يکشنبه ۲۵ آذر ۱۴۰۳ - 2024 December 15 - ۱۲ جمادی الثانی ۱۴۴۶
۰۸ بهمن ۱۳۹۶ - ۱۱:۵۸
بررسی مطبوعات

گزارش تفریغ بودجه؛ اشتباه محاسباتی، تبعات سیاسی

واکنش دولت به گزارش بحث برانگیز دیوان محاسبات از تفریغ بودجه 95، لزوم شفاف سازی و انتشار ارقام و اعداد درآمدی و مصرفی از سوی این نهاد نظارتی را دوچندان کرده است؛ اعداد و ارقامی که کم و کیف آن از سوی دیوان محاسبات درست محاسبه نشده است.
کد خبر: ۱۹۸۵۸۱
به گزارش ایران اکونومیست، روزنامه های امروز، یکشنبه هشتم بهمن ماه، مسایلی چون واکنش دولت به گزارش بحث انگیز دیوان محاسبات در مورد تفریغ بودجه 95، اظهارات معاون اول رییس جمهوری در مراسم افتتاحیه نخستین مجمع ملی سازمان‌های مردم نهاد جوانان را مبنای گزارش ها و تحلیل های خود قرار دادند.
 
**گزارش دیوان محاسبات از نگاه دولت
دیروز «بیژن نامدار زنگنه» وزیر نفت و «محمد باقر نوبخت» رییس سازمان برنامه و بودجه به گزارش دیوان محاسبات از تفریغ بودجه 95 واکنش نشان دادند؛ واکنشی که در روزنامه های امروز بازتاب داشت.
روزنامه «شرق» در گزارش خود نوشت: دعوا هنوز هم همان دعوای 16هزارمیلیاردی است که عادل آذر، رئیس دیوان محاسبات کشور، هفته گذشته گفته بود وزارت نفت به خزانه واریز نکرده است. حالا دولت وارد میدان شده تا توضیحی برای این موضوع ارائه دهد. روز گذشته به ‌همین دلیل نشستی مشترک بین محمدباقر نوبخت، رئیس‌ سازمان برنامه‌و‌بودجه و سخنگوی دولت با بیژن نامدار‌زنگنه، وزیر نفت ایران، برگزار شد.
در این نشست، زنگنه واریزنشدن پول نفت به خزانه را به‌کل رد کرده و از طرفی به طعنه خطاب به دیوان محاسبات می‌گوید احتمالا در تفریغ بودجه یکی، دو صفر اشتباه کرده است.
در ادامه می خوانیم: او می‌گوید پرداخت‌نشدن 11هزارو 479 میلیارد تومان درآمد حاصل از فروش گاز به حساب خزانه، بر اساس درآمد‌های شرکت ملی گاز ایران اشتباهی محاسباتی است. این فقط گفته زنگنه نیست؛ نوبخت نیز همین موضع را گرفته است.
به گفته محمدباقر نوبخت، واریزنشدن 11هزارو 479 میلیارد تومان فروش گاز طبیعی به حساب خزانه، صحیح نیست و صرفا نوعی تشویش اذهان عمومی است؛ چرا ‌که اگر جز این بود، دیوان محاسبات طبق معمول باید مدارک را از سازمان برنامه‌و‌بودجه یا وزارت نفت طلب می‌کرد. آنچه از شواهد امر پیداست، این رویکرد، رویکردی سیاسی برای تخریب دولت است؛ اما ناگفته پیداست که تتمه حرف‌های رئیس دیوان محاسبات نیز پربیراه نیست. هرچند اعلام می‌شود این رقم اصلا وجود خارجی ندارد. اما قطعا اگر کم‌وکیف این ارقام پیش‌تر منتشر و شفاف‌سازی‌ می‌شد، کار به اینجا نمی‌کشید و ادعای گم‌‌شدن این رقم درشت نیز مطرح نمی‌شد.
روزنامه «آرمان» هم نوشت: گزارش تفریغ بودجه که چهارم بهمن سال جاری در صحن علنی مجلس قرائت شد، موجی از واکنش‌های عمدتا تند را از جانب مسئولان دولتی به همراه داشته است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه گزارشی را که عادل آذر، رئیس دیوان محاسبات ارائه کرد «نادرست» و «تشویش اذهان عمومی» دانست و گفت: انتظار می‌رفت دیوان محاسبات حداقل دولت را نسبت به گزارشی که تهیه کرده بود مطلع می‌ساخت. واکنش وزیر نفت نیز به گزارش مذکور واکنش تندی بود. بیژن زنگنه با تاکید بر اینکه یک سنت از درآمد نفتی هم به بیرون از خزانه نرفته، عنوان کرد: دیوان محاسبات یکی دو صفر اشتباه کرده است.
به گزارش روزنامه «شهروند»، شاید نخستین‌بار در زمان دولت‌های نهم و دهم بود که گزارشات دیوان محاسبات مجلس شورای اسلامی در منظر افکار عمومی از اهمیت بالایی برخوردار شد. دیوان در آن سال‌ها با فاصله زمانی بیشتر از امروز گزارش تفریغ بودجه را ارایه می‌کرد و البته انتشار آنها معمولا با بی‌توجهی مسئولان اجرایی کشور مواجه می‌شد. حالا اما برخلاف گذشته، مسئولان دولتی در حوزه‌های برشمرده شده در گزارش تفریغ بودجه ‌سال 95 با حساسیت بالا به آن واکنش نشان داده‌اند.
آنچنان‌که پس از انتشار بیانیه وزارت نفت و توضیحات مکتوب سازمان برنامه و بودجه در مورد این گزارش در روز جمعه، دیروز نشست مطبوعاتی مسئولان این دودستگاه دولتی با خبرنگاران برگزار شد. در این میان، این‌گونه به نظر می‌رسد که ابهام‌های ناشی از گزارش دیوان محاسبات عمدتا مربوط به درآمد‌های ناشی از فروش نفت و فرآورده‌های نفتی و گازی کشور بوده است.
در پاسخ به ابهامات موجود در گزارش دیوان محاسبات اما مسئولان دولتی به مستنداتی اشاره کردند که درصورت توجه به آنها گزارش دیوان محاسبات از تفرغ بودجه 95 دچار تغییرات اساسی می‌شد. مستنداتی همچون اشتباه دیوان در محاسبه رقم گاز صادراتی به ترکیه تا احکام مربوط به قانون ششم توسعه درخصوص نحوه و محل واریز درآمد‌های ناشی از فرآورده‌های نفتی که البته نسبت قانون برنامه پنجم توسعه دچار تغییراتی شده بود.
روزنامه «اعتماد» در یادداشتی نوشت: در چنین شرایطی که ذهن قاطبه مردم منفی است نباید کاری کرد که دیوار این بی‌‌اعتمادی بلندتر شود. بر این باور نیستم که باید به مردم خلاف واقع گفت و بسیار و به‌شدت مخالف خلاف‌گویی به مردم هستم ولی انتظار می‌رفت دیوان محاسبات قبل از اینکه خروجی گزارش تفریغ بودجه سال 95 را رسانه‌ای کند و بازتاب بیرونی این‌چنینی داشته‌باشد مکاتباتی هم با قوه مجریه و مسوولان ذی‌صلاح انجام می‌داد.
در واقع باید صبر می‌کرد تا دولت دفاعیه خود را با دیوان محاسبات کشور درمیان بگذارد. شخصا پرونده‌ای از دیوان محاسبات دریافت کردم اما پیش از آنکه سوال از وزیر مربوطه را در صحن علنی مجلس مطرح کنم... با وزارتخانه مورد نظر ارتباط برقرار کرده و سوالات را با متولیان امر در میان گذاشتم. پاسخ‌هایی هم دریافت کردم. با این حال صبر کردم و این موضوع را در صحن مجلس مطرح نکردم تا آن وزارتخانه با دیوان محاسبات مشکل را برطرف کند. در نهایت اما مرجع اصلی دیوان محاسبات است.
در ادامه آمده است: در این مورد هم باید با برگزاری جلساتی این اختلاف محاسباتی حل شود. این موضوعی است که در شرع ما هم بر آن تاکیده شده است. اگر یک نفر محکوم به اعدام هم باشد فوری اقدام به اعدام او نمی‌کنند بلکه قاضی به او فرصت دفاع می‌دهد، حتی اگر 20 شاهد هم وجود داشته‌باشد اول متهم دفاعیه ارایه کند و بعد هیات منصفه رای صادر می‌کند.
روزنامه «آفتاب یزد» در عنوان گزارش خود در این ارتباط نوشت: محاسبات سیاسی یا اشتباه محاسباتی؟
در حالی که بسیاری از روزنامه ها از سمت ریاست مرکز آمار ایران برای عادل آذر در دوره احمدی نژاد خبر دادند، روزنامه «کیهان» اما در گزارش خود مدعی شد: عادل آذر، رئیس‌ کنونی دیوان محاسبات، از یاران همسو با دولت است و پیش از این سمت، عهده‌دار ریاست «مرکز آمار ایران» بود. ذکر این نکته از این جهت ضروری است که تصور نکنید مثلا یک نفر از مخالفین سرسخت دولت رئیس‌دیوان محاسبات شده و این گزارش حاصل کار اوست.
کیهان در ادامه نوشت: خوب است سخنگوی مهم‌تر دولت درباره اظهار نظر عجیب و خلاف قانون‌اش که گفته بود: «دیوان محاسبات تشویش اذهان کرده است» توضیح بدهد و بگوید چطور ممکن است یک دستگاه رسمی حاکمیت، با اجرای وظیفه قانونی خود، مرتکب تشویش اذهان عمومی ‌شود!؟ آیا دولت معتقد است دیوان آمار و ارقام نادرستی در اختیار داشته است!؟اگر این فرض محال را بپذیریم، با چه ملاک و مبنایی باید به دیگر گزارش‌های این دستگاه و نیز گزارش‌های مرکز آمار در زمان آقای عادل آذر اطمینان کنیم!؟
در ادامه می خوانیم: البته به نظر می‌رسد دولت معتقد است،دیوان محاسبات نباید اساسا این حرف‌ها را بیان می‌کرد، آن هم در جلسه علنی مجلس! یعنی این حرف‌ها درست است، ما هم دم از شفافیت می‌زنیم، اما برای دیگران،چرا با بیان علنی حقایق، باعث تشویش اذهان عمومی شده‌اید!؟
 
**لزوم توجه به جوانان و مسایل آنها از دید جهانگیری
اظهارات معاون اول رییس جمهری در اولین مجمع استانی سمن های جوانان کشور در روزنامه ها بازتاب داشت.
به نوشته روزنامه «ایران»، جهانگیری در مراسم افتتاحیه نخستین مجمع ملی سازمان‌های مردم نهاد جوانان گفت: برگزاری همایش با محوریت جوان و جوانی بسیار مهم و ارزشمند است بویژه آنکه سازمان‌های مردم نهاد برای حل مسائل کشور و یافتن راهکار و کمک به دولت دور هم جمع شده‌اند.
وی ضمن تبریک فرارسیدن سی و نهمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی گفت: بعد از 39 سال که از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد لازم و ضروری است که نسل جوان که ایام پیش از پیروزی انقلاب و شرایط آن روز را درک نکرده با نسلی که انقلاب را انجام داده و در قید حیات است گفت‌و‌گو کند.
معاون اول رئیس جمهوری با اشاره به جایگاه جوانان در فرهنگ ایرانی و اسلامی و انقلاب، گفت: اگر فرصت در اختیار جوانان قرار گیرد آنها می‌توانند معجزه خلق کنند، باید فرصت را برای حضور جوانان در عرصه مغتنم بشماریم.
به گزارش روزنامه «تجارت»، اسحاق جهانگیری در اولین مجمع استانی سمن‌های جوان کشور در شیراز گفت: اگر جوانان فرصت پیدا کنند می‌توانند آینده خوبی را برای کشور ترسیم کنند. اینکه آنان می‌خواهند بیشتر دیده شوند و کمتر تحقیر شوند، آینده مطمئن‌تر و دغدغه زندگی شرافتمندانه داشته باشند و به اندازه مشارکت خود در جامعه از مزایای زندگی بهره‌مند شوند، حق تمام جوانان است.
وی تصریح کرد: دولت به تنهایی نمی‌تواند همه مشکلات را حل کند. خصوصا اگر جلوی دولت مانع تراشی و ایجاد محدودیت هم انجام شود. همه نظام و حاکمیت برای حل مشکلات باید همراه باشند، اما دولت می‌تواند با کمک سایر نهادها در بخش‌های مختلف گشایش‌هایی را ایجاد کند.
معاون اول رئیس‌جمهور گفت: عده‌ای چون خودشان کوچک هستند ایران را کوچک نشان می‌دهند. ایران بزرگ است. همین نسل جوانی که عده‌ای از آن ترسیده‌اند، بزرگترین فرصت برای پیشرفت هر جامعه‌ای به شمار می‌رود.
همچنین به نوشته روزنامه آرمان، جهانگیری تاکید کرد: جامعه جهانی و جوامعی که آینده برایشان مهم است و به بهبود شرایط اهمیت می‌دهند و به فکر آینده بهتری هستند، نیاز به تغییر و تحول را قبول کرده و به جوان و جوانی خوشبین هستند. متقابلا جوامعی که متصلب هستند و ساختار بسته‌ای دارند، به آینده فکر نمی کنند و دنبال بهبود نیستند، وقتی روحیه جوان و مطالبات جوان را می‌بینند به دنبال آن می‌گردند که چگونه می‌توان مهارش کرد.
جهانگیری با تصریح اینکه همه باید به میزانی که می‌توانند در پاسخگویی به نسل جوان و نیازهای واقعی آنان از تمام امکانات و ظرفیت‌ها استفاده کنند، گفت: نباید مانعی ایجاد کرد. با نگرش‌ها و ساختارها نباید موجب مانع تراشی شد و نباید نسبت به نسل جوان نگرش منفی داشت. وی ادامه داد: همین مانع تراشی‌ها ممکن است به اعتراض جوانان و حتی جامعه منجر شود.
روزنامه ایران در سرمقاله خود نوشت: دکتر جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری در جمع سمن‌ها و سازمان‌های مردم نهاد کشور که اغلب آنها را جوانان تشکیل می‌دهند تأکید کرد اگر فرصت را در اختیار جوانان قرار دهیم آنها قابلیت خلق معجزه را دارند.
باید بدانیم که کشور برای پویایی نسل جوان هزینه‌های زیادی می‌دهد و در آینده همین جوانان هستند که اداره کشور را به دست می‌گیرند. به همین منظور باید به مطالبات و دغدغه‌های این نسل توجه کرد و از منظر دیگری وارد شد، این قشر خواسته‌ها و مطالبات برجای مانده فراوانی دارد و در دایره نیازهای جوانان مؤلفه‌ای به نام معیشت تنها خواسته اصلی آنها نیست بلکه نیازهای آنها را باید در حوزه‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی هم جست‌و‌جو کرد و با مطالعات علمی و بررسی‌های کارشناسانه به این مطالبات منطقی و عقلانی پاسخ داد.
 
**چالش های اصلی اقتصاد کشور
برخی روزنامه ها امروز به بررسی مهمترین و عمده ترین چالسش های اقتصادی کشور پرداختند.
روزنامه «تجارت» یکی از مهمترین مشکلات اقتصادی کشور را در مدیریت دستوری آن دانست و نوشت: اقتصاد وابسته به شرایط ویژه است و گزینه‌های گوناگون در کنار هم قرار می‌گیرند تا رونق، رکود یا بحران را ایجاد کنند. بنابر این اگر بنا داریم اقتصاد شکوفایی داشته باشیم، باید شرایط را به نوعی فراهم کنیم تا رونق اتفاق بیفتد.
این نتیجه گیری نشان می‌دهد که اقتصاد را نمی‌تواند به صورت دستوری مدیریت کرد و آنهایی که به دنبال مدیریت دستوری هستند، باید تجربیات گذشته را مرور کنند. اما امروز کاهش دستوری نرخ بهره و سود بانکی که به تازگی رقم خورده، نشان می‌دهد که اقتصاد دستور پذیر نیست اگرچه در بخشهایی همچون بورس شاهد رونق بودیم و می‌توان چنین برداشت کرد که سپرده گذاران نقدینگی‌هایشان را به بورس هدایت کرده اند، اما گران شدن سکه، ارز و حتی مسکن که تاکنون در رکود به سر می‌برد، نشان می‌دهد که بخشی از نقدینگی به سوی این بازارها هدایت شده و تورم عجیبی در این بخشها ایجاد کرده است. با نگاهی به دولتهای گذشته متوجه می‌شویم که اقتصاد دستوری در دولتهای گذشته نیز بحران آفرین شده بود.
روزنامه «اعتماد» با اشاره به ناکارآمدی برخی سیاست های اقتصادی طی سال های گذشته در پاسخ با اینکه چرا همچنان سیاست‌های اقتصادی بر روال گذشته خود پیش می‌روند توشت: اولاً بسیاری از چالش‌ها و مسائل اقتصاد ایران، که البته ریشه در عملکرد دولت‌های قبل دارند، ابعادی بسیار پیچیده‌ و درهم‌تنیده‌ دارند و لذا حل آنها به سادگی میسر نیست. ورود به اصلاح سیاست‌ها و ساختارها، نیازمند عزم و همتی راسخ و دانشی عمیق است که آن را به ندرت می‌توان یافت.
لذا بسیاری از مدیران با علم به پیچیدگی چالش‌ها و با نگاهی به ظرفیت‌های موجود، از ابتدا به مصاف آن چالش‌ها نمی‌روند.
ثانیا، هر گام دولت برای اصلاح سیاست‌ها، با مخالفت‌های گسترده از جانب گروه‌های ذینفع، رقبای سیاسی و حتی افکار عمومی مواجه خواهد شد. این مخالفت‌ها و کارشکنی‌ها، منجر به کاهش انگیزه و اعتماد به نفس مدیران اقتصادی دولت برای حل چالش‌ها و اصلاح سیاست‌ها شده است.
ثالثاً حل چالش‌های بزرگ نیاز به شکل‌گیری اجماع بین تمام سطوح و لایه‌های تصمیم‌گیری در کشور دارد. فقدان چنین اجماعی، حتی در صورت عزم دولت نسبت به حل مشکلات، عملا مانع توفیق دولت خواهد شد. به نظر می‌رسد در بسیاری از موارد هنوز چنین اجماعی شکل نگرفته است.
روزنامه «دنیای اقتصاد» هم ریشه بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور را در «نبود تفکر سیستمی» جستجو کرد و آورد: قبول داریم در میان مشکلاتی که اقتصاد کشور، به‌ویژه در حوزه تولید، با آنها دست به گریبان است، برخی ناشی از عوامل «بیرونی» و خارج از اختیارات و مسوولیت‌های سیاست‌گذاران اقتصادی ما است. اما مشکلاتی هم اقتصاد ما را آزار می‌دهند که به دست خودمان و به‌دلیل ضعف و به‌هم‌ریختگی نظام سیاست‌گذاری‌مان پدید آمده‌اند. یکی از ریشه‌های اصلی پیدایش این دسته از مشکلات خودساخته عدم «تفکر سیستمی» است.
به بیان دیگر تصمیم‌گیری برای حل مشکل در یک حوزه، بی‌توجه به تاثیر تصمیمات اتخاذ شده بر حوزه‌های دیگر، است. رئیس اتاق بازرگانی ایران در این رابطه از «رویکردهای جزیره‌ای و منفصل» سخن می‌گوید که تعبیر دیگری از همین معضل است. مجریان سیاست‌ها نیز البته هر کدام ساز خود را می‌زنند و به پیامدهای تصمیمات خود در عرصه‌های دیگر توجهی ندارند. دیوانسالاری فشل و ناکارآمدی که گرفتار آنیم نیز با این وضعیت بی‌ارتباط نیست.
آخرین اخبار