به گزارش ایران اکونومیست؛ دکتر سعید سرکار روز سه‌شنبه، 8 اسفندماه جاری در دوازدهمین جشنواره برترین‌های فناوری نانو هدف از ارتقای این فناوری را ارتقای کیفیت زندگی مردم با استفاده از این فناوری دانست و افزود: بر این اساس، برنامه راهبردی 10 ساله اول ما تمرکز بر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی و بویژه توسعه منابع انسانی بوده است.
وی نیروی انسانی را یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه فناوری نانو نام برد و خاطرنشان کرد: زمانی که ما در حوزه نانو فعالیت خود را آغاز کردیم، تنها 10 نفر از اساتید دانشگاه با این فناوری نوظهور آشنا بودند.
سرکار با تاکید بر اینکه در سال 2001 تنها 10 مقاله ISI در حوزه نانو منتشر کردیم، اضافه کرد: ما اعتقاد داریم بدون تولید علم و حرکت در مرزهای دانش موفق نخواهیم بود، از این رو لازم است تا بنیه قوی در مرزهای دانش داشته باشیم تا بتوانیم فناوری نانو متکی بر توانمندی‌های داخلی را عرضه کنیم، در غیر این صورت کپی کار خواهیم شد.
دبیر ستاد فناوری نانو با تاکید بر اینکه در 10 سال اول حرکت نانو علاوه بر ایجاد زیرساخت‌ها نگاهی به آینده تجاری‌سازی محصولات این حوزه داشتیم، اظهار کرد: بر این اساس، در سند دوم فناوری نانو که از سال 2016 آغاز شد و تا سال 2025 که همان افق 1404 است، ادامه دارد، تمرکز ما بیشتر بر مدل‌سازی و رسوخ فناوری نانو در صنعت و ایجاد صنعت مستقل در عرصه فناوری نانو بوده است.
وی تمرکز بر تجاری‌سازی و تقویت تعاملات بین‌المللی را از دیگر استراتژی‌های سند دوم توسعه فناوری نانو عنوان کرد و گفت: در این برنامه جامع ما علاوه بر اقشار مختلف مردم، سیاستمداران و تصمیم‌گیران کلان کشور را فراموش نکردیم و تلاش کردیم که سیاستمداران با این فناوری آشنا شوند، چرا که بی‌توجهی به این فناوری چالش‌هایی را در آینده برای ما به همراه خواهد داشت.
سرکار با تاکید بر اینکه عرصه‌ای را ما نمی‌توانیم تصور کنیم که فناوری نانو در آن تاثیر نداشته باشد، افزود: ما برای توسعه این فناوری تمرکز ویژه‌ای در بخش دانش‌آموزی داشتیم، به گونه‌ای که در حال حاضر از کلوپ فناوری نانوی ما بیش از 230 شعبه در شهرستان‌های کشور ایجاد شده است که وظیفه آن ترویج فناوری نانو در میان دانش‌آموزان است.
وی برگزاری المپیاد را از دیگر برنامه‌های ترویج فناوری نانو در میان دانش‌آموزان عنوان کرد و گفت: در حال حاضر 750 هزار نفر از دانش‌آموزان در حوزه نانو آموزش‌های لازم را دریافت کرده‌اند. این فعالیت باعث می‌شود که کشور در حوزه نانو دچار «پوکی استخوان» نشود.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو راه‌اندازی 79 آزمایشگاه فناوری نانو برای ارائه خدمات به بخش دانش‌آموزی را از دیگر اقدامات این ستاد ذکر کرد و گفت: تمام تجهیزات این آزمایشگاه‌ها ساخت داخل است و هر کدام از این آزمایشگاه‌ها قادر به ارائه خدمات به 15 دبیرستان هستند.
به گفته وی، این تجربه موفق موجب شده است که با امضای قراردادی به راه‌اندازی 2 آزمایشگاه با تجهیزات ساخت داخل در کشور چین اقدام کنیم.
سرکار اضافه کرد: علاوه بر آن با برگزاری المپیاد نانو هر ساله 30 هزار نفر در این رقابت شرکت می‌کنند و در سال 2018 اولین المپیاد جهانی نانو را در عرصه دانشجویی برگزار می‌کنیم.
وی، موضوع این المپیاد در سال 2018 را آب و محیط زیست عنوان و تصریح کرد: دانشجویان می‌توانند در این المپیاد ایده‌های خود در این عرصه را عرضه کنند.
سرکار با تاکید بر اینکه در این رقابت جهانی 10 کشور اعلام آمادگی کردند، افزود: کشورهایی چون انگلستان، فرانسه، ایتالیا، کره جنوبی، روسیه و تایوان آمادگی خود را برای حضور در این رقابت جهانی دانشجویی در عرصه نانو اعلام کردند.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو با بیان اینکه در حوزه نانو توسعه ما مبتنی بر دستگاه‌های ساخت داخل بوده است، یادآور شد: این موفقیت ثمره تلاش همه بخش‌های کشور است که توانسته‌ایم از سالی 10 مقاله در سال 2001 به تولید 27 مقاله در روز در سال 2017 برسیم.
وی اضافه کرد: در سال 2017 بیش از 9200 مقاله ISI در حوزه نانو از سوی محققان کشور منتشر شده است، ضمن آنکه 30 درصد مقالات 10 درصد برتر و 25 درصد تولیدات مقالات در ISI در حوزه فناوری نانو بوده است.
سرکار، متوسط ضریب تاثیر مقالات در حوزه نانو را 2.5 ذکر کرد و یادآور شد: در حال حاضر رتبه علمی کشور در نانو در سطح جهان 4 است که بعد از کشورهای چین، آمریکا و هند قرار داریم و کشورهای بعد از ایران شامل کره جنوبی، آلمان، ژاپن و فرانسه است.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو با تاکید بر اینکه در سال گذشته 5.75 درصد تولیدات علم جهان در عرصه نانو از سوی محققان ایرانی عرضه شده است، اضافه کرد: کشورهای آسیایی در عرصه نانو بسیار فعال هستند، به گونه‌ای که از 7 کشور برتر در این عرصه، 5 کشور شامل چین، هند، ایران، کره و ژاپن است.
وی در عین حال با تاکید بر اینکه ایران در عرصه ثبت پتنت بسیار ضعیف عمل کرده است، اظهار کرد: علی‌رغم آنکه ستاد نانو در دانشگاه‌ها، دفاتر ثبت پتنت ایجاد کرده است، ولی متاسفانه دانشگاه‌ها، اساتید و دانشجویان نسبت به ثبت پتنت اهمیت قائل نیستند.
سرکار با تاکید بر ضرورت تغییر آئین‌نامه‌های ارتقاء در زمینه ثبت پتنت، خاطرنشان کرد: رتبه ایران در عرصه پتنت در میان کشورهای اسلامی رتبه 6 است و این در حالی است که عربستان 800 پتنت در آمریکا و اروپا به ثبت رسانده است، ولی ایران تاکنون به عدد 100 در ثبت پتنت نائل نشده است.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو با تاکید بر اهمیت کاربردی کردن یافته‌های علمی در عرصه نانو در بخش‌های صنعتی، گفت: پیام ما این است که اگر صنایع کشور به این فناوری توجه نکنند، در آینده بازارهای خود را از دست خواهند داد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر نانو در عرصه‌های سلامت، ساختمان، نساجی، خودرو، پتروشیمی، نفت، کشاورزی، آب و محیط زیست کاربردی شده است، ادامه داد: در حال حاضر دنیا به سمت تولید مواد هوشمند مانند نانوداروهای هوشمند و پارچه‌های هوشمند حرکت کرده است، چرا که در حال حاضر ارزش افزوده در این صنایع بسیار زیاد است، از این رو محققان کشور باید به این عرصه توجه ویژه داشته باشند.
سرکار همچنین به ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان در این حوزه اشاره کرد و گفت: در حال حاضر 129 شرکت در مراکز رشد و پارک‌ها ایجاد شده است، ولی بیش از 160 شرکت صنعتی محصولاتی را وارد بازارها کرده‌اند و همچنین علاوه بر آن بیش از 380 قلم محصول تایید شده در حوزه نانو در بازار وجود دارد.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو تولید 2 داروی ضد سرطان مبتنی بر فناوری نانو را از دیگر دستاوردهای محققان در این عرصه نام برد و ادامه داد: در بخش ساختمان 250 شرکت فعال داریم، ضمن آنکه در حوزه مواد 44 شرکت ایجاد شده است و در حوزه آب و انرژی 7 محصول عرضه شده است.
به گفته وی، 43 شرکت تجهیزات‌ساز، 150 تجهیز آزمایشگاهی را عرضه کرده‌اند.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو با انتقاد نسبت به رویکرد بخش‌های صنعتی برای جذب فناوری، گفت: در ایران بیشتر کارخانه داریم تا صنعت. این در حالی است که یک موجود ایستا است که رشدی ندارد و در چنین شرایطی محصولات تولیدی سال دهم نسبت به سال اول بدتر است، چرا که ماشین‌های صنعتی قدیمی شده‌اند.
سرکار، عدم توانایی کارخانه‌ها برای جذب فناوری را از چالش‌های عمده کشور در این زمینه دانست و ادامه داد: صنعت یک موجود پویا است که نگاه ترقی‌خواهانه دارد. از این رو می‌داند که رشد آن بستگی به رسوخ فناوری در آن دارد.
وی با تاکید بر اینکه در ایران صنعت نداریم و با بن‌بست مواجه می‌شویم، اضافه کرد: زمانی که صاحب صنایع باشیم، می‌توانیم خودمان خط تولید و ماشین‌آلات را بسازیم و هر ساله آن را بهینه‌سازی کنیم. بر این اساس تمرکز ستاد نانو بر ساخت تجهیزات صنعتی بوده است.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو، نمونه این اقدامات را طراحی و ساخت دستگاه الکترو اسپرینگ نام برد و گفت: ایران یکی از کشورهای دارنده دانش فنی ساخت این دستگاه است که تاکنون صادراتی به کره جنوبی و چین داشته‌ایم، ولی تاکنون موفق به تجاری‌سازی این محصول در داخل کشور نشده‌ایم.
سرکار با تاکید بر اینکه از سال 92 سالانه در عرصه اقتصاد فناوری نانو رشد صد در صدی داشتیم، ادامه داد: اقتصاد نانو در ایران از 16 میلیارد تومان به 700 میلیارد تومان در پایان سال 95 رسید که امیدواریم در سال 96 این عدد به بالغ بر 1400 دلار برسد.
وی از صادرات محصولات مبتنی بر فناوری نانو به 40 کشور دنیا خبر داد و گفت: آلمان، ایتالیا، اسپانیا، پرتغال، استونی، هلند، استرالیا، انگلستان و اتریش از جمله کشورهای مقصد محصولات مبتنی بر فناوری نانو اهستند.
