نمایش چرخه اقتصاد روستایی و عشایری برای شهرنشینان

به گزارش ایران اکونومیست؛ در آستانه نوروز نمایشگاه های صنفی و خیریه گوناگونی برای عرضه محصولات مختلف در گوشه و کنار پایتخت برپا شده است.

در همین پیوند 1300 نفر از روستاییان و عشایر کشور از 430 شهرستان نیز به تهران آمده اند تا محصولات و صنایع دستی خود را بدون واسطه و به طور مستقیم عرضه کنند و بخشی از قابلیت های اقتصاد خودمحور را به نمایش بگذارند.

سومین نمایشگاه توانمندی روستاییان و عشایر از امروز (سه شنبه) در 50 هزار مترمربع از نمایشگاه بین المللی تهران گشایش یافت و میزبان این افراد است که 20 درصد آنان را بانوان تشکیل می‌دهند.

ارایه محصولات متنوع بویژه در زمینه صنایع کوچک، صنایع روستایی و صنایع دستی، معرفی روستاهای نمونه به عنوان الگوی توسعه برای سایر مناطق دارای موقعیت و وضعیت مشابه، معرفی مشاهیر و جاذبه های فرهنگی، طبیعی و گردشگری، ارایه تجربه استعدادهای جوان و کارآفرین، ایجاد ارتباط دوسویه شهرنشینان با روستاییان و عشایر، برقراری ارتباط تجاری بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان با ایجاد تقاضای جدید، شناسایی بازارهای مصرف برای خرید محصولات و تولیدات این مناطق و تقویت روحیه خودباوری و توانمندی در جامعه روستایی و عشایری از اهداف برگزاری این نمایشگاه است.

این نمایشگاه تا جمعه هجدهم اسفندماه ادامه دارد و جامعه هدف آن آحاد مردم،‌ تولیدکنندگان و مصرف کنندگان، سرمایه گذاران، نمایندگان اصناف و بازرگانان است.
 
** بخش های مختلف نمایشگاه
سومین نمایشگاه توانمندی روستاییان و عشایر از 14 بخش معرفی توانمندی های روستایی شهرستانی و استانی، نمایشگاه نوآوری ها و ایده های نو، روستای نمادین، چادرهای عشایری، نمایشگاه عملکرد دستگاه ها و سازمان ها، سرزمین ما، بخش بین الملل، نمایشگاه عرضه تولیدات و محصولات، کارگاه آموزشی، نمایشگاه عکس و فیلم، محوطه بازی کودک، جایگاه مراسم آیینی، چایخانه و سفره خانه سنتی تشکیل شده است.
 
بخش معرفی توانمندی ها و ارائه محصولات روستایی و عشایری استانی:
این بخش به صورت غرفه بندی بین 31 استان تقسیم شده و هر استان غرفه هایی را به معرفی عملکرد شهرستانی، معرفی روستای نمونه شهرستان، معرفی مناطق گردشگری روستایی یا نخبگان و سرآمدان اختصاص داده شده است.
 
بخش نوآوری ها و ایده های نو:
در این بخش برای هر استان یک غرفه در نظر گرفته شده که در آن ایده های جدید و خلاقیت هایی که در روستاها با هدف توسعه پایدار روستایی انجام گرفته است به معرض نمایش گذاشته می شود.

این بخش به توسعه فناوری های نوین در روستاها یا طرح های دانش بنیان اختصاص دارد که در بهبود شرایط زندگی روستاییان و عشایر تاثیر بسزایی داشته است.
 
روستای نمادین:
این بخش با فضایی حدود 2500 مترمربع بر جذابیت بصری نمایشگاه افزوده و با استقبال خانواده ها و بازدیدکنندگان در روز نخست نمایشگاه روبرو شده است.

در این بخش نمادهایی شامل خانه روستایی، رودخانه، فضای سبز، درختان و گل ها، تپه، احشام، تنور، چاه آب، بازسازی شده است و چوپانان و اهالی روستا با لباس های محلی کنار سفره هایی سرشار از غذاهای سنتی حضور دارند.

بوی زغال چوب و خاک با موسیقی روستایی و مراسم ها و آداب و سنن بومی ممزوج شده و رفتارهای پسندیده ای مانند خواندن نماز اول وقت ترویج شده است.

جایگاهی نیز برای نشستن مدعوان ویژه از قبیل هنرمندان و مشاهیر هر شهرستان برای نقل خاطره و پخش تلویزیونی به چشم می خورد.

در این بخش بازدیدکنندگان می توانند با پوشیدن لباس های محلی فعالیت های روزمره روستاییان از قبیل پخت نان و غذا، هیزم شکنی، چوپانی و غیره را تجربه کنند.

خانواده های شهرنشین این فرصت را دارند که با فضای روستایی بیشتر آشنا شوند تا در آینده با رویکرد بوم گردی و گردشگری به درآمدزایی روستاییان کمک کنند.

همچنین با پرداخت هزینه اندکی می توان این خاطرات را برای خود و خانواده در یک عکس ثبت کرد.
 
ایل نمادین (چادرهای عشایری):
این بخش نمایشگاه با مسئولیت سازمان امور عشایر ایران برپا شده است و در آن انواع چادرهای عشایری اقوام و اقلیم های مختلف ایران و نحوه زندگی محصولات و تولیدات و توانمندی های خاص عشایر نمایش داده می شود.
 
بخش عملکرد دستگاه های ملی، سازمان های مردم نهاد:
این بخش به معرفی عملکرد و فعالیت های دستگاه های اجرایی مرتبط با حوزه روستا از آغاز انقلاب اسلامی تا کنون می پردازد که به صورت غرفه بندی در اختیار دستگاه های مختلف قرار دارد.
 
سرزمین ما:
در این بخش از نمایشگاه شرکت های فعال در زمینه بوم گردی به معرفی مناطق روستایی و عشایری دیدنی کشور پرداخته و شرکت های صنعتی نیز تولیدات و محصولات خود را در معرض دید عموم قرار می دهند.

معرفی روستاهای هدف گردشگری نیز در این بخش صورت می پذیرد.
در این بخش سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه گردشگری فرصت دارند فعالیت های خود را تشریح کنند.
 
کارگاه آموزشی:
در این بخش با هماهنگی دستگاه های ذیربط دوره های کوتاه مدت آموزشی مرتبط با توسعه روستایی برگزار می شود.
همچنین در کنار آن جایگاهی برای راهنمایی بازدیدکنندگان طراحی شده است که به طرح های مشارکت روستاییان در ایجاد واحدهای تولیدی مستقر در روستا و پرداخت تسهیلات ارزان قیمت می پردازد.
 
میزگردهای تخصصی با موضوع کسب و کارهای نوپا (استارت آپ ها):
مراکز علمی و کارآفرینی کشور، در این بخش با تشکیل کارگاه ها و نشست های تخصصی، کارآفرینان و عاملان کسب و کارهای نوپا (استارت آپ) را برای ارائه فعالیت خود، ایده های نو و قوت و ضعف های فعالیت ها فراخوانده اند.

هدف از ایجاد این بخش انگیزه بخشی و ارائه ایده به افرادی است که در حوزه روستایی به کارآفرینی و ایجاد اشتغال تمایل دارند.
 
بخش عکس، نقاشی و سالن پخش فیلم:
این بخش فیلم های مستند، کوتاه و بلند درباره زندگی روستایی و عشایری اکران می شود.
همچنین عکس ها و نقاشی هایی با موضوع روستا به نمایش درآمده است.
 
محوطه مراسم آیینی و بازی های بومی و محلی:
یک فضای جداگانه به همراه جایگاه ارائه نمایش های ورزشی و بازی های محلی و برگزاری مراسم های آیینی در این نمایشگاه در نظر گرفته شده است.
 
سفره خانه و چایخانه سنتی:
این بخش برای پذیرایی از مهمانان در یک محیط سنتی با ارائه غذاهای محلی استانهای مختلف تدارک دیده شده است که به کسب درآمد روستاییان فعال در این سفره خانه نیز کمک می کند.

دکور این بخش با الهام از سفره خانه های روستایی در مناطق مختلف کشور طراحی و اجرا شده است.

در این بخش اجرای موسیقی، آواز و نقالی می تواند بر جذابیت های نمایشگاه بیفزاید.
 
محوطه بازی:
در این بخش شیوه زندگی و فرهنگ اصیل روستایی که پایه اقتصاد مقاومتی است، در قالب سرگرمی، نمایش و بازی های مختلف به کودکان آموزش داده می شود.
 
**نبود بازار مناسب، مشکل اصلی روستاییان و عشایر
معاون توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری در آیین گشایش سومین نمایشگاه توانمندی های روستاییان و عشایری که با حضور معاون اول رییس جمهوری آغاز به کار کرد، گفت: اکنون یکی از مشکلات اصلی روستاییان و عشایر کشور فروش، بازاریابی و بازاررسانی است.

«سیدابوالفضل رضوی» یادآوری کرد جامعه روستایی و عشایری حدود 27 درصد جمعیت کشور را شامل می‌شود و بیش از 90 درصد محصولات کشاورزی و حدود 28 درصد گوشت قرمز و دام در روستا تولید می‌شود.

به گفته وی، در واقع روستاها تولیدگاه‌های اصلی کشور و پایگاه اقتصادی و اقتصاد مقاومتی کشور به شمار می روند که افزایش درآمد ملی را به دنبال دارد.

وی بی توجهی به روستاییان و عشایر را دلیل وضعیت امروز اقتصاد کشور دانست و افزود: هرچه به وضعیت روستا و روستاییان توجه کنیم جز افزایش ثروت ملی، کاهش نرخ بیکاری و افزایش نرخ اشتغال چیزی نخواهیم داشت.

این مسئول گفت: به نظر می رسد علاوه بر رفع مشکل آب شرب باید آموزش‌های لازم برای مصرف در بخش های مختلف ارایه شود.

وی تصریح کرد: تلاش داریم مشکل فروش و بازاریابی و بازار رسانی روستاییان و عشایر را از طریق کسب و کار نو (استارت آپ ها) و ورود بخش خصوصی به این کارزار در بخش فروش محصولات آنان به خوبی برطرف کنیم.

این مسوول گفت: تنوع تولیدی زیادی در این نمایشگاه وجود دارد و مردم در این نمایشگاه خواهند دید روستا تنها کشاورزی و دامداری نیست و زیبایی‌ها و خلاقیت‌های بسیاری در آن نهفته است.

به گفته وی، مردم در این نمایشگاه می توانند با خانه‌های روستایی آشنا شوند و شاید این موضوع منجر شود تا برخی به جای سفر به کشورهای خارجی در عید نوروز به روستاهای کشورشان بروند.
 
** تولیدات کشاورزان به جامعه معرفی نشده است
یک تولیدکننده شهرستان کلات خراسان رضوی که در این نمایشگاه حضور دارد، به خبرنگار ایرنا گفت: معرفی نشدن به جامعه و نامناسب بودن بازار فروش یکی از مشکلات روستاییان و عشایر کشور است.

نادر زیدانلو ادامه داد: به طور مثال تولید یک کیف صنایع دستی متوسط با استفاده از سه هنر دسته نوار، جاجیم و پلاس ممکن است که فقط مواد اولیه آن نزدیک 100 هزار تومان هزینه برمی دارد و در دو تا سه روز توسط زنان روستایی بافته می شود.

«تولید کننده روستایی برای هر تولید خود حداکثر تا 20 هزارتومان سود می برد؛ درحالی که همان محصول در فروشگاه های شهرهای بزرگ به چهار برابر قیمت عرضه می شود».

وی نبود بازار مناسب برای عرضه مستقیم محصولات روستایی و عشایری را یکی دیگر از مشکلات برشمرد و افزود: ما جایی برای عرضه محصولاتمان نداریم و این محصولات در نمایشگاه ها، خیابان ها و رستوران هایی که گردشگر دارند عرضه می شود.

وی ناتوانی در ارایه این محصولات به بازارهای خارجی را به عنوان مشکل دیگر برشمرد و ادامه داد: متاسفانه به دلیل نداشتن متولی، این محصولات به مردم کشور خودمان نیز معرفی نشده است و مردم با این محصولات آشنایی ندارند بنابراین استقبال چندانی نیست.

وی از مسئولان خواست محصولات روستاییان و عشایر را یک اثر هنری تلقی کنند و با ایجاد شرایط مناسب این محصولات بدون واسطه و به شکل مستقیم به دست مصرف کنندگان برسد که این گام موثری در توسعه روستایی خواهد بود.

وی برگزاری چنین نمایشگاه هایی را در معرفی و عرضه محصولات روستایی و عشایری تاثیر گذار دانست و گفت: این میزان حمایت کافی نیست و به حمایت های بیش از پیش دولت نیازمندیم.
 
** نبود آب؛ تنها عامل مهاجرت روستائیان
یک کارآفرین «فرت بافی» از شهرستان کاشمر خراسان رضوی گفت: در روستاها کار وجود دارد اما در تولید و بازاررسانی آن با معضل جدی روبروییم.

اعظم ناصر دلیل مهاجرت روستاییان به شهرها را بیکاری ندانست؛ بلکه بر این باور است که کمبود آب و ضعف کشاورزی به این پدیده در کشور منجر می شود.

وی اضافه کرد: اگر بازار مناسب برای عرضه تولیدات روستایی و عشایری باشد به طور حتم معیشت خانوارها تامین می شود و مشکلی در این خصوص نداریم.
 
** محصولات روستاییان برند ندارد
یک تولیدکننده از شهربابک کرمان گفت: اکنون یکی از مشکلات ما نبود برند برای محصولات مان است که این امر ناشی از بی توجهی مسئولان است. زیرا محصول شهر ما با کمترین قیمت خریداری و در شهری دیگر با برند خاص به بالاترین قیمت فروخته می شود.

آقای کافی اضافه کرد: تولیدات روستاییان و عشایر کشور ما به عنوان تولیدات کیفی می تواند علاوه بر بازار داخلی در بازارهای خارجی نیز عرضه و به درآمد بیشتر ما و توسعه این مناطق منجر شود.

وی براین باور است که با برندسازی در برخی تولیدات روستایی و عشایری می توان اشتغالزایی را به چند برابر افزایش داد.

آقای مرادی یک تولیدکننده دام سبک، نیز کمبود آب و علوفه را از مشکلات این بخش جامعه دانست و افزود: محصولات دامی روستاییان به شکل ارگانیک تولید می شود که می تواند متقاضیان داخلی و خارجی داشته باشد اما ما در تولید پرریسک محصولات و عرضه آن در داخل کشور نیز با مشکل روبروییم.
 
** فرجام سخن:
جامعه روستایی و عشایری کشور ضمن ایفای نقش تولید محصولات کشاورزی و دامی، مسئولیت حفظ امنیت غذایی کشور را نیز برعهده دارد. بنابراین بهره مندی از استعدادها و ظرفیت های متنوع بالقوه روستایی و عشایری می تواند به عنوان یکی از کارآمدترین ابزارها در تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی باشد.

حمایت از تولیدات جامعه روستایی و عشایری به سبب افزایش درآمد خانوارها می تواند در مهاجرت معکوس روستاییان کمک کند که همین امر موجب کاهش مشکلات زندگی شهری می شود.

در چنین شرایطی به نظر می رسد حمایت کامل دولت و مسئولان استانی و شهرستانی از جامعه روستایی و عشایری، می تواند به رونق کشاورزی، دامپروری، ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی در حاشیه روستاها، ایجاد اشتغال و افزایش درآمد خانوارهای روستایی و عشایری کمک کند.

همه این موارد می تواند در کاهش حاشیه نشینی در کلانشرها و مهاجرت معکوس روستاییان تاثیر بسزایی داشته باشد و بسیاری از مسائل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ناشی از این پدیده را برطرف کند.