غده تیروئید بزرگترین غده درون ریز بدن است که جلوی گردن قرار دارد . این غده دچار بیماری های گوناگونی می شود که شایع ترین آنها کم کاری ، پرکاری ، یا اختلال ندولار یا گره تیروئید است.
غده تیروئید بزرگترین غده درون ریز بدن است که جلوی گردن قرار دارد . این غده دچار بیماری های گوناگونی می شود که شایع ترین آنها کم کاری ، پرکاری ، یا اختلال ندولار یا گره تیروئید است . کم کاری تیروئید ، شایع ترین نوع اختلالات تیروئیدی ست . این بیماری در خانم ها شایع تر است و با افزایش سن احتمال بروز آن بیشتر می شود . ۲ درصد زنان جوان ، مبتلا به کم کاری تیروئید هستند . این میزان از ۵۰ سالگی به بعد حدود ۱۰ درصد می رسد . شیوع بیماری در مردان ۰/۲ تا ا درصد است .
قبل از هر چیز باید دانست علت ابتلا به کم کاری تیروئید چیست ؟ کارشناسان راستینه به این پرسش پاسخ خواهند داد : وجود بعضی از ویروس ها ، ژنتیک و گاهی هم جنسیت ( هورمون استروژن زنانه ) ممکن است در بروز این بیماری دخالت داشته باشد . بیماری کم کاری تیروئید در شکل خفیف آن ممکن است تا سال های طولانی مخفی بماند . از آنجا که علائم بیمار غیر اختصاصی و غیر محسوس هستند مثلا بیمار افزایش وزن دارد یا ریزش مو ، اختلالات عادت ماهانه ، خستگی ، خواب آلودگی و … پیدا می کند ، شاید هر یک را به عوامل دیگری نسبت دهد و هیچگاه به پزشک مراجعه نکند ولی درصورتی که بیماری شدید باشد و تشخیص داده نشود ، ممکن است منجر به کاهش سطح هوشیاری و کما شود .
علائم کم کاری تیروئید کدامند ؟
افرادی که دچار کم کاری تیروئید هستند دچار علائمی مانند ریزش مو ، خشکی پوست ، عدم تمرکز و حافظه ، یبوست ، افزایش وزن با وجود کاهش اشتها ، تنگی نفس ، چهره خشن ، افزایش عادت ماهانه و به مرور قطع آن ، گز گز دست ها ، اختلال شنوایی ، تورم دور پلک ، احساس سرما ، افسردگی و اضطراب ، موهای خشک و خشن ، ضعف عضلانی ، ریزش یک سوم خارجی ابروها می شوند .
در معاینه بالینی ممکن است غده کمی بزرگتر به نظر برسد ولی بعدها غده کوچک می شود .
اقدامات درمانی برای بیماران چگونه است ؟
اگر کم کاری ناشی از جراحی تیروئید باشد که به دنبال پرکاری شدید ایجاد می شود یا به علت بیماری هاشیماتو باشد ، فرد باید تا آخر عمر دارو مصرف کند . بیماران باید معاینات دوره ای شوند . لازم است هر چند وقت یکبار دوز دارو تنظیم شود . بعد از ۵۰ سالگی نباید دوز داروی تجویز شده بالا باشد چون داروها بتدریج روی بیمار تاثیر می گذارند و او را مستعد پوکی استخوان و بیماری قلبی می کنند .
درمان کم کاری تیروئید داروی لووتیروکسین است که باید صبح ها ۳۰ دقیقه قبل از صرف صبحانه مصرف شود . بیمارانی که به دلیل تهوع نمی توانند دارو میل کنند می توانند در ساعات دیگر روز ولی با معده خالی دارو استفاده کنند . این دارو نباید با قرص کلسیم یا آهن میل شود چون جذب دارو دچار اختلال می شود . دوز دارو بر اساس آزمایش و وزن بیمار تنظیم می شود . تجویز دارو باعث می شود علائم تا حدود زیادی از بین برود .
درباره پرکاری تیروئید توضیح بفرمایید ؟
پرکاری ممکن است با بزرگی تیروئید همراه باشد که به آن بیماری گریوز گفته می شود . این افراد دچار درگیری های چشمی هم هستند . مجله سلامتی راستینه در مقاله اختلال تیروئید با چشم ما چه می کند ؟ به موارد مهمی اشاره داشته است . ریزش ابروها ، برجسته شدن ناخن ها و برجستگی پوستی در ناحیه ساق پا که حتی با پوشیدن جوراب نازک کاملا پیداست از علائم پرکاری تیروئید هستند .
درگیری چشمی به صورت اگزوفتالمی یا بیرون زدن کره چشم نیز در پرکاری تیروئید کنترل نشده دیده می شود . این وضعیت خفیف باشد ، احتمال برگشت چشم به حالت اول وجود دارد ولی در مواقع شدید ممکن است عارضه برای همیشه باقی بماند . اگزوفتالمی به دلیل بزرگی بافت های پشت چشم و راندن چشم به جلو ایجاد می شود .
در نوع خیلی شدید پلک ها در زمان خواب روی هم قرار نمی گیرند و همین موضوع باعث خشک شدن سطح چشم و زخم شدن قرنیه می شود که بسیار خطرناک است و ممکن است بیمار نابینا شود .
برای درمان پرکاری تیروئید معمولا از داروها ، جراحی و رادیو تراپی استفاده می شود . ممکن است لازم باشد بیمار تا دو سال دارو مصرف کند . این بیماران در صورتی که دچار تب بالا یا گلودرد شدند باید سریع به پزشک معالج مراجعه کنند و معمولا در این مواقع دارو قطع می شود . این عارضه نادر است ولی دیده می شود .
لازم به ذکر است شیوع پرکاری در بزرگسالان بیشتر است
درباره ندول تیروئید توضیح بفرمایید ؟
ندول ها یا گره های تیروئید اغلب خوش خیم هستند و معمولا بیماران خودشان متوجه وجود توده می شوند . گاهی هم به طور اتفاقی در معاینه توسط پزشک ، تصویر برداری ، سونو گرافی و … کشف می شوند . این گره ها حتما باید ارزیابی شوند و نوع آنها مشخص شود .
دو نوع گره وجود دارد : نوع داغ و نوع سرد
گره های داغ از نظر پر کاری و گره های سرد از نظر بدخیمی مورد ارزیابی قرار می گیرند . بنابراین از بیماران آزمایش خون و سونوگرافی برای تعیین اندازه گره درخواست می شود . انجام نمونه برداری سوزنی از گره نیز یافته های پزشکی را تکمیل می کند . اگر گره خوش خیم باشد نیازی به جراحی نیست و درصورتی که بدخیم باشد نیاز به جراحی دارد . این بیماری نیز بیشتر در بزرگسالان دیده می شود .
