با این تفاسیر امریکا نتوانست در برابر اجماع اروپا بایستد و مجبور به عقب نشینی شد.براین اساس اجماع اتحادیه اروپا کمک بزرگی به ایران کرد. این نوع نگاه باعث شد که تجار و سرمایه‌گذاران ایران و کشورهای اتحادیه اروپا نسبت به توسعه سطح همکاری‌های خود اقدام کنند.
طبق اطلاعاتی که کمیسیون اروپا منتشر کرده است مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اروپا در سال 2017 با رشد 53 درصدی نسبت به سال قبل از آن به 21 میلیارد یورو رسیده است. این عدد بسیار رضایت بخشی بعد از برجام است.
در زمان تحریم روابط ایران و اتحادیه اروپا بسیار کمرنگ شده بود و خیلی از شرکت‌ها حاضر به همکاری با ایران نبودند از طرفی قطع رابطه با برخی از کشورهای اروپایی باعث شده بود که چین در صدر مبادلات اقتصادی ما قرار گیرد و کشورهای اروپایی به پایین‌ترین سطح نزول کنند. اما با توافق گروه 1+5 تمام سدها شکسته شد و توانستیم با کشورهای اروپایی به همکاری‌های خوبی برسیم.
اکنون کشورهای اروپایی به شرکای برتر ایران تغییر جایگاه دادند.البته این شروع کار است و به طور قطع مبادلات تجاری با کشورهای اروپایی مسیر رو به رشدی به خود می‌گیرد.
در این میان افزایش صادرات اروپا به ایران راضی‌کننده نیست وباید تراز تجاری ایران مثبت شود.خوشبختانه کالاهایی که از اروپا وارد ایران می‌شود، کالای نهایی نیست و سهم کالاهای واسطه‌ای رو به افزایش است.در دولت‌های قبل همواره سهم کالاهای نهایی نسبت به کالاهای واسطه‌ای بیشتر بود.
رویکرد اتحادیه اروپا نسبت به ایران باعث شده است که تولیدکنندگان ایرانی برای رسیدن به بازارهای اروپایی بیشتر تلاش کنند و سطح مذاکرات خود را افزایش دهند. آن گونه که در جریان گفت و گوهای بخش خصوصی قرار گرفتیم آنها در تلاش روز افزون برای رسیدن به بازار اروپا هستند.به نظر می‌رسد که در این زمینه هم موفقیت‌های خوبی به دست بیاید.
در حوزه‌های علمی، تحقیقاتی، ماشین‌آلات و انتقال تکنولوژی با اروپا وارد مرحله تازه‌ای از همکاری‌ها شده‌ایم.این در شرایطی است که سال‌های تحریم هیچگونه همکاری وجود نداشت و شرکت‌های اروپایی در ساده‌ترین بخش‌ها حاضر به همکاری نبودند.
توسعه صادرات محصولات ایرانی به اروپا نیازمند زیرساخت‌های زیادی است. درست است که بخش خصوصی برای رسیدن به کشورهای اروپایی مجدانه تلاش می‌کند اما بخشی از توسعه صادرات به دولت وابسته است.
اگر دولت در دیپلماسی سیاسی فعالانه عمل کند و اجازه ندهد سیاست‌های خصمانه امریکا بر روابط ایران و اتحادیه اروپا اثر بگذارد سطح تجارت ما با کشورهای اروپایی افزایش پیدا می‌کند.
امضای موافقتنامه‌های ترجیحی و سایر مشوق‌ها هم کمک خوبی در ارتقای سطح روابط است.
نکته مهمی که باعث شده تولیدکنندگان برای صادرات کالا آستین بالا بزنند و خواهان پر رنگ ترشدن روابط شوند، افزایش نرخ ارز است. ما موافق نوسان قیمت ارز نیستیم اما واقعی شدن آن کمک خواهد کرد تا صادرات کشور رونق بگیرد.در این مدت صادرکنندگان به درآمدهای ارزی خوبی دست پیدا کردند لذا این مهم مشوقی برای حضور تجار در عرصه‌های بین‌المللی شده است.
از طرفی اتاق بازرگانی هم در تلاش است تا شرکت‌های خصوصی داخلی و اروپایی را به هم نزدیک کند و آنها به شرکایی تبدیل شوند که مبادلات دو کشور را در مسیر افزایش قرار دهند. اگر این امر طبق یک برنامه منسجم حرکت کند می‌تواند اثربالایی داشته باشد.
در سنوات گذشته در زمینه صادرات و رسیدن به کشورهای هدف چالش‌هایی وجود داشت اما دولت روحانی در تلاش است تا این موانع را بردارد و فرصتی را فراهم کند که بخش خصوصی واقعی به بخش خصوصی سایر کشورها و بخصوص اروپا وصل شود.نمونه این اتفاق هم در سفرهای ریاست جمهوری است. روحانی در تمام سفرهای سیاسی و اقتصادی خود اجازه می‌دهد هیأتی از بخش خصوصی وی را همراهی کند.
نمونه اخیر آن هم سفر رئیس جمهوری به هند است. اکنون هیأت 25 نفره بخش خصوصی در کنار رئیس جمهوری است.این سفرها کمک بزرگی است تا سایر کشورها به بخش خصوصی ایران هم اعتماد کنند وبدانند که دولت همواره از آنها حمایت می‌کند.جای این اتفاق و رویکرد، سال‌های سال خالی بود ولی چند سالی است که به آن توجه می‌شود.
در این میان وزارت امور خارجه به‌عنوان یکی دیگر از بازوهای کمک‌کننده به بخش خصوصی است.اگر این بخش چالش‌های پیش آمده را حل و مشکلات احتمالی را پیش‌بینی کند، همکاری‌های ایران با تمام کشورها و بخصوص اروپا توسعه پیدا خواهد کرد. در برخی از مواقع هنوز جای خالی دیپلماسی سیاسی احساس می‌شود.
علاء میرمحمد صادقی عضو اتاق بازرگانی ایران
