ترافیک کرج در این سال‌ها به‌قدری مشکل‌آفرین شده که موجبات شرمندگی بسیاری از دولتمردان را هم فراهم کرده است، به‌طوری‌که محمدباقر نوبخت معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه‌وبودجه کشور نوزدهم شهریورماه سال ۹۴، پس از بازدید از پروژه همت، گفته بود؛ «از اینکه مردم خوب و شریفمان برای رسیدن به کرج و یا عبور از این شهر ساعت‌ها در اتوبان معطل می‌شوند شرمنده هستیم به همین منظور دولت همت خود را مصروف داشته است تا در کنار این اتوبان، بزرگراه دیگری را به بهره‌برداری برساند«.
اما نوبخت شنبه پانزدهم مهرماه جاری و در بازدید مجدد از پروژه همت با اشاره به اینکه پایان عملیات و زمان بهره‌برداری این پروژه از منظر مردم به طول انجامیده است، پرده از مشکلاتی برداشت که باگذشت سال‌ها هنوز حل‌نشده، به گفته معاون رئیس‌جمهور «عدم نقدینگی، تملک اراضی و معارضین مانع از بهره‌برداری این پروژه مهم و ملی شده است»، مشکلاتی که نوبخت برای عدم بهره‌برداری پروژه اتوبان همت تا کرج عنوان کرده مشکلات جدیدی نیست.
البته این دولتمرد در سفر یک‌روزه خود به البرز که دو روز گذشته انجام شد، اعلام کرده است که «مرحله دوم تخصیص‌های عمرانی سال جاری حداکثر تا پایان مهرماه به خزانه ابلاغ می‌شود»، حال باید به انتظار نشست که سهم اتوبان همت از مرحله دوم تخصیص‌ها چقدر خواهد بود.
حال باگذشت سال‌ها پروژه همت به سرانجام نرسیده کُلنگ پروژه‌ای در کرج زمین زده‌شده که نگرانی‌هایی به دنبال داشته است از مسائل زیست‌محیطی بگیرید تا تملک اراضی، ارزش‌افزوده زمین‌های اطراف بزرگراه، نگرانی از تغییر کاربری و احتمال ورود دانه‌درشت‌ها به این حوزه.
کُلنگ بزرگراه شمالی کرج (رینگ شمالی پروژه همت) که مدیریت شهری مدعی شده گران‌ترین و بزرگ‌ترین پروژه تاریخ این کلان‌شهر است، سیزدهم مردادماه سال ۹۵ برای حل معضل ترافیک زمین زده شد. متولیان گفتند؛ این پروژه بااعتباری بالغ‌بر هزار میلیارد ریال در مدت‌زمان چهار سال به بهره‌برداری خواهد رسید و شنیدیم علی ترکاشوند شهردار وقت کرج مدعی شده بود در صورت تأمین نقدینگی لازم این مدت به دو سال کاهش خواهد یافت.
حال باگذشت سال‌ها پروژه همت به سرانجام نرسیده کُلنگ پروژه‌ای در کرج زمین زده‌شده که حاشیه‌ها و نگرانی‌هایی به دنبال دارد از مسائل زیست‌محیطی بگیرید تا تملک اراضی، ارزش‌افزوده زمین‌های اطراف بزرگراه و احتمال تغییر کاربری جوهر قرارداد پروژه بزرگراه شمالی کرج خشک نشده درگیر حاشیه‌های قابل‌تأملی شد، انتخاب پیمانکار یکی از همین حاشیه‌ها و یا شاید نگرانی‌ها بود، موضوعی که صدای اعضای شورای شهر را درآورد و کار تا جایی پیش رفت که محمود دادگو رئیس شورای شهر (دوره چهارم) در پاسخ به سؤال خبرنگار مهر مدعی شد که «برای ما نیز جای سؤال دارد چرا پیمانکارانی که تخصص راه‌سازی دارند کنار گذاشته می‌شوند.»
مصطفی سعیدی سیرایی یکی دیگر از اعضای شورای شهر (دوره چهارم) با اشاره به برخی ابهامات که چرا پیمانکاران قَدر کشور در مناقصه این پروژه امتیاز فنی لازم را کسب نکرده‌اند، گفت: بنده نیز به این موضوع انتقاد دارم و با مکاتبه‌ای که با شهردار انجام داده‌ام خواستار این مهم شدم که پیش از اینکه برنده مناقصه اعلام شود افرادی که در کمیته فنی حاضر بوده و امتیازات لازم را به شرکت‌ها داده‌اند با حضور در یک جلسه رسمی شورا ادله و نحوه امتیازدهی خود را مشخص کنند.
وی با تأکید بر اینکه به اعتقاد بنده قرارگاه خاتم‌الانبیاء در حوزه پروژه‌های راه‌سازی و پل‌سازی یکی از قَدرترین پیمانکاران کشور با کارنامه درخشان است، مدعی شد: انتقاد بنده در خصوص نحوه انتخاب پیمانکار پروژه است زیرا نگرانیم سرنوشت این پروژه به سرنوشت پروژه‌هایِ معطل دیگر گِره بخورد.
اما در کارنامه پیمانکار، پروژه‌هایی از قبیل تقاطع غیرهمسطح جوادیه تهران، تقاطع غیرهمسطح انقلاب (روشندلان - شریعتی)، تقاطع غیرهمسطح مهرویلای کرج و چندین پروژه اسکلت‌سازی و غیره به چشم می‌خورد.
این شرکت قرار است پروژه ۱۰۰۰ میلیاردی بزرگراه شمالی کرج را به کارنامه خود اضافه کند، پروژه‌ای که به رینگ شمالی اتوبان همت معروف بوده و با عبور از شمال کرج به محور قزوین ختم می‌شود، پروژه‌ای که هدف از اجرایش تکمیل امتداد اتوبان همت عنوان‌شده تا بار ترافیکی آزادراه کرج را کاهش دهد، پروژه‌ای که مقرر است به‌صورت ۳۰ درصد نقد و ۷۰ درصد تهاتر اجرا شود و برای این مهم ۷۰۰ میلیارد تومان از زمین‌های شهر اختصاص یافته است، پروژه‌ای که بیش از ۱۷ کیلومتر مسافت دارد، ۱۱ تقاطع غیرهمسطح و ۱۷ دستگاه پل را نیز در دل خود جا می‌دهد.
تجربه پروژه اتوبان همت تا کرج و وجود معارضانی که روند اجرا را کُند کرده‌اند باعث ایجاد حساسیت در مورد بزرگراه شمالی کرج شده است و انتظار می رود متولیان امر به این سؤال پاسخ دهند که آیا پیمانکار فعلی توان اجرای پروژه را دارد؟ شهرداری کرج به‌عنوان کارفرما و معاونت فنی عمرانی منابع موثقی هستند که می‌توانند به این سؤال پاسخ دهند ولی تلاش خبرنگار برای ارتباط با این مجموعه به نتیجه نرسید. هرچند که خبرگزاری مهر همچنان آماده دریافت توضیحات و اظهارات آن‌ها پیرامون موارد مطرح‌شده در این گزارش است.
اما ابوالفضل فانی مدیرکل دفتر فنی استانداری البرز در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر با شفاف سازی در مورد روند مناقصه پروژه گفت: در مناقصه این پروژه ۷۵ شرکت در قالب ۲۴ کنسرسیوم شرکت کردند، بسیاری از پیمانکاران قَدر کشور حضور داشتند. پس از انتخاب پیمانکار فعلی، یکی از شرکت‌های حاضر در مناقصه شکایت کرد همین امر باعث شد تا دستگاه‌های نظارتی و بازرسی ورود کرده و روند انتخاب پیمانکار را چک کنند، به‌واقع می‌توان گفت؛ مناقصه این پروژه بسیار شفاف بوده است.
پروژه بزرگراه شمالی کرج
مدیرکل دفتر فنی استانداری البرز در ادامه به مشخصات بزرگراه شمالی اشاره کرد و گفت: این پروژه به طول ۱۷.۶ کیلومتر از جاده چالوس آغاز و با عبور از محدوده پل کُردان به اتوبان کرج – قزوین متصل می‌شود.
وی با اشاره به اینکه قرارداد این پروژه ۲۴ فروردین‌ماه ۹۵ منعقد شد، گفت: مقررشده است که این پروژه در تاریخ ۲۴ فروردین‌ماه ۹۹ به بهره‌برداری برسد.
بزرگراه شمالی ۲۴ درصد پیشرفت فیزیکی دارد
فانی اعتبار اولیه این پروژه را ۵۱۵ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: طبق برآوردهای اعلام‌شده اعتبار این پروژه تا زمان بهره‌برداری به ۱۰۰۰ میلیارد خواهد رسید.
مدیرکل دفتر فنی استانداری البرز در پاسخ به این پرسش که چرا در اظهارات بسیاری از متولیان زمان بهره‌برداری از این پروژه ملی سه تا چهار سال اعلام‌شده است، گفت: مدت‌زمان این پروژه چهار سال اعلام‌شده است ولی شهرداری کرج به‌عنوان کارفرمای این پروژه وعده کرده که پروژه را سه‌ساله تحویل می‌دهد.
وی میزان پیشرفت فیزیکی حال حاضر پروژه را ۲۴ درصد اعلام کرد و گفت: در این پروژه یازده تقاطع غیرهمسطح ساخته می‌شود.
فانی با اشاره به اینکه تقاطع‌های این پروژه راه‌های دسترسی شهروندان به شمال شهر کرج را آسان می‌کند، گفت: مقررشده است پلی با ۱۵۰ تا ۱۷۰ دهنه روی آبگیر بیلقان ساخته شود.
مدیرکل دفتر فنی استانداری البرز با اعلام اینکه از پل یادشده می‌توان به‌عنوان پل گردشگری یا طبیعت یادکرد، گفت: ارزیابی زیست‌محیطی این پروژه به مشاور سپرده‌شده است و اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان البرز این موضوع را با حساسیت پیگیری می‌کند.
وی در ادامه گفت: مبحث مهم پدافند غیرعامل این پروژه به دلیل اینکه از روی رودخانه کرج عبور می‌کند در وزارت نیرو موردبررسی قرارگرفته است.
فانی با تأکید بر اینکه این پروژه به‌صورت نقد و تهاتر اجرا می‌شود، گفت: ۳۰ درصد از منابع این پروژه به‌صورت نقد و ۷۰ درصد نیز به‌صورت تهاتر تأمین می‌شود و تاکنون نیز پیمانکار از کارفرما جلوتر است.
اطلاعات اراضی واقع‌شده در پروژه بزرگراه شمالی کرج به کمیته فنی شورای عالی معماری شهرسازی ارسال‌شده استمدیرکل دفتر فنی استانداری البرز در پاسخ به این پرسش که سید حمید طهائی استاندار سابق البرز در جلسه‌ای خواستار بازنگری در مسیر این پروژه شده بود، آیا این ضرورت هنوز احساس می‌شود، گفت: به‌طورقطع بازنگری در کل پروژه انجام نخواهد شد اگر پروژه در ادامه از مکانی ممنوع عبور کند که تملک اراضی با مشکل مواجه شود، قطعاً موردبازنگری قرار خواهد گرفت.
وی در پاسخ به این پرسش که مشکل تملک اراضی گریبان بسیاری از پروژه‌های کشور را گرفته است، برای اینکه این مشکل گریبان‌گیر پروژه بزرگراه شمالی نشود چه تمهیداتی انجام‌شده، گفت: اراضی که در محدوده پروژه قرار می‌گیرد در کمیسیون ماده پنج تثبیت‌شده است و اراضی که خارج از محدوده است به کارگروه امور زیربنایی و شهرسازی ارسال‌شده تا تثبیت شود.
فانی با تأکید بر اینکه اطلاعات اراضی واقع‌شده در این پروژه به کمیته فنی شورای عالی معماری شهرسازی ارسال‌شده است، گفت: به دنبال این هستیم که طرح گردشگری برای اراضیِ پروژه تعریف شود تا مشکل خاصی پیش نیاید.
مدیرکل دفتر فنی استانداری البرز تأکید کرد: درصورتی‌که نتیجه کمیته فنی شورای عالی معماری شهرسازی برای این پروژه تعریف طرح گردشگری باشد شهرداری باید مشاوری در این زمینه گرفته و مباحث در این خصوص بررسی شود.
وی در پاسخ به این پرسش که از زمان آغاز پروژه تاکنون آیا زمینی تغییر کاربری شده است یا خیر، گفت: خیر تاکنون و به‌طور رسمی زمین‌های اطراف این پروژه تغییر کاربری نشده است. اراضی در کمیسیون ماده پنج تثبیت می‌شود تا جلوی تغییر کاربری غیرقانونی گرفته شود.
فانی اضافه کرد: تا اعلام نتیجه نظر کمیته فنی شورای عالی معماری و شهرسازی امکان تغییر کاربری اراضی این پروژه امکان‌پذیر نیست. حساسیت‌ها در این زمینه بالا است امیدواریم با ارائه طرح‌های خوب گردشگری مشکلات دامن این پروژه را نگیرد.
آغاز پروژه بدون دریافت مجوز محیط زیست
آغاز عملیات اجرایی این پروژه بدون دریافت مجوز نهایی از سازمان محیط‌زیست کشور یکی دیگر از چالش‌هایی است که در گفتگو با رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان کرج دنبال شد، حمیدرضا لشکری ضمن تائید این موضوع گفت: این پروژه در حالی مشمول ارزیابی زیست‌محیطی است که بدون اخذ مجوز نهایی از سازمان محیط‌زیست عملیات اجرایی‌اش آغازشده است.
آغاز عملیات اجرایی پروژه بزرگراه شمالی بدون دریافت مجوز نهایی از سازمان محیط‌زیست کشور
به گفته لشکری پروژه‌های که دارای پیشرفت فیزیکی هستند و تاکنون اقدام به اخذ مجوز نهایی از سازمان حفاظت محیط‌زیست نکرده‌اند، در کمیته‌ای ویژه مورد برسی قرار می‌گیرند.
وی با اشاره به اینکه پیشرفت فیزیکی پروژه بزرگراه شمالی به سازمان حفاظت محیط‌زیست ابلاغ‌شده است، گفت: ارزیابی زیست‌محیطی این پروژه برای دریافت نهایی مجوز سازمان در کمیته‌ای ویژه موردبررسی قرار می‌گیرد.
رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان کرج با تأکید بر اینکه طبق آئین‌نامه‌های موجود باید برای دریافت مجوز نهایی مدارک و مستنداتی به سازمان ارسال شود، گفت: از شهرداری کرج به‌عنوان کارفرمای این پروژه درخواست کرده‌ایم مدارک را در اختیار اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان قرار دهد، درحالی‌که هنوز این مهم محقق نشده است.
وی با اشاره به اینکه ارزیابی اولیه زیست‌محیطی از سوی شهرداری در اختیار ما قرارگرفته و ایرادات برطرف شده است، گفت: متأسفانه به دلیل ضرورت اجرای پروژه به دلیل جذب بخشی از اعتبارات، عملیات اجرایی بدون دریافت مجوز نهایی آغازشده است.
لشکری با تأکید بر اینکه اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان البرز طبق قانون نظارت‌های خود بر پروژه را با حساسیت پیگیری می‌کند، گفت: دریافت و بررسی مستندات و مدارک درخواستی از شهرداری کرج برای اخذ مجوز نهایی مانند نقشه راهی است که وجودش لازم و ضروری است.
شهرداری کرج مستندات و مدارک درخواستی برای اخذ مجوز نهایی محیط زیست را ارائه نکرده است
رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان کرج با تأکید بر اینکه نقشه راه یادشده از اهمیت بالایی برخوردار است، گفت: به‌وسیله نقشه راه یادشده می‌توان تخلف یا تخطی پیمانکار از قوانین زیست‌محیطی را به متولیان امر گوشزد کرد.
لشکری به گلایه حفاظت محیط‌زیست استان از شهرداری کرج اشاره کرد و گفت: این پروژه به بهانه لزوم اجرا بدون اخذ مجوز نهایی آغاز شد درحالی‌که جبران خسارت‌های احتمالی بسیار مشکل خواهد بود.
وی با تأکید بر اینکه اگر تخلفی صورت گیرد که به محیط‌زیست آسیب بزند بازگشت به شرایط سابق مشکل خواهد بود، گفت: منکر تبعات مثبت زیست‌محیطی این پروژه که کاهش بار ترافیک و آلودگی هوا است، نمی‌شویم.
دود ترافیک ملی در چشم البرز
بررسی هرچند کوتاه حاشیه‌ها و نگرانی‌های بزرگراه شمالی را با بازدید شهردار جدید کرج از این پروژه به پایان می‌بریم، اصغر نصیری درست چند روز پس از تکیه‌اش بر صندلی ریاست شهرداری در رأس هیئتی از این پروژه بازدید کرد تا به همگان ثابت شود بزرگراه شمالی از چه درجه اهمیتی برخوردار است.
به اعتقاد شهردار کرج این پروژه به شکل یک مطالبه جدی از سوی شهروندان مطرح است. نصیری همچنین مدعی شده که اراده مضاعف همه مسئولان و متولیان اجرایی پروژه می‌تواند موفقیت اجرای این طرح کلان را به‌رغم وجود مشکلات، مسائل و کمبود منابع رقم بزند.
چشم البرز پر از دود ترافیک ملی است و در ذهن تجربه پروژه ناتمام اتوبان همت را دارد که در دولت نهم به‌منظور حل معضل ترافیک میان دو کلان‌شهر کرج و تهران مطرح، تائید و تصویب شد تا گره‌های کور ترافیک کرج را باز کند ولی با گذشت سال‌ها به ایستگاه پایانی نرسیده و باعث کورتر شدن گره‌های ترافیکی شده است.
به نظر می‌رسد در این شرایط مدیریت نگرانی‌های موجود از اهمیت بالایی برخوردار است همچنین مسئله مهم تغییر کاربری و ارزش‌افزوده‌ای که نصیب اراضی اطراف می‌شود نیز هوشیاری بیشتر نهادهای مربوطه را می‌طلبد.
حل معضل ترافیک کلان‌شهر کرج حالا خواسته به‌حق البرزنشینان است و پروژه بزرگراه شمالی نیز که گوشه‌ای از مشکلاتش بیان شد برای تحقق این آرزو کُلنگ زنی شده است؛ آرزویی است که به محال نمی‌پیوندد اگر مسئولان کمر همت ببندند...
