محمد شریعتمداری در مراسم روز ملی صادرات ایران گفت: در توسعه صادرات، چالشها و فرصتهای زیادی وجود دارد که همه صادرکنندگان از طرح موضوع آن اشباع هستند؛ اما این سوال کلی مطرح است که چرا علیرغم اینکه انباشت تجربه تاریخی یک صد ساله ایرانیان و تلاش آنها برای دستیابی به بازارهای صادراتی را شاهد هستیم، اما شکاف بین داشتهها و خواستههای تجار و تولیدکنندگان در عرصه تولید، تجارت و صادرات وجود دارد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه ظرفیت صادراتی ایران ۱۸۰ میلیارد دلار است، افزود: فقدان باور و وعزم ملی به اینکه صادرات غیرنفتی، تنها راه شکوفایی اقتصادی کشور است، مشکل اصلی به شمار میرود؛ البته در عرصههای گوناگون مشکلاتی وجود دارد که همه به آن اشاره کردهاند، اما به نظر میرسد که به این باور و عزم نرسیدیم که باید عزم ملی برای صادرات را به عنوان مهمترین ماموریت خود در این عرصه از تاریخ ایران بشناسیم.
وی تصریح کرد: اگر این عزم ملی وجود داشت، از افرادی که دعوت شده بودند اما امروز نیامدند، حضور جدی داشتیم. در عین حال، اهمیت صادرات در ساختار اقتصاد ملی ایران، از حیث قدرت ارزآوری و ایجاد امواج درآمدی در بخشهای گوناگون داخلی باید مورد توجه قرار گیرد.
به گفته شریعتمداری، حضور ما در بازارهای جهانی، ابعاد سیاسی، امنیتی و مهمی دارد؛ ضمن اینکه نیل به اهداف بزرگ اقتصادی بدون توجه به صادرات غیرنفتی امکان پذیر نیست. ارزش ده قلم اول صادراتی ایران ۲۳.۸ میلیارد دلار بوده است؛ در حالی که ۲۶ سال قبل صحبت از این بود که باید تنوع بازارها و کالاهای صادراتی را داشته باشیم؛ در حالیکه اکنون هم همچنان این مشکل وجود دارد؛ ضمن اینکه در ارقام صادرات غیرنفتی کشور، پروپان و حتی گاز طبیعی هم گنجانده شده است.
وی اظهار داشت: دیوار مشوق های صادراتی اکنون خوابیده است؛ در حالیکه در دولت هشتم، معادل هشت درصد به صادرات خدمات فنی و مهندسی جایزه صادراتی پرداخت میشد؛ این در حالی است که واقعا مانند چاشنی در دینامیت عمل می کرد و صادرات را به شدت رونق داد. این در حالی است که این دیوار اکنون طاقچه شده است.
وزیر صنعت گفت: مجموع ارزش صادرات ایران به ده کشور عمده صادراتی ۳۵.۸ میلیارد دلار بوده است؛ این در حالی است که سی سال قبل نیز از تنوع بازارها صحبت میشد، اما این آرزو محقق نشد. این در حالی است که هر کسی که برای اولین بار کالایی را به کشوری صادر می کرد، جایزه صادراتی افزون دریافت میکرد؛ اما اکنون تمام این مسیر را به عقب برگشته ایم.
شریعتمداری با بیان اینکه کل حجم تجارت در کشور ما با همه تغییراتی که درسالهای گذشته رخ داده، ۴۵ میلیارد دلار در نیمه اول امسال بوده است، گفت: کیک اقتصاد ما همچنان کوچک باقی مانده است و وقتی این کیک کوچک باشد، حجم بازار و تولید افزایش قابل ملاحظه ندارد، پس سهم ما هم در اقتصاد جهانی اندک باقی خواهد ماند. البته مشکل راسی برای صادرات امروز، باور و عزم ملی برای جهش در امر صادرات در بین فعالان اقتصادی و هم مردم است.
وی با بیان اینکه نوسازی صنعتی با نرخ های موجود امکان پذیر نیست، گفت: در بودجه عمومی، استفاده از منابع به شکل اهرمی برای توسعه فعالیت های صادراتی اولویت یک نیست؛ این در حالی است که هیات امنای صندوق توسعه ملی توجه جدی برای حمایت از صادرات ندارد.
این عضو کابینه یازدهم خاطرنشان کرد: پرداخت منابع بودجه ای به عنوان اهرمی برای حمایت از صادرات غیرنفتی کشور بسیار مهمتر از پرداخت حقوق و دستمزد و اضافه کار کارمندان دولت است، در حالیکه اگر عزم جدی وجود داشت، اکنون پرداخت حقوق کارمندان اولویت اول بودجه های دولتی نبود.
وی افزود: اگر ارز را واقعی نکنیم، تنبیه صادرات و تشویق واردات صورت می گیرد، پس باید تغییرات طبیعی صورت دهیم، اگر تغییرات طبیعی نباشد باید مشوق صادراتی بدهیم تا این مشکلات برطرف شود. این در حالی است که در مورد قوانین و مقررات نیز باید اصلاحاتی صورت گیرد.
شریعتمداری از برگزاری جلساتی با ۵ صادرکننده بزرگ کشور که بالای ۲۰۰ میلیون دلار صادرات دادند، خبر داد و گفت: ماشین آلات ایرانی برای صادرات خدمات فنی و مهندسی و انجام پروژه ها از ایران خارج شده اند، اما اکنون برای ورود به کشور باید تعرفه های هنگفتی بپردازند، نمونه آن هم صادرات فرش است که فرش های ایرانی صادر شده برای تعمیر اگر وارد ایران شوند، باید تعرفه بدهند، پس این قوانین باید اصلاح شود.
وی اظهار داشت: بازار هدف ما عراق است، این در حالی است که اتفاقی که در اقلیم کردستان رخ داد، کسی پیش بینی نکرد، در حالیکه ما باید آنرا پیش بینی می کردیم، چراکه آن بازار، مال ایرانی ها است؛ در حالیکه رقیب ما در اقلیم کردستان و جنوب عراق ۴ بانک را مستقر کرده است؛ در حالیکه خدمات فنی و مهندسی ایرانی در بازار عراق با شرایطی مواجه هستند که اگر چک دریافتی از کارفرمای خود بدون موجودی باشد، دلالان تا ۵۰ درصد پایین تر آن را تنزیل می کنند، در حالیکه برای رقیبی همچون ترکیه، بانکهای این کشور که در عراق مستقر هستند، با نرخ ۵ درصدی چک را تنزیل می کنند.
شریعتمداری گفت: سازمان توسعه تجارت ایران باید حرکت کند و سازمان باید مجدد خانه صادرکنندگان باشد، یعنی حرف ها و درددل های صادرکنندگان شنیده شده و البته سازمان توسعه تجارت، وکیل صادرکنندگان شود. پس جایگاه سازمان توسعه تجارت ایران باید مجدد احیا شود.
وزیر صنعت اعلام کرد: اگر اعتبار خریدار باید به اعتبار فروشنده تغییر دهد، باید زمینه تغییرات را فراهم کرد. این در حالی است که باید توانمندسازی بنگاهها را صورت دهد، البته اتاق بازرگانی نیز باید در جایگاه واقعی خود عمل کند؛ باید اتاق به جایگاه واقعی خود برگردد و به مسئولیت های خود عمل نماید.
وی افزود: اتاق بازرگانی، جلوی رقابت منفی تولیدکنندگان ایرانی را در بازارهای هدف نمی گیرد، پس اتاق باید فعالیت های خود را به درستی انجام دهد تا بتوانیم با هم، مشکلات را حل کنیم. این در حالی است که فورد در ترکیه تولید می شود و به آمریکا صادر می شود، این در حالی است که خودروسازان ایرانی در این زمینه مشکلی ندارند، پس باید در این حوزه فعال تر عمل کنند.