مشکل اصلی حوزه زیست فناوری کشور چیست؟

به گزارش ایران اکونومیست؛ سال 1390 بود که شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 705 خود نظر به اعلام زیست فناوری به عنوان یکی از اولویت‌های ملی فناوری در نقشه جامع علمی کشور در برنامه‌های توسعه پنج ساله اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و براساس پیشنهاد معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری، مصوبه ای را مبنی بر برنامه ریزی دولت به منظور کسب 3 درصد سهم بازار جهانی در حوزه زیست فناوری تصویب و دولت را موظف کرد که منابع لازم را برای سرمایه‌گذاری در این حوزه تامین کند.
زیست فناوری یا بیوتکنولوژی حوزه ای است که صاحبنظران نقش آن را در تامین مایحتاج سه بخش غذا، سلامت و انرژی و بهره مندی از ویژگی اقتصاد درون زا و تحقق اقتصاد مقاومتی و در کل اقتدار کشور بسیار مهم، حیاتی و اثرگذار می دانند.
بر همین اساس و طبق ماده چهار مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی نیز موظف است با همکاری معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، کل منابع تخصیصی کشور به حوزه زیست فناوری را شفاف‌سازی و اعلام کند.
حال چنان که دکتر حمیدرضا طهوری مدیر گروه تولید، تجاری سازی و بازار ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در شهریورماه امسال اعلام کرد، هم اکنون ارزش محصولات زیست فناوری تولیدی ایران حدود نیم میلیارد دلار یا دو هزار میلیاردتومان برآورد شده است که براساس هدف تعیین شده در نقشه جامع علمی کشور برای سال 1404 باید به حدود 30 میلیارد دلار برسد. سهمی که برای تحقق آن در طول چهارسال اخیر در کشور، بیش از 370 شرکت دانش بنیان راه اندازی شده و انجمن های علمی، صنفی و اتحادیه های تخصصی، دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و مراکز پژوهشی و فناوری دولتی و غیردولتی مرتبط در حوزه های زیست فناوری کشاورزی، پزشکی، صنعتی، دریا و محیط زیست فعال شده اند.
افزون بر این، تحقق این سهم طبق اظهارات مصطفی قانعی دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی نیازمند اقداماتی فراتر از تصویب مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و به طور حتم دستیابی به آن با توجه به رشد کشورهای پیشرفته در این حوزه مقداری سخت و دشوار به نظر می رسد.
 
**سهم حوزه زیست فناوری در اقتصاد کلان کشور تعریف نشده
قانعی که اخیرا چهارمین نمایشگاه زیست فناوری را با حضور بیش از 260 شرکت دانش بنیان و هیات های خارجی برگزار کرد، اقدام شورای انقلاب فرهنگی در الزام کشور در کسب سهم 3 درصد جهانی بازار حوزه زیست فناوری را نوعی فرهنگ سازی و ایجاد مطالبه می داند که در عین حال نیازمند پیوند با سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور برای اختصاص بودجه لازم است.
وی  ضمن تاکید بر برنامه ریزی به منظور مشخص شدن سهم بخش های مختلف از جمله حوزه زیست فناوری در اقتصاد کشور اظهار کرد: در حال حاضر به هیج وجه در اقتصاد کلان کشور سهمی برای اقتصاد زیست فناوری تعریف نشده است که برنامه ریزی برای تحقق آن شکل گیرد.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ادامه داد: هنگامی که برنامه کشور برای پنج یا 10 سال بسته می شود، بایستی برنامه و سهم هر بخشی در اقتصاد کشور مشخص باشد، بعنوان مثال در کشورهای پیشرفته سهم اقتصاد زیستی را تعیین می کنند و برای آن برنامه ریزی و بودجه اختصاص می دهند.
 
**برنامه ریزی برای تحقق سهم 5/1 درصدی بازار جهانی زیست فناوری
اما قانعی در ادامه با بیان این که ستاد توسعه زیست فناوری درحال تهیه برنامه افزایش سهم 5/1 درصدی این حوزه در اقتصاد کلان است، در عین حال بر لزوم ورود سازمان مدیریت و برنامه ریزی برای تحقق آن تاکید کرد.
وی گفت: ما به صورت مشخص در حال تهیه این برنامه ها هستیم و امیدواریم که در بودجه سال های آتی و برنامه های سازمان مدیریت این برنامه ریزی نهادینه شده و سهم مشخص حوزه زیست فناوری به صورت ریز در بودجه، کاهش وابستگی به نفت و اشتغالزایی مشخص شود.
قانعی با تاکید براین که حوزه زیست فناوری ضمن برخورداری از یک حاشیه سود مناسب، در تامین انرژی، سوخت زیستی، غذا وکشاورزی و سلامت و دارو می تواند نقش بسیار تعیین کننده ای داشته باشد، گفت: سرمایه گذاری مناسب در حوزه زیست فناوری، وضعیت اشتغال و تولید ناخالص داخلی کشور را بهبود خواهد بخشید.
وی همچنین در خصوص نتابج حضور چندین هیات خارجی در چهارمین نمایشگاه زیست فناوری، با بیان این که در این نمایشگاه برخی تفاهمنامه ها بین شرکت های زیست فناوری کشور و این کشورها شکل گرفت که لیست آن موجود است، گفت: حداکثر تا سه ماه آینده نتایج قطعی که منجر به قرارداد شود اطلاع رسانی خواهد شد.