طرح انتقال آب با لوله به زمین های کشاورزی

به گزارش ایران اکونومیست،  با توجه به مشکلات ناشی از خشکسالی های متوالی که کشاورزان سیستان همواره با آن دست به گریبانند و هر چند سال منجر به مهاجرت بسیاری از آنان به دیگر نقاط کشور شده با دستور رهبر معظم انقلاب مبنی بر تامین آب دشت سیستان، طرح انتقال آب با لوله به 46 هزار هکتار از زمین های کشاورزی  این منطقه در سفر سال 93 رئیس جمهوری به سیستان و بلوچستان تصویب شد.
 
جلوگیری از مهاجرت ساکنان منطقه سیستان و پیامدهای ناگوار اجتماعی و سیاسی آن برای کل کشور، حفظ و پایداری سیستان به عنوان منطقه راهبردی در جغرافیای امنیتی کشور، احیای کشاورزی  قابل برنامه ریزی و اسکان رضایتمندانه مردم و حفظ و تثبیت اکوسیستم طبیعی و انسانی دشت سیستان، بهره وری هوشمندانه و بهینه از منابع پایه تولید و تبدیل منطقه به قطب تولید محصولات کشاورزی برای منطقه و کشور و حل مشکل اشتغال شرق کشور و درآمد ساکنان از مهمترین اهداف اجرای این طرح است.
 
دشت سیستان با مساحت کل ۲۲۵۰۰۰ هکتار از لحاظ آبیاری به هشت منطقه به نام‌های میانکنگی، گلمیر، میلک ، آذر، زهک، پشت آب بالا، پشت آب پایین، شیب‌آب بالا و شیب‌آب پایین تقسیم شده است.
 
شهرستان زهک حدود ۸۰۲ کیلومتر مربع وسعت داشته و دارای یک شهر (شهر زهک مرکز شهرستان) دو بخش، ۴ دهستان و ۱۸۰ آبادی دارای سکنه می باشد. مطابق سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰، شهرستان زهک دارای حدود ۷۵ هزار نفر جمعیت در قالب حدود ۱۸ هزار خانوار سکونت داشته اند که از این میزان جمعیت حدود ۱۴ هزار نفر ساکن شهر زهک و بقیه جمعیت (حدود ۶۱ هزار نفر) ساکن مناطق روستایی بوده اند.
 
این سرزمین که اینک با گذشت ۲ دهه همچنان خشکیده و زمین‌های آن به سبب نبود آب کافی، چون لبان مردم تشنه این دیار ترک برداشته، روزگاری از سرسبزی و طراوت میزبان انواع پرندگان و حیات وحش و تفرجگاه و تامین کننده نیاز‌های غذایی مردمان جنوب شرق ایران و بی نظیر بود و نه تنها مهاجر فرست نبوده بلکه از سایر نقاط ایران نیز برای کار و تجارت به این منطقه مهاجرت می‌کردند.
 
بر اساس اطلاعات دریافتی از سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان و نقشه های کاربری اراضی، مجموع سطح زیر کشت اراضی کشاورزی شهرستان زهک حدود ۱۹۸۷۷ هکتار می باشد که از این میزان ۱۹۱۶۷ هکتار به اراضی زراعی آبی و ۷۱۰ هکتار به باغات مثمر اختصاص دارد.
 
هدف از اجرای این طرح، انتقال و توزیع آب برای تمامی روستاها دارای سند وسهم آب  است، بنابراین تقسیم آب بین روستاهای محدود پروژه بر پایه سهم آب صورت گرفته است.
 
برای انتقال و توزیع آب در سطح هر بخش (واحد عمرانی)، در نقاط مختلف از خط لوله انشعاب گرفته شده و با استفاده از خطوط لوله اصلی و نیمه اصلی آب مورد نیاز در سطح اراضی توزیع شده است.
 
باتوجه به اینکه در این پروژه براساس سهم آب فقط بخشی از اراضی هر بهره بردار آبیاری خواهد شد بنابراین از تجمیع اراضی چندین بهره بردار، قطعات زراعی با مساحت حداقل۱۰ سهم ایجاد می گردد که این قطعات در واقع نقاط تحویل آب محسوب می گردند.
 
بر این اساس خطوط لوله اصلی و نیمه اصلی در سطح اراضی به گونه ای جانمایی شده اند که امکان تحویل آب به قطعات زراعی حدود ۲۰ هکتاری بصورت تحت فشار فراهم شود.
 
در طرح اولیه پیش بینی شده شبکه انتقال و توزیع آب با هدف تحویل آب به حدود ۴۲۲۰ هکتار اراضی کشاورزی در سطح فوق با استفاده از لوله های فایبرگلاس GRP و پلی اتیلن صورت می گیرید.
 
تصویب و اجرای طرح آبرسانی به ۴۶ هزار هکتار از زمین‌های زراعی سیستان از طریق لوله، رونق نسبی به منطقه بحران زده ناشی از خشکسالی در شمال سیستان و بلوچستان بازگردانده است.
طرح ۴۶ هزار هکتاری بزرگترین طرح اقتصاد مقاومتی از لحاط تولید و اشتغال است
 
رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: طرح ۴۶ هزار هکتاری بزرگترین طرح اقتصاد مقاومتی از لحاط تولید و اشتغال در استان است و اجرای این طرح در منطقه سیستان تحول ایجاد کرده است.
 
نجفی بیان کرد: خشکسالی در منطقه سیستان سبب مهاجرت مردم این منطقه به اقصی نقاط کشور شده است که اجرای این طرح از مهاجرت جلوگیری می‌کند.
 
وی گفت: با اجرای طرح ۴۶ هزار هکتاری در منطقه سیستان ۱۰۰ هزار شغل پایدار ایجاد می‌شود.
 
وی افزود: سالانه ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب از چاه نیمه‌های سیستان تبخیر می‌شود.
 
رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان اضافه کرد: با اجرای این طرح هدر رفت آب از ۷۵ درصد به کمتر از پنج درصد می‌رسد.
 
وی خاطر نشان کرد: با اجرایی شدن طرح آبیاری نوین با ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب کل منطقه سیستان را مدیریت می‌کنیم.
 
نجفی گفت: با تغییر الگوی کشت و کاهش میزان مصرف آب، تولید در منطقه سیستان سه برابر افزایش پیدا می‌کند.
 
وی اظهار داشت: بیش از هزار و ۵۰۰ گلخانه و ۲ هزار هکتار باغ انگور در شهر‌های مختلف سیستان وجود دارد.
طرح آب رسانی به دشت سیستان ۶۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد
 
معاون هماهنگی امور اقتصادی و ‏توسعه ‏منابع استانداری در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، گفت: طرح آبرسانی با لوله به ۱۰ هزار هکتار از اراضی دشت سیستان ۶۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
 
سکینه اشرفی در خصوص روند اجرای طرح آبرسانی با لوله به ۴۶ هزار هکتار اراضی دشت سیستان گفت: این طرح شامل ۳ مرحله مطالعه، اجرا و بهره برداری ست که مطالعه به صورت همزمان اجرا شده است و ۶۲ و نیم درصد پیشرفت داشته است.
 
اشرفی در رابطه با حوزه بهره برداری این طرح گفت: با تلاش مجریان این طرح و فارغ التحصیلان جهاد کشاورزی، تغییر الگوی کشت در حال انجام است.
 
وی بااشاره تشکیل کمیته‌ی ویژه و نظارت هفتگی استانداری بر این طرح، اظهار امیدواری کرد که این ۱۰ هزار هکتار از این طرح تا پایان سال به بهره برداری برسد.
 
معاون اقتصادی استاندار با بیان اینکه ٥٠٠ میلیون دلار برای این طرح اختصاص یافته بود، افزود: با دستور مقام معظم رهبری ٣٥٠ میلیون دلار دیگر از محل صندوق توسعه ملی به این طرح اختصاص پیدا کرده است.
 
طرح ۴۶ هزار هکتار انتقال آب با لوله در دشت سیستان در سال ۹۳ بعد از سفر رئیس جمهوری و اعضای هیات دولت به سیستان و بلوچستان مصوب و اعتبارات آن به دستور رهبر معظم انقلاب از منابع صندوق توسعه ملی تامین شد.
 
با توجه به خشکسالی‌های ۱۹ سال سیستان و بلوچستان این طرح می‌تواند با تامین آب مطمئن در طول سال نوید دهنده رونق کشاورزی منطقه باشد.