بررسی ساخت و سازهای موجود در کشور از لحاظ استحکام و مقاومت در برابر زلزله بخصوص برای خریداران با توجه به زلزله خیز بودن کشورمان ایران بسیار اهمیت دارد و در بین سازه های موجود در کشور دو دسته کاملاً جلب توجه می نمایند. یک دسته ساختمان هایی که از نظر کیفیت و نیز زیبایی از افتخارات ملی تلقی می گردند و دسته ای دیگر که وجودشان موجب سرافکندگی است.
با سید احسن علوی عضو کمیسیون عمران مجلس در این باره گفت و گویی داشته است که در ادامه می خوانیم:
آیا در آیین نامه ساخت سازه ها استحکام لازم در برابر زلزله پیش بینی شده است؟
در کشور قانون نظام مهندسی داریم و نیز آیین نامه ها و دستورالعمل های مربوط به فن اجرایی نظام مهندسی؛ آیین نامه 2800 دارای فرمول های لازم برای ساخت و ساز است و در این آیین نامه بار ساختمان، شدت زلزله و مبحث محاسبات مشخص شده است و نیز مقرراتی داریم که مکمل این آیین نامه است و مسیر محاسبات را برای یک پروژه ساختمان و نیز دیگر پروژه ها مشخص می کنند؛ مهندس محاسب بر اساس آن محاسبات را انجام می دهد و نظام فنی و اجرایی نیز از این دستورالعمل ها پیروی می کنند.
آیا نظارت جدی بر ساخت و سازها در کشور صورت می گیرد؟
امروزه هیچ ساختمانی بدون محاسبات و بدون نظارت اجرا نمی شود اما مشکل بحث نظارت و وجدان کاری است. ساختمان های قدیم زلزله های متعددی را پشت سر گذاشته اند و سالم هستند اما امروزه ساختمان ها با گذر 15 سال یا کهنه می شوند یا نشست می کنند و یا فرو ریزش دارند زیراکه در آن زمان سیمان و ایمان را با هم داشتیم اما در حال حاضر نه ایمانی هست و نه سیمان !
در کار باید وجدان و اخلاق مهندسی باشد و نیز نظارت بر ساخت و سازها به صورت دائم و پیوسته انجام شود و مهندسین باید مسلط به آیین نامه ها و شیوه های نظارتی باشند و مجریان نیز باید استانداردهایی که لازمه یک پروژه خوب است را به کار ببرند و در آن کوتاهی نکنند.
با توجه به زلزله خیز بودن کشورمان چه تغییراتی باید در قوانین ساختمان سازی انجام شود؟
ما کشوری زلزله خیز داریم که بر روی کمربند زلزله آلپ - هیمالیا قرار دارد و در هر لحظه امکان وقوع زلزله در یکی از نقاط کشور با درجات مختلف وجود دارد و اگر ساخت و سازها بر اساس پهنه بندی اقلیمی کاملا زمین شناسی و بررسی نشده باشد، خطاست.
برای ساخت سدها،مدارس، بیمارستان ها، بازارها و ساختمان های مسکونی باید مطالعات فنی و مهندسی را بالا برد و مهندسی ارزش و نیز مقاوم سازی ساختمانهای مهم و شریان های حیاتی را در دستور کار خود قرار دهیم و این امر به بحث بودجه و اعتبارات برمی گردد که در جای خود قابل بحث و بررسی است.
باید تغییری در نظام اجرایی کشور ایجاد شود و نهیبی لازم است به تمام بخش های آن تا همگی بیدار شویم، برخی خود را به خواب زده ایم و برخی به خواب رفته ایم، باید به خود بیاییم. در کشور یکدیگر را پذیرا نیستیم و نخبه ها نیز از کشور می روند.
چه عواملی در تشدید زلزله ها تاثیر دارند؟
خشکسالی و خلل و فرج و نیز خلاء هایی که در زمین ایجاد می شود به حرکات صفحات زمین در عربستان و اوراسیا کمک می کند و باعث می شود تا ایران نیز در معرض زلزله های مهیب قرار بگیرد و حرکات زمین تشدید شود. دانشمندان پیش بینی کرده اند در سال 2018 بزرگترین زلزله ها با قدرت بسیار بالا را در زمین تجربه خواهیم کرد.
میدانیم خشکسالی داریم اما بی توجه هستیم، می دانیم بحران مالی داریم اما بی توجه هستیم؛ به تمام موضوعات واقف هستیم، علم آن را نیز داریم اما اهمیت نمی دهیم.
تنها وجدان کاری داشتن کافی است ؟چرا مجلس در اجرای صحیح قانون ورود نمی کند؟
وظیفه مجلس وضع قانون و نظارت در اجرای آن است، وزارت راه و شهرسازی، نظام مهندسی، نظام فنی و اجرایی و .. را خواستیم و صحبت کردیم تا همگی را با هم یکی و همراه کنیم؛ کلاسهایی برگزار می کنند، دستورالعمل هایی صادر و حتی آن ها را به روز می کنند اما همگی باید وجدان کاری داشته باشیم زیراکه راهبرد جامع، مفصل و نقشه درستی نداریم و موضعی فکر می کنیم سپس نسبت به اقدامات اساسی دیگر بی توجه می مانیم.
برای بحران های زلزله چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
با توجه به زلزله خیز بودن کشور ایران در سال جاری و نیز سال آینده در هر لحظه می تواند زلزله های مهیبی حادث شود، گسل ها در حال فعال شدن هستند و تهران سه گسل مشاء، شمال و شهرری را دارد که می توانند بسیارخطرناک باشند و این تکان هایی که از گسل اشتهارد می آید نیز می تواند گسل شمال تهران را فعال کند که بی نهایت خطرناک است. 184 سال از زلزله شهرری گذشته است و این انرژی متراکم شده در اعماق زمین، اگر به یکباره آزاد شود برای تهران خطرناک است و طبق پیش بینی مشاور جایکای ژاپن، میلیون ها خسارت جانی و مالی داریم. سازمان مدیریت بحران را داریم اما متاسفانه پول و ابزار ندارند و با چنین سازمان مدیریت بحرانی چگونه می توان کار کرد؟
باید راهبرد اصلی برای سازمان ها داشته باشیم، تصمیم سازی ها عاقلانه باشد و منابع مالی و حمایت پولی نیز باشد.
چرا به هنگام خرید و فروش شناسنامه ملک که حاوی اطلاعات سازه ساختمان است در اختیار مالک قرار نمی گیرد تا از استحکام آن اطلاع داشته باشد و تنها با دیدن ظاهر ساختمان برای خرید اقدام نکند؟
بر اساس دستورالعمل های موجود این امکان را داریم که ساختمان با چه قانونی و چگونه ساخته شود تا مالک احساس امنیت کند. در قانون داریم تا این اطلاعات به صورت شناسنامه ساختمان موجود باشد اما مشکل تعدد در مراکز تصمیم گیری نظیر شهرداری، نظام مهندسی، وزارت راه و شهرسازی و .. است که باید همگی یکی شوند و تمام مسئولیت ها به یک مرکز داده شده تا اگر اتفاقی افتاد مقصر مشخص باشد و با حکایت کی بود کی بود من نبودم، موضوع در هیاهو گم نشود.
درباره نقل و انتقال شناسنامه ملک به همراه سند بحث های بسیاری شده است و در کمیسیون عمران حتما مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
در حال حاضر در تهران چند درصد بناها در تهران تحمل زلزله 7 ریشتری را دارند؟
ممکن است در بیان رقم به این سوال اشتباه کنم اما درصد پایینی حدس زده می شود و به غیر از بافت قدیمی شهر، بسیاری ساختمان ها در تهران تاب و مقاومت زلزله های بالای 6 ریشتر را ندارند.
