دریای خزر و سنگینی پسماندهای جامد، سموم کشاورزی و آلاینده های نفتی

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر علی ماشینچیان مرادی با بیان این که در بحث آلودگی محیط زیست به خصوص دریاها با طیف وسیعی از آلاینده‌ها روبرو هستیم، گفت: بر اساس تعاریف، هر نوع ماده یا انرژی که ورود آن به محیط زیست، تعادل زیست بوم را بر هم زده و فعالیت انسان و سایر موجودات زنده را در آن محیط مختل کند، آلاینده محیط زیست به‌شمار می‌آید.
وی منابع آلاینده دریا را در سه گروه برشمرد و افزود: گروه اول، شامل منابع آلاینده با منشا خشکی است که عمده‌ترین منبع آلاینده دریا را تشکیل می‌دهند. این منبع آلاینده به ‌واسطه عدم مدیریت صحیح در دفع آلاینده‌های ناشی از فعالیت‌های شهری و صنعتی است که در نزدیکی سواحل یا آبراه‌های ورودی به دریاها انجام شده است.
دکتر ماشینچیان ادامه داد: گروه دوم از منابع آلاینده دریا نظیر تأسیسات نفت و گاز است که در خود دریا واقع هستند. منبع سوم آلاینده دریاها نیز ناشی از آلودگی هوا است که به ‌واسطه نزولات جوی وارد آن می‌شود.
وی با اشاره به دریای عمان، دریای خزر و خلیج فارس، گفت: از آنجا که دریای عمان و خلیج فارس به آب‌های آزاد راه دارند، اگر آلودگی وارد آن‌ها شود با گردش جریانات دریایی و اقیانوسی و حجم زیاد آب، به مرور زمان از بین می‌رود. اما دریای خزر چون زیست بوم بسته دارد، آلاینده‌های ورودی به آن به مرور انباشته شده و چون میزان آلودگی ورودی از ظرفیت خودپالایی این دریاچه بیشتر می‌شود، زنگ خطر را برای دریای خزر به صدا درخواهد آورد.
دکتر ماشینچیان با بیان این که دریای خزر در معرض ورود آلاینده‌های نفتی و میکروبی قرار دارد، تصریح کرد: برداشت نفت و گاز توسط کشورهای حاشیه دریای خزر باعث ایجاد آلودگی نفتی در آن شده است که به موجب جریانات دریایی این آلودگی علاوه بر سواحل کشورهای استحصال‌کننده در این دریا، به سواحل ایران نیز می‌ رسد. آلودگی میکروبی که منشا اصلی آن را فاضلاب‌های شهری ورودی به رودخانه‌ها و دریا تشکیل می‌دهند؛ از جمله مواردی است که در صورت بی توجهی به جلوگیری از ورود این آلاینده‌ها به دریای خزر، در آینده به خاطر آن با معضلات جدی روبرو خواهیم شد.
وی با بیان این که آلودگی ناشی از آلاینده‌های حاوی فلزات سنگین نظیر کادمیوم، سرب و جیوه نیز از آلودگی‌های دریاها به شمار می‌آیند، گفت: از آنجا که برخی فلزات سنگین جذب بدن آبزیان می‌شوند، بررسی و ارزیابی شرایط و میزان این فلزات در بدن آبزیان که به نوعی با سلامت انسان در ارتباط است، باید بیش از گذشته مورد توجه قرار بگیرد.
عضو هیأت علمی واحد علوم و تحقیقات، افزود: از دیگر معضلاتی که در حوزه آلودگی‌های دریا با آن روبرو هستیم، آلودگی پسماندهای جامد به خصوص پلاستیک‌ها در دریاها است. متأسفانه این میزان آلودگی به حدی زیاد است که حتی در تصاویر ماهواره‌ای در اقیانوس‌ها قابل مشاهده است.
وی مصرف بی‌رویه سموم کشاورزی را نیز از دیگر دلایل آلودگی دریا‌ها بیان کرد و ادامه داد: درست است که امروزه به جای سموم کشاورزی پایدار و تجزیه‌ناپذیر، از سموم کشاورزی قابل تجزیه در طبیعت استفاده می‌شود، اما به این معنا نیست که این سموم بر محیط زیست تأثیرندارند. استفاده بی‌رویه از هر گونه سموم شیمیایی بدون شک برای محیط زیست و به‌خصوص آبزیان خطرناک خواهد بود.
دکتر ماشینچیان با بیان این که همه ما در قبال حفاظت از محیط زیست مسئول هستیم، خاطرنشان کرد: متأسفانه برخی تصور می‌کنند تنها سازمان حفاظت از محیط زیست باید در حوزه کاهش و پاکسازی آلودگی در محیط زیست اقدام کند. معتقدم اگر مردم نسبت به این امر احساس مسئولیت نکنند، هیچگاه سازمانی با چند هزار پرسنل نمی‌ تواند آلودگی‌های ایجاد شده از سوی ده‌ها میلیون نفر را از بین ببرد.