شاید روزی که داعش
اعلام موجودیت کرد و چند کشور دنیا را درگیر وحشیگری خودش کرد، وقتی که از
مرزهای جغرافیایی تجاوز کرد و تبدیل به یک ایدئولوژی فاسد و مفسد شد،
هنگامی که جوانان اروپایی و آمریکایی را مقهور تفکرات بنیان سوزانه خود
کرد، تصور اینکه خیلی زود به پایان کارش برسد برای همه ما مشکل بود. چرا
تجربه القاعده و سایر گروهک های تروریستی دست ساز، نشان داده بود که روند
پاکسازی این ویروس ها طولانی مدت است. اما ظاهرا کشور هایی که دغدغه مبارزه
با تروریسم را دارند از جمله ایران توانستند رکورد جدیدی را در امحای این
ویروس از خود به جای بگذارند.
داعش دنبال نابودی چیزی بود که نابود شدنی نبود. آرمان ها بر خلاف گوشت و پوست با گلوله و آتش تضعیف نمی شود.
وسعت داعش در روزها اوج
داعش در آخرین روزهای اوج خود منطقه وسیعی از سوریه و عراق را در اختیار داشت و هدف آن در قدم اول تصرف تمام عراق و منطقه شامات بود. داعش نخست بار در خلال جنگ داخلی سوریه اعلام موجودیت کرد. آنان با دیگر معارضان مسلح و حتی گروه‌های جهادی مثل النصره درگیر شدند. سپس به عراق نیز وارد شد و فعالیت خود را به آنجا نیز گسترش داد. داعش در سوریه در اویل سال ۲۰۱۴ متحمل شکست‌هایی در مقابل جبهه النصره شد اما در ژوئن ۲۰۱۴ موصل، دومین شهر بزرگ عراق را به تصرف خود درآورد.
سوریه
تا خرداد سال ۱۳۹۴ بیش از نیمی از مساحت سوریه در تصرف داعش قرار داشت. متصرفات داعش عمدتاً در قسمت‌های بیابانی غرب کشور بود. رقه بزرگترین شهر سوریه است که در کنترل داعش قرار داشت و پایتخت داعش نامیده شده بود.
لیبی
بزرگترین موفقیت داعش در خارج از عراق و سوریه، در لیبی به دست آمد. شاخه داعش در لیبی در اکتبر ۲۰۱۴ با تصرف شهر درنه در شرق لیبی اعلام وجود کرد. آنها از فوریه ۲۰۱۵ شهر سرت را نیز در کنترل خود در آوردند.
صحرای سینا
در نوامبر ۲۰۱۴ بسیاری از جنگجویان عضو گروه انصار بیت‌المقدس با ابوبکر البغدادی بیعت کردند. این گروه در صحرای سینای مصر فعال بودند و در نوار غزه هم عملیات‌هایی را انجام دادند و پس از الحاق به داعش، خود را «ولایت سینای داعش» نامیدند.
غرب آفریقا
گروه بوکو حرام که در کشورهای غرب آفریقا به ویژه نیجریه فعال است در مارس ۲۰۱۵ با ابوبکر البغدادی بیعت کرد و از آن پس با نام «ولایت غرب آفریقای حکومت اسلامی» شناخته می‌شود.
افغانستان
فردی به نام ملا عبدالرئوف خادم رهبر شورشیان داعش در افغانستان لقب گرفت که پس از مدتی فعالیت نیمه‌آشکار در مناطق جنوبی افغانستان کشته شد.
اولین سرکرده داعش در افغانستان، حافظ سعید اورکزی بود که در ماه اسد سال 1395 در ولایت ننگرهار بر اثر حمله هواپیماهای بدون سرنشین خارجی کشته شد.
پس از آن عبدالحسیب لوگری دومین رهبر داعش در افغانستان انتخاب شد که در ولسوالی اچین ننگرهار بر اثر حملات هوایی کشته شد که دولت افغانستان و وزارت دفاع آمریکا کشته شدن وی را تائید کردند.
داعش در سکرات موت
در روزهای آغازین اعلام موجودیت داعش، این گروه تشکیل "دولت اسلامی" به رهبری ابوبکر البغدادی را اعلام کرد و تمرکز تشکیلات اصلی این گروه در رقه باعث شد تا از این شهر با عنوان "پایتخت دولت اسلامی" نام برده شود. گفته می‌شد که عملیات اصلی داعش در این شهر طراحی می‌شد. رقه از نظر استراتژیک از اهمیت زیادی برخوردار بود. شاید آخرین مکان سازماندهی شده داعش به صورت متمرکز همین منطقه بود که امروز خبرهای خوبی از آنجا شنیده می شود.
رقه مرکز استانی به همین نام در شمال سوریه است که سومین استان بزرگ سوریه و یکی از آبادترین آنها محسوب می‌شد. این شهر پیش از آغاز جنگ داخلی سوریه نزدیک به ۳۰۰ هزار نفر جمعیت داشت و به دلیل وجود رودخانه فرات و زمین‌های حاصل خیز یکی از منابع اصلی تولید محصولات کشاورزی در این کشور محسوب می‌شد.
با شروع ناآرامی‌ها در سوریه و همزمان با تب بهار عربی در سال ۲۰۱۱ مردم رقه نیز به تظاهرات مسالمت آمیز روی آوردند و اولین تظاهرات علنی خود را در سوم مارس ۲۰۱۱ برگزار کردند اما چیزی نکشید که تظاهرات مردمی با سوءاستفاده شبه‌نظامیان تندرو و البته پاسخ نامناسب مسئولان دولتی در استان، به درگیری‌های مسلحانه کشیده شد که نزدیک به دو سال به طول انجامید.
شهر رقه بالاخره در ششم مارس ۲۰۱۳ سقوط کرد و به دست ائتلافی از گروه‌های مخالف سوریه به رهبری النصره و ارتش آزاد سوریه افتاد تا اولین مرکز استان در سوریه باشد که به طور کامل از کنترل دولت خارج می‌شود.
ائتلاف موسوم به "نیروهای سوریه دموکراتیک" پس از یازده ماه جنگ خونین با داعش که با حمایت هوایی و توپخانه‌ای کامل آمریکا همراه بود، امروز (سه‌شنبه) رسما آزادی آن را اعلام کردند.
آزادی شهر رقه در واقع تکمیل دومینوی شکست‌های داعش است که با آزادی موصل در عراق و دیرالزور در سوریه آغاز شده بود و پاکسازی رقه آن را تمام کرد و تیر خلاصی است بر جسد متعفن داعش.
اکنون داعش تنها در مناطق بیابانی عراق و حاشیه رود فرات در جنوب شرق سوریه و نیز برخی مناطق در بادیه این کشور حضور دارد که پاکسازی آنها نیز بعید است زمان زیادی ببرد به ویژه آنکا تنها مناطق شهری مهم باقی مانده در دست داعش شهر "القائم" عراق و "بوکمال" سوریه در مرز دو کشور است و باقی مناطق اصولا مناطق بیابانی یا روستایی هستند.
مناطق باقی مانده در دست داعش در مرز عراق و سوریه (توسی)
شکست‌های جدی داعش از سال 2016 به این سو، روند سریع‌تری به خود گرفت. این گروه حدود 16 مکان مهم در سوریه و عراق و لیبی را از دست داد که از مهم‌ترین این شهرها، فلوجه، تدمر، جرابلس، منبج و سرت است.
*** به زودی سوت پایان برای داعش کشیده می شود. نمی شود گفت داعش طرح شکست خورده ای برای سازندگان آن بود. درست است که کشورهایی مانند ایران و روسیه در امحای آن سنگ تمام گذاشتند، اما جنایات این گروهک تروریستی آنقدر فراوان است که داغ آن به این زودی ها از قلب های ما پاک نمی شود.
به هر حال دشمنان از پا نخواهند نشست و ورژن جدیدی از وحشی گری را در یک غالب جدید به جان منطقه و اسلام خواهند انداخت. ایران و سایر کشورهای مدافع حقوق بشر و مخالف تروریسم نیز از تجربه های بیشتری نسبت به قبل در زمینه تروریسم زدایی برخوردار شده اند.
