اگر این نشانه ها را دارید، سالم هستید

اطلاعات بسیار زیاد و متناقضی در مورد سلامتی وجود دارد که گاهی واقعا همه را گیج می‌کند! برخی می‌گویند وزن بدن و سلامتی ارتباط کاملا مستقیم با هم دارند اما عده‌ای هم اصلا این را قبول ندارند! در مورد سلامت گوارش هم نظرات بسیار متنوعی وجود دارد، اما واقعیت این است که تنها تعدادی از این معیارها و سنجش‌ها، درست و واقعی هستند. محققان، کارشناسان و پزشکان تلاش کرده اند تا شاخص‌های سلامتی را جمع بندی کنند.

موهای قوی و درخشان

همانطور که موهای شکننده و خشک و نازک می‌تواند علامت این باشد که مشکلی در بدن وجود دارد (مثلا کم کاری تیروئید، استرس یا عدم جذب مواد مغذی)، عکس این قضیه هم صادق است: موهای سالم هم نشانه‌ای از بدن سالم هستند.

موهای شما نمودار سلامت عمومی‌تان هستند. موهای خوب و سالم بستگی به توانایی بدن در رشد موهایی سالم دارد، درست مانند سلامت پوست و فولیکول‌ها. تغذیه‌ی خوب، بهترین شرایط را برای داشتن موهایی قوی و درخشان فراهم می‌کند. تغذیه با عناصر کلیدی غذایی مانند پروتئین، ویتامین‌ها و چربی‌های سالم، در موهای شما انعکاس پیدا کرده و نشان می‌دهد که بدن‌تان قادر است تمام مواد غذایی مفید را جذب کند.

ناخن‌های محکم

نشانه‌ی دیگری از سلامتی شما، ناخن‌های‌تان هستند. اتفاق‌های زیادی می‌تواند در ناخن‌ها روی بدهد که دلالت بر مشکلات سیستمی یا مشکلات پوستی دارد. درست همانطور که استرس می‌تواند موهای‌تان را تحت تاثیر قرار بدهد، ناخن‌های‌تان هم فشارهای وارد بر بدن‌تان را افشا می‌کنند.

ناخن‌هایی با بستر صورتی که بد رنگی یا خطی در آن مشاهده نشود، شکستگی و ترک نداشته باشد و ضعیف به نظر نیاید، همگی علائمی از وضعیت خوب سلامتی هستند. تغییراتی که در ناخن روی می‌دهد می‌تواند بیانگر یک بیماری موضعی مانند قارچ یا علامتی از یک بیماری سیستمی مانند لوپوس یا کم خونی باشد.

دندان‌ها و لثه‌های سالم

سلامت دهان و دندان هم معیاری برای سلامت عمومی است. دندان‌های محکم و سالم، لثه‌های صورتی که دچار التهاب نباشند، نقش مهمی در سالم بودن بدن و بهداشت مناسب دهان دارند. دهان شما هم مانند سایر قسمت‌های بدن‌تان مانند پوست و روده‌ها، پُر از باکتری‌هاست که البته بیشتر آنها بی‌ضرر و یا حتی مفید هستند. دفاع طبیعی بدن و رعایت بهداشت دهان و دندان مثلا مسواک زدن روزانه و نخ دندان کشیدن، می‌تواند باکتری‌های مضر را کنترل کند.

اما بدون رعایت بهداشت دهان و دندان، باکتری‌ها می‌توانند به سطحی برسند که منجر به عفونت‌های دهانی بشوند، مانند پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه. همچنین این احتمال وجود دارد که این باکتری‌های خشن، همراه با التهاب ناشی از بیماری شدید لثه که به آن پریودونتیتیس می‌گویند، در ابتلا به سایر بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی و عروقی نقش داشته باشد. ضمنا این عوارض برای زنان باردار مشکلاتی چون زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد را به دنبال خواهد داشت. پس یادتان نرود مرتبا نخ دندان بکشید و به طور منظم هم به دندانپزشک مراجعه کنید.

دور کمر متناسب

خوشبختانه شاخص توده‌ی بدنی (BMI) معیاری برای تعیین سلامت نیست. شاخص توده‌ی بدنی، وزن بدن را نسبت به قد سنجیده و معمولا برای ارزیابی مقدار چربی اضافی بدن فرد به کار برده می‌شود. تا چند سال پیش، شاخص توده‌ی بدنی معیاری بود که سالم یا ناسالم بودن فرد را مشخص می‌کرد اما در سالهای اخیر با توجه به نتایج مطالعات انجام شده، این معیار از اعتبار افتاد. مثلا مطالعه‌ای که نتایج آن در نشریه‌ی بن المللی Obesity منتشر شد اعلام کرد بعد از آزمایش وضعیت سلامت قلب و عروق در ارتباط با BMI، معلوم شد نیمی از افراد دچار اضافه وزن و 29 درصد از افراد چاق از لحاظ متابولیکی سالم بودند. ضمنا بیش از 30 درصد از افراد با وزن ایده‌ آل، از نظر متابولیکی و قلبی مشکلاتی داشتند.

امروزه پزشکان بیشتر به اندازه‌ی دور کمر به عنوان شاخصی از سلامتی تکیه می‌کنند. بنا بر پژوهش‌های اخیر، تجمع چربی در ناحیه‌ی شکم، ریسک فاکتور بزرگ‌تری از صرفا اضافه وزن داشتن طبق استانداردهای BMI است. مطالعه‌ای که در سال 2008 انجام شد نشان داد حتی در میان آنهایی که چاق یا دچار اضافه وزن تلقی نمی‌شدند، دورِ کمرِ بیشتر، مرتبط با احتمال بیشتر مرگ زودرس بوده است. به گفته‌ی محققان دلیلش می‌تواند این باشد که چربی جمع شده در ناحیه‌ی کمر و  شکم، نسبت به چربی زیر پوست، از لحاظ متابولیکی فعال‌تر بوده، بنابراین هورمون‌ها و سلول‌هایی تولید می‌کند که بر بیوشیمی بدن تاثیر می‌گذارد. حتی در افرادی که BMI نرمال دارند، داشتن دور کمر زیاد به این معنی است که بیشتر در معرض بیماری‌ها هستند.

خواب کافی

همه‌ی ما می‌دانیم خواب کافی نداشتن چه عواقبی دارد. کمبود خواب، شما را در معرض بیماری‌های زیادی چون دیابت، افزایش وزن و بیماری قلبی قرار داده و حتی طول عمرتان را کوتاه می‌کند. داشتن خواب کافی و با کیفیت شبانه، برای عمر طولانی و سالم ضروری است. پژوهش‌های زیادی ثابت کرده است که خواب، نقش اساسی در عملکرد سیستم ایمنی، متابولیسم، حافظه، یادگیری و سایر عملکردهای حیاتی دارد.

یک تئوری که طرفداران زیادی دارد این است که خواب، پروسه‌ای احیا کننده است که به بدن اجازه می‌دهد خودش را ترمیم و بازیابی کند. بسیاری از عملکردهای احیاگر در بدن مانند رشد عضلات، ترمیم بافت، تولید پروتئین و ترشح هورمون رشد، اساسا و در برخی موارد فقط هنگام خواب روی می‌دهند. بنابراین خواب کافی و احساس طراوت و انرژی داشتن بعد از بیدار شدن از خواب، نشانه‌ای از سلامتی است.

اجابت مزاج منظم

برای اینکه بدانیم درون بدن چه اتفاقی می‌افتد، راهی ساده‌تر از اینکه ببینیم چه چیزی از آن خارج می‌شود وجود ندارد! اجابت مزاج طبیعی، طیف گسترده‌ای دارد. سیستم دفع هر کسی بر اساس ترکیبی ا فاکتورهای متغیر و مداومش، ژنتیک، هیدارسیون، عادت‌های غذایی، استفاده از دارو و وضعیت بیماری احتمالی، کارکرد متفاوتی دارد. به جای اینکه نگران بشوید که آیا وضعیت دفع شما، معیارهای ایده آل لازم را دارد یا نه، بهتر است به عملکردهای طبیعی سیستم دفع خودتان توجه کنید و اینکه فعالیت دفع بدن شما معمولا چگونه است.

اگر متوجه تغییرات طولانی مدت شدید، باید شرایط را به دقت بررسی کنید. ضمنا اگر احساس درد یا علائمی قابل توجه داشتید، وقت آن است که به پزشک مراجعه کنید. برخی از نشانه‌هایی که باید آنها را جدی بگیرید شامل مشاهده‌ی خون در مدفوع، یبوست ادامه دار یا استهال طولانی مدت می‌شود.

داشتن حمایت اجتماعی

بعضی از جالب‌ترین تحقیقاتی که اخیرا انجام شده نشان داده که داشتن دوستان و یک شبکه‌ی حمایتی اجتماعی و فرصت‌هایی برای تعاملات، همگی برای شما مفید هستند. داشتن حمایت اجتماعی، بر سلامت روح و روان شما تاثیر می‌گذارد، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد که روی سلامت جسم شما هم تاثیر گزار است.

طبق مطالعه‌ای که در نشریه‌ی Health and Social Behavior منتشر شده، افرادی که ارتباطات اجتماعی بیشتری دارند، در مقایسه با آنهایی که تنهاتر هستند سالم‌ترند و بیشتر عمر می‌کنند. این مطالعه دریافت روابط اجتماعی نه تنها تاثیر چشمگیری بر سلامت دارد، بلکه این ارتباط‌ها و روابط، بر سلامت ذهنی، جسمی و رفتاری هم اثر می‌گذارند. اساسا همه‌ی جوانب سلامتی یک فرد، تحت تاثیر میزان تنهایی یا برعکس میزان تعاملات اجتماعی، دوستان و روابط سالم اوست.

حالا این سوال مطرح می‌شود که چرا ارتباطات اجتماعی، چنین تاثیر بزرگی بر سلامت عمومی ما دارند؟ ارتباط‌های اجتماعی کمک می‌کنند تا از میزان استرس کم شود. استرس زیاد می‌تواند عروق کرونری، عملکرد روده‌ها، تنظیم انسولین و سیستم ایمنی را تحت تاثیر منفی قرار دهد. ضما مطالعات نشان داده مسئولیت پذیری و مراقبت از یکدیگر، ترشح هورمون‌های کاهنده‌ی استرس را بیشت می‌کند. همچنین پژوهش‌ها نشان داده که طیفی از فعالیت‌ها که در دسته‌ی حمایت‌های اجتماعی قرار می‌گیرند، از داوطلب شدن برای کمک گرفته تا نصیحت کردن و ابراز محبت، برای سلامتی مفید هستند.

وضعیت زبان؛ علامتی که اغلب نادیده گرفته می‌شود

خیچ جایگزینی برای تشخیص پزشکی وجود ندارد، اما اگر می‌خواهید ببینید شام شب گذشته را چقدر هضم کرده‌اید یا بدن‌تان چطور با استرس مقابله می‌کند، بهتر است از سراغ زبان‌تان بروید چون حرف‌های زیادی برای گفتن دارد! مثلا اگر نوک زبان‌تان قرمز باشد، علامت این است که قلب، ذهن و احساسات شما برانگیخته شده است. قرمزی نوک زبان معمولا همراه با علائمی چون بیخوابی، تپش قلب، اضطراب و ذهن ناآرام است. سایر علائم مربوط به زبان شامل پوششی ضخیم مخصوصا در انتهای زبان می‌شود که نشاندهنده‌ی این است که گوارش شما عملکرد بهینه ندارد و جای دندان در طرفین زبان نشاندهنده‌ی کم انرژی بودن، گوارش تنبل، مدفوع بی‌شکل و نشخوار فکری است.

می‌توانید از زبان‌تان بفهمید چه کارها یا تغییراتی لازم است انجام دهید و سپس تغییرات زبان خود را در واکنش به عادت‌های جدید سالم‌تان ببینید.

رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزی‌ها و چربی‌های سالم

امروزه رقابت‌های زیادی بر سر توصیه‌های غذایی جورواجور و انواع رژیم‌های غذایی وجود دارد، اما یک چیزی که همه بر سر آن توافق دارند، اهمیت میوه‌ها و سبزی‌ها و چربی‌های سالم است. مصرف منظم میوه‌ها و سبزی‌ها، فشار خون را کاهش داده، ریسک بیماری‌های قلبی و سکته‌ی مغزی را پایین می‌آورد، از برخی از انواع سرطان‌ها پیشگیری می‌کند، ریسک مشکلات گوارشی را کم می‌کند و تاثیرات بسیار مثبتی بر قند خون دارد. تنوع و کمیت هر دو مهم هستند زیرا هر محصولی، خواص خاص خودش را دارد. هیچ میوه یا سبزی نیست که به تنهایی تمامی مواد مغذی مورد نیازتان را داشته باشد. بنابراین خیلی مهم است که از طیف گسترده‌ای از میوه‌ها و سبزی‌ها استفاده کنید.

اگر تغییر رژیم غذایی‌تان برای‌تان خیلی سخت است خوشبختانه می‌توانید فقط با افزودن کمی بیشتر غذای سالم به رژیم غذایی فعلی‌تان، حتی طی یک دوره‌ی یک ساله، از تاثیرات مثبت آن بهره‌ مند شوید، یعنی نیازی نیست تمام عادت‌های غذایی‌تان را در عرض چند روز یا چند هفته متحول کنید. پس فکر نکنید حتما باید تمام مواد غذایی موجود در خانه‌تان را با غذاهای سالم جایگزین کنید؛ تنها کافیست مقداری میوه و سبزی به رژیم روزمره‌ی خود بیفزایید تا تغییری بزرگ ایجاد کنید.

علائم حیاتی نرمال

خوشبختانه بازهم نیازی نیست جلسات زیادی در باشگاه یا روی تردمیل عرق بریزید تا سالم محسوب شوید. رهنمون‌های فیتنس پایه شامل 30 دقیقه ورزش با شدت متوسط، دست کم 5 بار در هفته است. پزشکان نیز بررسی می‌کنند که آیا فرد، سطح قابل قبولی از فیتنس دارد یا نه که شامل چیزهایی مانند توانایی پیاده روی یک مایل در 15 دقیقه، حمل دو کیسه‌ی خرید از فروشگاه تا اتومبیل و بالا رفتن از پله‌ها بدون استراحت کردن می‌شود.

ضمنا با بررسی فشار خون، ضربان قلب و سرعت تنفس فرد می‌توان فهمید سیستم بدن او تا چه حد خوب کار می‌کند.

اهمیت دادن به سلامت روحی و روانی

مدیریت سلامت روحی و روانی هم یک علامت کلیدی دیگر از سالم بودن است. سلامت روحی و سلامت جسمی، به شدت با هم در ارتباط هستند. شواهد نشان داده که اختلالات روحی، که بیشتر شامل افسردگی می‌شود، ارتباط تنگاتنگی با احتمال، وقوع، مدیریت، پیشرفت و عواقب بیماری‌های مزمن جدی و سایر عوارض مانند دیابت، فشار خون بالا، سکته مغزی، بیماری قلبی و سرطان دارد.

افسردگی و بیماری‌های مزمن جسمی ارتباط دو طرفه دارند: نه تنها بسیاری از بیماری‌های مزمن موجب افزایش احتمال افسردگی می‌شوند بلکه افسردگی هم احتمال برخی از بیماری‌های مزمن جسمی را بیشتر می‌کند.

با تغذیه‌ی روح و روان‌تان، سلامت جسم‌تان را هم ارتقا می‌دهید. اهمیت دادن به سلامت روانی، مخصوصا همراه با ورزش، مدیریت استرس با مدیتیشن و یوگا و تنفس عمیق، و کار کردن با یک درمانگر ماهر، عادت‌هایی هستند که با وارد کردن‌شان در سبک زندگی‌تان می‌توانید از سلامت جسمی‌تان نیز حمایت کنید.

به سلامتی شما!

بیشتر افراد وقتی سعی دارند تغییرات مثبت و سالمی در زندگی‌شان ایجاد کنند، احساس آشفتگی می‌کنند. اگر احساس کردید لازم است تغییراتی ایجاد کنید، بهتر است روندی آهسته را در پیش بگیرید. افزودن چیزهایی که احساس خوب به شما می‌دهند، حتی یک تکه میوه همراه با ناهار یا یک پیاده روی یا تماس با یک دوست، می‌تواند تاثیراتی بسیار بزرگ‌تر از آنچه تصور می‌کنید برجا بگذارد. طبق شرایط و موقعیت و منابع خودتان، بهترین انتخاب‌ها را بکنید تا پیروزی‌های بزرگ حاصل شود.