شیرینی تولید عسل به کام بهره برداران خمین نیست

به گزارش ایران اکونومیست، زنبورداری پیشه ای است که می تواند با وجود کمترین میزان مصرف ارز، بیشترین بازده و سود را با تکیه بر منابع داخلی نصیب اقتصاد کشور کند و شهرستان خمین نیز به عنوان یکی از قطب های مهم تولید فرآوری عسل ظرفیت های زیادی را در این رشته دارد اما، باید چالش های پیش روی آن بررسی و رفع شود.
شهرستان خمین در جنوب استان مرکزی از قطب های مهم در تولید و فرآوری عسل کشور محسوب می شود به طوری که از نظر کیفیت رتبه اول را در استان مرکزی و استان های همجوار به خود اختصاص داده است.
گلوکز موجود در عسل تولیدی خمین با ارزیابی در آزمایشگاه های واحد های فرآوری، کمتر از چهار درصد و رطوبت آن نیز کمتر از 18 درصد است که این امر نشانه کیفیت و مرغوبیت این محصول است که در بازار داخلی و خارجی به عنوان یک برند شناخته می شود.
با وجود تمام ظرفیت ها در تولید و فرآوری محصول عسل، زنبورداران شهرستان خمین با مشکلات و چالش هایی مواجه هستند که ادامه حیات اقتصادی را برایشان طاقت فرسا کرده است.
خشکسالی، کمبود گل وگیاه، پدیده گرد و غبار، کاهش نقدینگی، نبود تسهیلات بانکی مناسب، فقدان کارشناس فنی برای تشخیص بیماری، نبود بازاریابی منسجم، هزینه های گزاف حمل و نقل، کمیابی داروها و ورود عسل های تقلبی به بازار سبب شده پیشه سودآور زنبورداری در خمین در سراشیبی قرار گیرد.
تعاونی زنبورداران خمین 172 عضو دارد و شاغلان زنبورداری در خمین بالغ بر 275 نفر است.
6 واحد بسته‌بندی صنعتی عسل در خمین فعالیت دارند که سالانه پنج هزار تن از این محصول را با بسته بندی مناسب فرآوری و به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می کنند.
یک تولید کننده پیشکسوت عسل در خمین گفت: هزینه های تولید عسل بالا و سود ناشی از آن ناچیز است و با وجودی که قیمت همه محصولات روبه افزایش دارد در قیمت عسل تغییر محسوسی به چشم نمی خورد.
ولی الله قنبری افزود: خمین در سال های اخیر با پدیده خشکسالی مواجه است که از تبعات آن مراتع فقیر و کمبود گل و گیاه است و یکی از معضلات زنبورداران این است که باید به ناچار کندوهای زنبور را برای تغذیه به شهرستان های اطراف منتقل کنند.
وی ادامه داد: هزینه های بالای حمل و نقل و دستمزد کارگر و نگهبان، از طرف دیگر کاهش میانگین تولید عسل منجر به افت تولید و درآمد شده است.
این زنبوردار اهل خمین اظهارکرد: ورود عسل های تقلبی و غیر استاندارد با قیمت نازل سبب شده که تولیدات با کیفیت زنبورداران روی دستشان بماند و نتوانند آن را با قیمت مناسب به فروش برسانند.
قنبری گفت: دسترنج زنبورداری با هزینه های بالای تولید کفاف معاش را نمی دهد و این درحالی است که معضلاتی چون آلودگی هوا نیز به شدت بر سلامت زنبورها اثرمی گذارد.
زنبوردار دیگری گفت: هزینه های بالای تولید نظیر حمل و نقل، دارو و درمان، پایین بودن قیمت محصول عسل و کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش از مهمترین مشکلات صنعت زنبورداری در این شهرستان است.
ایمان صمدی افزود: داروهای بی کیفیت از مشکلات جدی در صنعت زنبورداری است که باعث مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک می شود و این امر تلفات بالای زنبورهای عسل را در پی دارد.
وی اظهارکرد: با وجودی که زنبورداران با مشقت زیاد عسل را تولید می کنند اما، سود قابل توجهی نصیبشان نمی شود و تسهیلاتی هم که به زنبورداران پرداخت می شود جوابگوی هزینه های بالای این شغل نیست.
علی بابایی یکی دیگر از زنبورداران خمین بیان کرد: تسهیلات کوتاه مدت با نرخ سود بالا مناسب بهره برداران زنبورداری نیست و تنها افرادی که شغل دوم دارند، می توانند از عهده بازپرداخت اقساط آن برآیند.
وی اظهارکرد: در بازار انواع عسل های تقلبی و وارداتی دیده می شود که بی کیفیت اما ارزان هستند و تولید کننده داخلی با وجود کیفیت بالای محصول قدرت رقابت ندارد.
این زنبوردار توضیح داد: نیاز است که با برنامه های هدفمند علاوه بر حمایت اصولی در تولید در بازاریابی و صادرات عسل ایران نیز تحول زیرساختی ایجاد شود.
مدیرعامل شرکت تعاونی زنبورداران خمین گفت: تداوم خشکسالی و تغییر جدی در پوشش گیاهی خمین زنبورداران این خطه را از ادامه فعالیت بازداشته و اگر وضعیت به همین ترتیب ادامه یابد، بهره برداران فعال چاره ای جز مهاجرت به مناطق دیگر کشور نظیر فارس، بوشهر، کاشان و استان لرستان ندارند و این مهاجرت ها در فصول مختلف سال هزینه حمل و نقل گزافی را به زنبورداران تحمیل می کند.
محمد رضا رضایی افزود: انتقال کلنی های زنبور به مناطق دیگر برای تغذیه زنبورها علاوه بر هزینه های حمل و نقل مشکلاتی چون دستمزد نگهبان و کارگر را در پی دارد و زنبورداران در چرخه تولید با معضلات متعددی رو به رو می شوند که در جریان تولید غیرقابل پیش بینی است.
وی بیان کرد: در 2 سال اخیر، در جریان جا به جایی کلنی های زنبور عسل به مراتع استان های دیگر حدود 400 کندوی عسل در 12 انتقال زنبورداران خمین، سرقت شده است.
رضایی ادامه داد: نبود کارشناس و متخصص درمانی ویژه و کمبود دارو نیز معضلی است که زنبورداران را می آزارد و تلفات بالا را در جمعیت زنبور عسل رقم می زند و ضرر و زیان زیادی را به بار می آورد.
مدیرعامل شرکت تعاونی زنبورداران شهرستان خمین گفت: در سال‌های اخیر آفات کنه و لوک آمریکایی در کلنی های زنبور عسل شیوع یافته که در پاره ای موارد منجر به تلفات زنبورها و همچنین کاهش میانگین تولید عسل در این شهرستان شده است.
رضایی افزود: این صنعت برای توسعه و افزایش درآمد نیاز به بسته های حمایتی ویژه دارد و در صورتی که از بهره برداران حمایت نشود رکود زنبورداری حتمی است.
مدیر عامل شرکت تعاونی زنبورداران خمین گفت: در خمین 6 کارگاه مدرن و 40 کارگاه نیمه صنعتی فرآوری عسل وجود دارد.
مدیر جهاد کشاوری خمین با تایید وجود عسل های تقلبی و بی کیفیت در بازار، گفت: تاکنون مشخص نشده که عسل های تقلبی توسط چه کسانی وارد چرخه توزیع و مصرف کشور می شود و می طلبد دستگاه های متولی نظارت بیشتری را در این زمینه اعمال کنند.
احمد رضا جعفری افزود: داروهای زنبور عسل کمیاب و گران هستند و این مسئله به طور مستقیم در کنترل بیماری های زنبورها مشکل آفرین است.
وی ادامه داد: بی بهره بودن زنبورداران از اطلاعات روز از دیگر مشکلات پرورش زنبور در خمین است که برای رفع این معضل آموزش فنی با هماهنگی ترویج استان در دستور کار قرار دارد.
مدیر جهاد کشاورزی خمین گفت: در سال جاری 255 تن عسل مرغوب در این شهرستان تولید و عرضه شد که این میزان عسل باکیفیت از 22 هزار و 516 کلنی زنبور عسل با میانگین تولید هر کندو 10تا 12 کیلوگرم روانه بازار فروش داخلی و خارجی شده است.
جعفری ادامه داد: با توجه به خشکسالی و فقیر بودن مراتع خمین میزان عسل تولیدی امسال این شهرستان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل کاهش دارد و در شرایط کنونی، دولت باید بسته حمایتی موثر برای زنبورداران ارائه دهد.
مدیر جهاد کشاورزی خمین ادامه داد: 6 واحد بسته‌بندی عسل صنعتی در خمین فعال است و کاهش تولید بر فرآیند کار این واحد ها نیز اثر منفی دارد.
جعفری افزود: عسل برخی از نواحی اطراف خمین نیز به این شهر منتقل و بسته‌بندی می‌شود اما، با این وجود واحدهای فرآوری با 30 الی 40 درصد ظرفیت فعالیت می کنند که برای افزایش ظرفیت کار، به روزرسانی خطوط بسته‌بندی نیاز است.
جعفری تصریح کرد: بهبود رویه بسته بندی و استفاده از شیوه ها و طرح های نوین در این صنعت در خمین از راهبردهای ضروری است.
وی اظهارکرد: سالانه بیش از 30 درصد از عسل فرآوری شده این شهرستان به کشورهای آسیای میانه و آسیای جنوب شرقی و کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می شود.
شهرستان خمین از توابع استان مرکزی 105 هزار نفر جمعیت دارد که 52 درصد از جمعیت آن کشاورز است و بهره برداران دام، طیور و آبزیان در این شهرستان چهار هزار نفر است.