ضربه مهلک اقتصاد ایران از نرخ تصنعی ارز

غیر واقعی بودن نرخ ارز در ایران معضلی است که اقتصاد ایران را با خود درگیر کرده است. اکنون نیز این موضوع موجب شده تا در برخی حوزه‌ها ازجمله صادرات با مشکل روبه رو‌شود و شاهد ورود حجم بسیار زیاد کالای قاچاق در کشور باشیم.

 

غیر واقعی بودن  نرخ ارز در داخل موجب می‌شود که کشور به سمت فساد سوق پیدا کند و اقتصاد را به ورطه نابودی بکشاند. این موضوع اکنون یکی از مشکلات اصلی اقتصاد ایران است. افول صادرات، افزایش قاچاق، رکود و تورم را می‌توان از پیامدهای اصلی این موضوع دانست. به همین خاطر اقتصاددانان تنها راه علاج اقتصاد بیمار کشور را واقعی‌سازی نرخ ارز می‌دانند و معتقدند که تمام دردهای اقتصاد ایران با واقعی سازی نرخ ارز التیام می‌یابد.

به گفته یکی از کارشناسان اقتصادی، در داخل کشور،= اگر ما در اقتصاد چارچوب را رعایت نکنیم و حتی به  یکی از فاکتورها بی‌ توجه باشیم تمام بازی و پازل ما به هم می خورد. ۱۵ سال است که روی غیرواقعی بودن نرخ ارز پافشاری می‌کنیم و سیاست حمایت از صنعت را در نگاه افزایش تعرفه می‌بینیم. هر روزشاهد کاهش یا افزایش تعرفه‌ها هستیم که با هدف حمایت از تولید  صورت می‌گیرد اما سئوالی که در این میان مطرح می‌شود، این است که با این وجود چرا تولید با تهدید قاچاق و قیمت غیررقابتی مواجه است؟ تا چه زمانی مسئولان همچنان بر سیاست‌هایی که پاسخگوی نیازهای اقتصاد ایران نبوده پا فشاری می‌کنند؟ همانطور که مشاهده می‌شود با چنین مکانیزمی نمی‌توان در بازارهای خارجی حضور پیدا کرد و تجارت قوی داشت.

به اعتقاد کارشناسان اقتصادی ایران در بین تمام کشورهای جهان بیش‌ترین تعرفه‌ها را دارد و مسئولان دلیل این موضوع را حمایت از تولید داخلی بیان می‌کنند. به دلیل اینکه نرخ ارز غیرواقعی است و کالای وارداتی ارزان‌تر از کالای تولیدی است در نتیجه این عدم رقابت را با دیوار تعرفه رقابتی جبران می‌شود غافل از آن که تعرفه زیاد و غیرواقعی بودن نرخ ارز باعت افزایش قاچاق می‌شود و تولید داخلی را نابود می‌سازد.

تعرفه‌های غیر واقعی صادرات صدای کارشناسان اقتصادی و مسئولان اتاق بازرگانی را هم درآورده است. به گفته عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران ضمن وخیم دانستن اوضاع صادرات غیر نفتی اظهار کرد که دولت برای جلوگیری از افت بیشتر صادرات غیر نفتی و همچنین رسیدن به رشد اقتصادی مطلوب چاره‌ای جز حرکت به سمت واقعی‌سازی نرخ دلار ندارد. البته این گونه نیست اگر قیمت دلار واقعی شود افزایش صادرات غیرنفتی چشمگیر خواهد شد، چرا که باید کارها و اقدامات دیگری برای آن صورت بگیرد ولی همین که دولت اجازه ندهد نرخ دلار پایین آید حائز اهمیت است. از طرف دیگر برای اینکه دولت بخواهد به رشد اقتصادی مناسبی برسد چاره‌ای ندارد جز اینکه اجازه دهد قیمت‌ها به سمت واقعی‌سازی برود و بیش از این به واردکنندگان یارانه ندهند.

سید رضی حاجی آقا میری می‌گوید: مشخص نیست که شرایط مالی دولت در چه وضعیتی قرار دارد. آیا واقعا دولت به شکل تعمدی اجازه داده است که نرخ دلار بالا برود یا دلار در کار نیست که وارد بازار کند. ممکن است این افزایش نرخ دلار به دلیل محدودیت‌های ارزی هم باشد، چون دلاری که در حال حاضر به دست‌مان می‌رسد کفاف نیازهای‌مان را نمی‌دهد و اگر این گونه باشد می‌توان نتیجه‌گیری کرد که دولت نمی‌تواند نرخ دلار را پایین بیاورد.

در این میان برخی دلیل غیر واقعی بودن نرخ ارز را  تزریق دلارهای نفتی می‌دانند و آن‌ها معتقدند که اگر درحال حاضر گفته می‌شود تولید داخل کشور را با بحران روبرو کرده به دلیل وجود اختلال دائمی دلارهای نفتی در اقتصاد ایران بوده است. به هر صورت این روزها مهم‌ترین مساله اقتصاد و ریشه‌ای ترین موضوع که وضعیت اقتصادی را دچار مشکل کرده است نرخ واقعی دلار است که به دنبال آن شاهد رکود، تورم، واردات بی رویه، افوق صادرات و افزایش قاچاق هستیم.