به گزارش ایران اکونومیست ؛ هرچند میزان چک برگشتی در آذرماه امسال نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش 0.7 درصدی داشته است اما از نظر تعداد چک های برگشتی 0.2 درصد کاهش را نشان می دهد.
بر اساس آمارهایی که بانک مرکزی منتشر کرده، در آذرماه سال 1396 در کل کشور حدود 9.4 میلیون فقره چک به ارزش حدود 625 هزار میلیارد ریال مبادله شد که از این تعداد، بالغ بر 1.4 میلیون فقره چک به ارزش حدود 135هزار میلیارد ریال برگشت داده شد.
به این ترتیب در کل کشور 15.3 درصد از تعداد و 21.6 درصد از ارزش کل چک‌های مبادله‌ای آذرماه سال جاری را چک‌های برگشتی تشکیل می‌دهد که سهم ارزشی این چک‌ها نسبت به ماه قبل کاهش و نسبت به آذرماه سال گذشته افزایش یافته است. سهم تعدادی چک‌های برگشتی نیز نسبت به ماه قبل و آذر ماه سال گذشته کاهش داشته است.
طبق این آماردر آذرماه گذشته در حالی از نظر تعداد 15.3 درصد چک های صادره برگشت خورد که این میزان برای آذرماه پارسال 15.5 درصد و در آبان ماه امسال 15.4 درصد بوده است؛ از نظر ارزش نیز در آذر ماه گذشته 21.6 درصد چک های صادره برگشت خوردند که این شاخص در آذرماه پارسال 20.9 درصد و در آبان ماه امسال 22.5 درصد بود.
در آذرماه سال 1396 در تهران حدود 3.3 میلیون فقره چک به ارزشی بالغ بر 372 هزار میلیارد ریال مبادله شد که از این تعداد، بالغ بر 478 هزار فقره چک به ارزشی حدود 75 هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است.
به این ترتیب، 14.6 درصد از تعداد و 20.1 درصد از ارزش کل چک‌های مبادله‌ای آذرماه سال جاری در تهران را چک‌های برگشتی تشکیل می‌دهد که سهم ارزشی این چک‌ها نسبت به ماه قبل کاهش و نسبت به آذرماه سال گذشته افزایش یافته است. سهم تعدادی چک‌های برگشتی نیز نسبت به ماه قبل و آذر ماه سال گذشته کاهش داشته است.
بر طبق آمار موجود، بخش عمده‌ای از چک‌ها به دلیل فقدان یا کسری موجودی برگشت داده شده است، به‌طوری‌که در آذرماه سال جاری در کل کشور 97.1 درصد از تعداد و 95.8 درصد از ارزش کل چک‌های برگشتی به دلیل کسری یا فقدان موجودی بوده است.
در آذر ماه سال جاری در استان تهران 96.4 درصد از تعداد و 95.4 درصد از ارزش کل چک های برگشتی به دلیل کسری یا فقدان موجودی بوده است.
به وجود پیشرفت بانکداری الکترونیک در روش‌های نوین پرداخت چک به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم مبادلات همواره نقش خود را در تسویه حساب‌های خرد و کلان حفظ کرده است.
اگر چه طی دو دهه اخیر به دلیل تداوم توسعه سامانه‌ها و تجهیزات پرداخت الکترونیکی، ابزارهای پرداخت الکترونیکی به مرور زمان جایگزین ابزارهای پرداخت سنتی نظیر اسکناس و مسکوک شد.
اما به دلیل اهمیت کارکرد و امتیاز چک و به‌خصوص جایگاه اعتباری چک در مبادلات کشور، این ابزار پرداخت هنوز هم از مهم‌ترین ابزارهای نظام پرداخت کشور محسوب می‌شود.
بانک مرکزی در راستای شفاف سازی و مقاوم‌سازی اقتصاد، علاوه بر تکمیل زیرساخت پردازش و پذیرش الکترونیکی چک، پیاده‌سازی کامل سامانه‌های نظارتی مرتبط نظیر سامانه چک برگشتی، سامانه مرکز کنترل و نظارت اعتباری (مکنا) و به‌خصوص سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته‌چک (صیاد) را با هدف ایجاد زمینه و امکان نظارت مؤثر بر سازوکار صدور دسته چک در دستور کار قرار داده است.
با رونمایی از سامانه صیاد عملا گام اجرایی برای پیاده‌سازی سامانه یکپارچه چک درکشور برداشته شد. با راه‌اندازی این سیستم، بانک مرکزی موفق به صدور چک‌های یکپارچه می‌شود و همچنین اطلاعات چک به‌صورت آنلاین در دسترس متقاضیان است که امکان شناسایی و اعتبارسنجی را فراهم می‌کند. این سیستم سبب منحصر به فرد بودن چک و آنلاین بودن آن، بدون در نظر گرفتن بانک صادر‌کننده می‌شود.
سامانه‌ای که چهار هدف «ارتقای ضریب امنیتی و اعتباربخشی به برگه چک»، «استانداردسازی جانمایی مورد نوشتاری و کاهش عملیات تصدی‌گری» ، « بررسی صلاحیت دارنده دسته‌چک از طریق سامانه‌های اعتبارسنجی بانک مرکزی» و«ایجاد شفافیت اطلاعاتی و جلوگیری از سوءاستفاده‌های ناشی از تبانی شعب در صدور دسته‌چک» را دنبال می‌کند.
انتظار می رود که با تکمیل و راه‌اندازی سامانه مزبور راهکاری برای کاهش چک‌های برگشتی ایجاد شود و سهم چک‌های برگشتی در نظام پرداخت کشور به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد.
