفته پروفسور پرویز کردوانی پدر کویرشناسی ایران قابلیت های درمانی هم دارد، به عقیده او سوراخ نبودن لایه ازن در فضای بالای کویر لوت، از مهم ترین قابلیت های این دشت بزرگ ایران است و اشعه آفتاب در این کویر نه تنها خطرناک نیست، بلکه خاصیت درمانی نیز دارد، بنابراین، ماسه درمانی و آفتاب درمانی از قابلیت های مهم کویر لوت به عنوان بخشی مهم از طبیعت ایران است.
ایران در بخشی از کره زمین واقع شده است که کمربند نواحی خشک و بیابانی از آن می گذرد، یک چهارم کشور را مناطق کویری تشکیل می دهند و دو دشت کویر و کویر لوت معروف ترین کویرهای ایران هستند که مساحتی بیش از 360 هزار کیلومتر مربع را فرا گرفته اند.
با توجه به این که کویرنوردی به عنوان یکی از شاخه های پرطرفدار طبیعت گردی، محسوب می شود، می توان از این دو پهنه گسترده و دیگر کویرهای ایران به عنوان مقصد گردشگری توجه کرد.

** 'سیازگه' کویر بکر مرکزی در ابوزیدآباد اصفهان

در بخش کویرات شهرستان آران و بیدگل از توابع استان اصفهان در جوار سکونتگاه مردمانی از جنس تلاش و قناعت پهنه گسترده کویری بکری به نام 'سیازگه' نهفته که به دلیل دست نخوردگی مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی و تورهای دانشجویی برای رصد ستارگان است.
سیازگه در دامن ریگزارهای شمال شهر 'ابوزیدآباد' مرکز این بخش است، جاده ای کویری را که به سمت شمال دنبال کنید در حصار تپه ماهورها به مساحتی هموار و بکر بر می خورید که در تلاقی با ناهمواری ریگزار، بسیار جذاب می نماید، چندسالی است مسابقات شترسواری در سیازگه، تفریح بهاره کویریان این منطقه شده است.
رمل های ماسه ای و تپه های شنی با خاک نرم پودرمانند جلوه زیبایی به این پهنه طبیعت داده و آسمان صاف و بی غل و غش شب که دامنی انبوه از ستارگان را در برابر چشم تماشاگران می گستراند، از قابلیت های بی بدیل این منطقه است.
سیازگه تا شهر ابوزیدآباد در 35 کیلومتری کاشان و آران و بیدگل کمتر از 10 کیلومتر فاصله دارد، منطقه کویری 'چاه عروس' بیابان 'پشت ریگ' نیز در مجاورت این کویر واقع است، این بیابان از شرق با محدوده پارک ملی کویر، از شمال به دریاچه نمک قم (آران و بیدگل)، از غرب به بیابان مرنجاب و بیابان بندریگ و از جنوب به ابوزیدآباد و روستاهای حاشیه آن در یک نوار مرزی شرقی غربی محدود می شود.
این بیابان در نواحی غربی و مجاورت مرنجاب (کویر آران و بیدگل) پوشیده از تپه های ماسه ای تثبیت شده و در نواحی مرکزی خاک های قلیایی با پوشش گیاهی اندک می باشد.
ریگ در گویش مردمان محلی به معنای مکان های پوشیده از شن و رمل است و پشت ریگ به معنای مکانی در پشت تپه های شنی ، پوشش گیاهی غالب در این منطقه درختان تاق است.
به دلیل بکربودن طبیعت، حیات وحش این منطقه از امنیت خوبی برخوردار بوده و پوشش جانوری منطقه شامل شاهین، عقاب، خرگوش، روباه شنی، گربه شنی، شغال، گرگ، جرد، هوبره، انواع آگاما و مار و پامسواکی است.
پوشش گیاهی و جانوری سیازگه و بیابان پشت ریگ می تواند حتی در گردشگری علمی مورد توجه و مقصد قرار گیرد.
مردمان این منطقه گویشی کهن به نام 'راجی' یا 'راژی' دارند که به همین دلیل ابوزیدآباد را پایتخت گویش های کهن می نامند که پرونده ثبت این نام در حال حاضر در سازمان میراث فرهنگی در دست بررسی است.
شهرستان های کاشان و آران و بیدگل در حدود 250 کیلومتری تهران و حدود 220 کیلومتری اصفهان واقع است.

**مرنجاب میدانگاه آفرودسواران، در آران و بیدگل اصفهان

کویر مرنجاب در شمال شهرستان آران و بیدگل در استان اصفهان قرار دارد، این منطقه کویری علاوه بر زیبایی های طبیعی کویر، پوشیده از نمونه های متنوع گیاهی و جانوری است که محیط را برای علاقه مندان به طبیعت بسیار جذاب و دیدنی می کند.
مرنجاب در اصل نام کاروانسرا و قناتی بوده که در زمان شاه عباس صفوی ساخته شد و پس از آن، مناطق اطراف آن به کویر مرنجاب مشهور شده است.
پس از ساخت کاروانسراها، تامین آب مورد نیاز آن از ملزومات بوده، آب مرنجاب توسط یک قنات به طول 2500 متر از قسمت شمالی کاروانسرا و در زمین های سست ماسه ای تامین می شده. حفر چاه های متعدد در زمین های ماسه ای به قدری مشقت بار بوده که این منطقه به' مرد رنج آب' مشهور می شود و در مرور زمان برای سادگی تلفظ، به' مرنجاب' تغییر پیدا کرده است.
کویر مرنجاب یکی از زیباترین نقاط کویری ایران محسوب می شود، تپه های شنی بلند و جنگل های تاق جلوه زیبایی به این منطقه بخشیده است، دریاچه نمک آران و بیدگل و جزیره سرگردان از دیگر نقاط دیدنی این منطقه محسوب می شوند.
مرنجاب را به عنوان بهشت آفرود سواران ایران می شناسند، این سرزمین که 850 متر از سطح آب های آزاد ارتفاع دارد از شمال به دریاچه نمک، از غرب به کویر مسیله و دریاچه حوض سلطان و حوض مره، از شرق به پارک ملی کویر و از جنوب هم به آران و بیدگل محدود می شود.
مسیر اصلی از شمال آران و بیدگل است که با پیمایش حدود 5 کیلومتر به ابتدای مسیر خاکی منتهی به کاروان سرا می رسید. البته از دل کویر هم می توان به مرنجاب رسید اما کاری بسیار دشوار است که با استفاده از خودروهای دو دیفرانسیل و تجربه بسیار باید انجام شود.

**ریگ جن، مثلث برمودای ایران در گرمسار سمنان

کویر 'ریگ جن' از صعب العبورترین نواحی دنیا، پر از تپه های شنی و باتلاق های نمکی است، در حال حاضر در این منطقه هیچ علایمی از حیات دیده نمی شود، این منطقه شبیه یک چند ضلعی و تقریبا شبیه مثلث است که دو ضلع آن خیلی بزرگترند.
این کویر در جنوب غربی و غرب دشت کویر، جنوب سمنان، جنوب شرق گرمسار، شرق منطقه حفاظت شده کویر، شمال انارک و غرب جندق قرار گرفته است، در بیشتر نقشه ها نامی از این منطقه برده نشده است، تنها دو کویر شناس اروپایی در گذشته در سفرنامه های خود به وجود چنین کویری در ایران اشاره ای کرده اند.
اگر از تهران عازم ریگ جن می شوید باید بدانید که فاصله تهران تا جندق حدود 170 کیلومتر است
فاصله ابتدا تا انتهای ریگ جن حدود 400 کیلومتر است، عبور از ریگ جن با ماشین، حداقل به چهار تا پنج روز زمان نیاز دارد و پیاده 10 تا 12 روز طول می کشد، به علاقه مندان سفر به ریگ جن توصیه می شود برای سفر امن به این منطقه مجهز به امکاناتی از قبیل موبایل ماهواره ای، دستگاه GPS و حتی هلی کوپتر برای نظارت بر فعالیت و سلامتی گروه باشند.
در روزهایی که طوفان است اصلا نباید به این منطقه سفر کرد و حتما باید قبل از سفر، مسئولان محلی را در جریان سفر به ریگ جن گذاشت، در این منطقه با 23 درجه اختلاف دما در طی یک شبانه روز مواجهیم و دمای هوای روز حدود 24 درجه است و شب به منفی هفت درجه می رسد.

**مصر ایران، در خور اصفهان

روستای مصر یا کویر مصر در قلب دشت کویر ایران در حدود 45 کیلومتری شرق شهرستان جندق و نیز 40 کیلومتری شمال شهرستان خور از توابع استان اصفهان قرار دارد.
این منطقه از مقاصد مهم گردشگری کویری ایران به شمار می رود و دریای شنی کویر مصر برای همه طبیعت گردان جاذبه ای منحصر به فرد به شمار می آید.
وجود تپه های شنی وسیع در دل کویر، آثار تاریخی متعدد از جمله ' نارنج قلعه' و قلعه تاریخی 'بیاضه' و از طرفی آب و هوای مناسب این منطقه در فصل پاییز می تواند بهترین زمان سفر به این منطقه باشد.
کویر مصر، درست در میانه راه دامغان به نائین و اصفهان واقع است.

**شهداد صدف اقیانوس کویری کرمان

بخش شهداد در 90 کیلومتری کرمان قرار دارد که دروازه ورود به بیابان لوت است و محوطه های باستانی، کلوت ها و طبیعت بکر و پوشش منحصر بفرد گیاهی به عنوان یکی از جاذبه های این منطقه به شمار می رود.
بخشی از بیابان لوت در سال گذشته به عنوان اولین جاذبه طبیعی ایران به ثبت جهانی رسیده است که قسمت عمده آن در استان کرمان قرار دارد.
این بیابان کمپ مجهزی هم دارد که کار را برای دوستداران سافاری (سفری که با هدف دیدن و تهیه فیلم و عکس از جانوران بزرگ جثه حیات وحش انجام می شود) ساده تر و البته ایمن تر می کند، برای رسیدن به کمپ کویری شهداد باید از دو کیلومتری جاده شهداد به ماهان وارد جاده شهداد ـ نهبندان شد و پس از طی مسافت 15 کیلومتر وارد جاده کمپ کویری شد و بعد از ورود به جاده کمپ پس از طی مسافتی حدود 10 کیلومتر به کمپ کویری شهداد می رسید.

**کلوت های شگفت انگیز شهداد در بیابان لوت

بیابان لوت، گسترده ترین بیابان ایران است که عجایب خاص خودش را دارد، این بیابان پر از سازه های عجیب و غربیی است که به دست باد ساخته شده اند، ستون های عظیمی که بر اثر فرسایش باد و باران از دل خاک کویر بیرون آمده اند، انگار یک نفر آنها را تراشیده و بیشتر این کلوت ها بزرگ و شکل هم اند.
برای دیدن کلوت های شهداد از شهر کرمان می گذرید و بعد از گذر از 'ماهان' و روستای سرسبز و خنک و شگفت انگیز 'سیرچ'، دو کیلومتر قبل از ورود به روستای شهداد، جاده نهبندان شما را به کلوت ها می رساند، شهداد در بین زمین شناسان به یکی از 'قطب های گرمایی زمین' معروف است.

**اشتهارد در جنوب کرج استان البرز

کویر اشتهارد یا قشلاق حسین خانی یا 'قارپوزآباد' در شمال شهرستان اشتهارد و جنوب شرقی مهرشهر کرج در استان البرز قرار گرفته، طول کویر 60 کیلومتر و عرض آن در حدود 20 کیلومتر است، در نقطه مرکزی کویر، دق زیبا و در حاشیه دق ارتفاعات و گنبدهای نمکی زیبایی که از رنگهای متنوعی تشکیل شده اند قرار دارد.
(دق به سرزمین به نسبت هموار گفته می شود که رودخانه ای در آن جریان دارد و به علت شیب ناچیز و کم، رسوبات ریزدانه در آن ته نشین می شود و اشکال مسطح و همواری به رنگ های روشن را به وجود می آورند.)
مناظر کویر از فراز این ارتفاعات بسیار زیبا و دل انگیزاست، نزدیکی این کویر به تهران پتانسیل بالقوه ای را برای تبدیل شدن منطقه به هدف گردشگری بیابان ایجاد کرده، پوشش گیاهی منطقه در حاشیه ارتفاعات، 'درمنه' دشتی و در هسته کویر فاقد پوشش گیاهی است.
در جنوب این کویر روخانه شور (ابهر رود) یا به گفته بومیان شورکات از غرب به شرق جریان دارد که حاشیه این رود بشدت باتلاقی است، این رودخانه به طور پراکنده دارای ماهی گورخری است و پرنده هایی چون سلیم طوقی، پرستو، اگرت سفید و عقاب استپی در این ناحیه وجود دارند.

**کویر کوه سرخ و پرنده همای سعادت

کویر کوه سرخ و مجسمه طبیعی پرنده همای سعادت در استان سمنان واقع است، صخره ای که بر اثر وزش باد به شکل یک عقاب بسیار زیبا در آمده است و اگر با نگاه به صخره از زوایه بالاتر، عقابی را می بینید که بال های خود را به صورت نیمه باز درآورده و شاید کسی باور نکند که این منظره به صورت طبیعی شکل گرفته است و ساخته دست انسان نیست.
آب در این نقطه کاملا اشباع شده از نمک و گچ است، آب رودخانه شوراب همانند دوغاب گچ در مسیل جریان دارد، در کناره های رودخانه نیز لایه ضخیمی از لایه های نمکی، سطحی صاف و صیقلی و سفید رنگ را بوجود آورده است، این لایه بسیار نرم است.
در کیومتر ٢٢ از ابتدای جاده خاکی، رودخانه شوراب مسیر تردد خودروها را بریده است، با خودروهای سواری امکان عبور از آن وجود ندارد و می بایست از این نقطه پیاده روی در کویر را آغاز کرد، کوه سرخ در 5 کیلومتری جنوب شوراب قرار دارد و از این منطقه به وضوح قابل مشاهده است.
برای دسترسی به این منطقه از سمنان به سمت غرب و طی مسیری حدود 15 کیلومتر به ابتدای جاده روستای صوفی آباد رسیده و با ادامه راه آسفالته به سمت غرب و طی مسافت 5 کیلومتر در سمت، چپ ابتدای جاده خاکی کوه سرخ مشاهده می شود، پوشش گیاهی این منطقه بسیار فقیر است و به ندرت می توان گیاهان کویری را مشاهده کرد.
کویر سرخ در کنار بسیاری از نقاط کویری شگفت انگیز ایران همچون 'ریگ سوخته یا تل گندم بریان' در استان کرمان، 'تنگه ظلمات' پارک ملی کویر سمنان، 'ابرقو' و 'ساغند'در یزد، 'دق سرخ' اردستان و 'چوپانان' اصفهان، 'بشرویه' خراسان جنوبی و 'ابو غویر' ایلام و غیره از مقاصد زیبای گردشگری در آستانه نوروز و ایام تعطیلات هستند.