به گزارش ایران اکونومیست ؛آمارهای سازمان هواپیمایی کشوری نشان می دهد در پنج ماه نخست سال جاری به طور میانگین بیش از 46.5 درصد پروازهای هوایی کشور در مسیرهای داخلی با تاخیر انجام شده است و تاکنون شرکت های هوایی نسبت به رفع این معضل و حتی رعایت حقوق مسافران هوایی هیچ اقدامی انجام نداده اند و به نوعی تاخیر در این شرکت ها نهادینه شده است.
** تاخیر پروازها در مرداد ماه 96
براساس گزارش سازمان هواپیمایی کشوری در مرداد ماه سال جاری 6 هزار و 160 پرواز در مسیرهای داخلی از طریق فرودگاه مهرآباد انجام شده که بیش از 48 درصد آن با تاخیر بوده است.
در این ماه از 56 هزار و 160 پرواز هوایی در مسیرهای داخلی در فرودگاه مهرآباد تهران 3 هزار و 161 پرواز آن به موقع انجام شده و 2 هزار و 999 پرواز با تاخیر مهرآباد را به مقصد خود ترک کرده اند.
بررسی آمارهای مربوط به تاخیر پروازهای 16 شرکت هوایی از مهرآباد تهران نشان می دهد 61 درصد پروازهای شرکت هواپیمایی زاگرس ، 57 درصد پروازهای شرکت هوایی آسمان و نفت با تاخیر انجام شده است.
در این ماه شرکت های هوایی کاسپین و آتا پروازهای خود را با 50 درصد تاخیر و شرکت هوایی ساها نیز 41 درصد پروازهای خود را با تاخیر انجام داده است. ضمن این که 40 درصد پرواز شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران نیز از مهرآباد در مسیرهای داخلی تاخیر داشته است.
درمرداد ماه امسال شرکت هواپیمایی آسمان با 957 مورد بیشترین پرواز را در مسیرهای داخلی از طریق فرودگاه مهرآباد انجام داد که 409 پرواز آن به موقع و 548 پرواز با تاخیر صورت گرفته است.
همچنین در این ماه تعداد پروازهای هوایی شرکت هواپیمای ماهان از فرودگاه مهرآباد 785 مورد بود که 476 پرواز آن به موقع و 309 پرواز آن با تاخیر از مهرآباد انجام شده است.
در مدت یاد شده شرکت هوایی آتا ایر موفق شد 583 پرواز را از مهرآباد انجام دهد که 293 مورد آن به موقع و 290 مورد آن با تاخیر بوده و شرکت هوایی ایران ایر نیز در این ماه 629 پرواز انجام داد که 277 پرواز آن به موقع و 352 مورد آن با تاخیر همراه بوده است.
بر اساس این گزارش، در مرداد ماه امسال شرکت هوایی زاگرس ایر در مجموع 607 پرواز را از طریق مهرآباد انجام داد که 235 مورد آن به موقع و 372 مورد آن با تاخیر بوده ضمن این که شرکت هوایی کاسپین در این ماه 486 پرواز از مهرآباد داشته که 243 مورد آن به موقع و 243 پرواز آن با تاخیر انجام شده است.
شرکت هوایی کیش ایر در مرداد ماه امسال در مجموع 464 پرواز از مهرآباد انجام داد که 252 مورد آن به موقع و 212 مورد آن با تاخیر بوده است. در این ماه شرکت هوایی قشم ایر نیز در مجموع 457 پرواز از طریق مهرآباد انجام داد که 298 مورد آن به موقع و 159 پرواز آن با تاخیر به مقاصد خود پرواز کردند.
هواپیمایی تابان نیز در این ماه 382 پرواز از مهرآباد انجام داد که 194 مورد آن به موقع و 188 پرواز آن با تاخیر بوده و شرکت هوایی ایران ایر تور در این ماه 248 پرواز انجام داد که 164 مورد آن به موقع و 84 مورد آن با تاخیر بوده است.
در مرداد ماه امسال شرکت هوایی نفت ایر 196 پرواز از مهرآباد انجام داد که 85 مورد آن به موقع و 111پرواز آن با تاخیر بوده و شرکت هوایی معراج ایر نیز در این ماه از مهرآباد 77 پرواز انجام داد که 66 مورد آن به موقع و 12 پرواز آن مهرآباد را با تاخیر ترک کرده است.
در پنجمین ماه سال جاری شرکت جدید هوایی سپهران، در مجموع 164 پرواز از مهرآباد انجام داد که 99 مورد آن به موقع و 65 پرواز آن با تاخیر انجام شده است.
در این ماه شرکت اترک ایر در مجموع 56 پرواز از مهرآباد داشته که 32 مورد آن به موقع و 24 مورد آن با تاخیر انجام شده و شرکت هوایی ساها در این ماه 64 پرواز در مسیرهای داخلی انجام داد که 35 مورد آن به موقع و 29 مورد آن با تاخیر انجام شده است.
در این ماه شرکت هوایی پویا در مجموع توانست 5 پرواز را از فرودگاه مهرآباد انجام دهد که 3 پرواز آن به موقع انجام شده و 2 مورد آن با تاخیر فرودگاه مهرآباد را ترک کرده است.
** تاخیرپروازها در ماه های فروردین تا تیرماه امسال
بررسی آماری میزان تاخیر پرواز شرکت های هواپیمایی داخلی در چهار ماه فروردین تا تیرماه امسال چندان بهتر از مرداد ماه نیست و فقط در خرداد ماه امسال به طور میانگین این پروازها 37 درصد تاخیر داشته است.
16 شرکت هواپیمایی داخلی در فروردین ماه امسال در مجموع پنج هزار و 908 پرواز در مسیرهای داخلی از طریق فرودگاه مهرآباد انجام دادند که 48.5 درصد آن با تاخیر بوده است.
آمار شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران نشان می دهد در این ماه از 5 هزار 908 پرواز هوایی در مسیرهای داخلی در فرودگاه مهرآباد تهران 3 هزار و 29 پرواز آن به موقع انجام شده و 2 هزار و 879 پرواز با تاخیر مهرآباد را به مقصد خود ترک کرده اند.
در اردیبهشت ماه امسال در مجموع 6 هزار و 162 پرواز در مسیرهای داخلی در فرودگاه مهرآباد انجام شد که بیش از 51 درصد آن با تاخیر همراه بوده است.
شرکت های هواپیمایی ایرتور با 74 درصد، اترک ایر با 65 درصد و آتا ایر با 61 درصد بیشترین تاخیر پروازی را در اردیبهشت ماه امسال در فرودگاه مهرآباد داشته اند.
بنا بر آمار سازمان هواپیمایی کشوری، 16 شرکت هواپیمایی در خرداد ماه امسال 5 هزار و 456 پرواز در مسیرهای داخلی از طریق فرودگاه مهرآباد انجام دادند که حدود 37 درصد آن با تاخیر همراه بوده است.
در این ماه از 5 هزار 456 پرواز هوایی در مسیرهای داخلی در فرودگاه مهرآباد تهران 3 هزار و 434 پرواز آن به موقع انجام شده و 2 هزار و 22 پرواز با تاخیر مهرآباد را به مقصد خود ترک کرده اند.
در تیرماه امسال در مجموع 16 شرکت هوایی 6 هزار و 102 پرواز در مسیرهای داخلی از طریق فرودگاه مهرآباد انجام دادند که بیش از 48 درصد آن با تاخیر همراه بوده است. در این ماه از 6 هزار و 102 پرواز هوایی در مسیرهای داخلی در فرودگاه مهرآباد تهران 3 هزار و 163 پرواز آن به موقع انجام شده و 2 هزار و 939 پرواز با تاخیر مهرآباد را به مقصد خود ترک کرده اند.
در 24 ماه گذشته به طور میانگین 50 درصد پروازهای هوایی از طریق مهرآباد تهران به عنوان پر تردد ترین فرودگاه کشور با تاخیر انجام شده و شرکت های هوایی 50 درصد پروازها خود را به موقع انجام داده اند.
** تردد سالیانه 17 میلیون مسافر از فرودگاه مهرآباد
به طور متوسط روزانه بیش از 400 پرواز در مسیرهای داخلی از طریق فرودگاه مهرآباد انجام می شود و اگر 50 درصد این پروازها با تاخیر همراه باشد به معنای آن است که در واقع فقط حدود 200 پرواز هوایی از این فرودگاه در مسیرهای داخلی به موقع صورت می گیرد.
همچنین سالیانه بیش از 17 میلیون مسافر از فرودگاه مهرآباد تردد می کنند و زیان اجتماعی و اقتصادی 50 درصد تاخیر پروازها بر زندگی مردم عملکرد نامطلوب شرکت های هواپیمایی داخلی را نشان می دهد.
پیش از این «محمدرضا رضایی کوچی» رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به احضار مدیران فرودگاه مشهد و شرکت هواپیمایی زاگرس به دادسرا در پی تاخیر ۴ پرواز این شرکت به مراجع قضایی، گفته است: افزایش تاخیرهای پروازی به دلایل مختلف ناکارآمدی سیستم هواپی کشور را نشان می دهد و برخورد قاطع با تاخیرهای پروازی و ممانعت از پرواز هواپیمایی که با تاخیر رو به رو بوده اند می تواند درس عبرتی برای سایر ایرلاین ها باشد.
سخنگوی شرکت هواپیمایی آسمان با اشاره به تاخیر پروازهای این شرکت،گفت: تلاش تمام شرکت های هوایی کاهش تاخیر پروازها است، اما برای حفظ جان مردم و رعایت اصول ایمنی، تاخیر پروازها در مواردی اجتناب ناپذیر است.
«سید امیررضا مصطفوی» افزود: در تاخیر پروازهای هوایی عوامل متعددی دخیل هستند و شرکت های هوایی به تنهایی عامل تاخیرها نیستند.
وی با بیان اینکه برای انجام یک پرواز نهادهای زیادی باید با یکدیگر همکاری کنند، گفت: در صورتی که خللی در این همکاری به وجود آید، پرواز با تاخیر انجام می شود اما مردم همواره شرکت های هوایی را عامل تاخیر می دانند در حالی که ممکن است برخی از سازمان ها و نهادها نیز در تاخیر پروازها تاثیرگذار باشند.
سخنگوی شرکت هواپیمایی آسمان بیان کرد: شرکت های هوایی همیشه به دنبال انجام به موقع پروازهای ایمن و راحت هستند، اما در مواردی از جمله نقص فنی هواپیما تعدادی از پروازهای هوایی شرکت ها با تاخیر انجام می شود.
مصطفوی اظهارداشت: شرکت هواپیمایی آسمان هر هفته بین 800 تا 900 پرواز انجام می دهد که حدود 20 تا 30 درصد این پروازها در مسیرهای داخلی و یا منطقه ای با تاخیرانجام می شود .
**دستورالعمل رعایت حقوق مسافران
با اجرایی شدن دستورالعمل رعایت حقوق مسافران هوایی سازمان هواپیمایی کشوری از اوایل سال 1394 همه شرکت های هوایی ملزم شدند ضمن کاهش تاخیر پروازها خسارت مسافران را نیز پرداخت کنند.
این دستورالعمل شامل 8 بخش از جمله نبود تبعیض در استفاده از امکانات حمل و نقل هوایی، ممانعت از سفر، ابطال پرواز، تاخیرات پرواز، تغییر مسیر اجباری توسط شرکت های هواپیمایی در طول پرواز، فقدان یا آسیب دیدگی جامه دان، مسافران توانخواه و شفاف سازی نرخ بلیت و خدمات هوایی است که باید با نظارت سازمان هواپیمایی کشوری در فرودگاه ها اجرا شود.
افزایش پرواز شرکت های هواپیمایی داخلی و پایبند نبودن آنها به اجرای دستورالعمل رعایت حقوق مسافران در فرودگاه های پرتردد کشور، مشکلات و نارضایتی زیادی را برای مردم به خصوص در پروازهای شب به وجود آورده است و تاکنون نیز شرکت ها نسبت به کاهش تاخیر پروازهای خود اقدام خاصی انجام نداده اند.
هرچند سازمان هواپیمایی کشوری از هموطنان خواسته است چنانچه نسبت به نحوه ارایه خدمات یا نقض قوانین، پاسخگو نبودن یا ضعف در ارایه خدمات شرکت های هواپیمایی اعتراضی دارند موضوع را به سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کنند تا بررسی و اقدام لازم انجام شود، اما شرکت های هوایی خود هیچگاه در جبران خسارت مسافران پیشگام نشده اند.
**گشایش های برجام برای شرکت های هوایی
پس از اجرایی شدن برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) در خرید قطعات هواپیماها و پشتیبانی های مورد نیاز گشایش خوبی برای شرکت های هوایی حاصل شد و شرکت های هوایی توانستند قرارداد خرید 260 فروند هواپیمای جدید را با 3 شرکت بوئینگ، ایرباس و ای تی آر منعقد کنند.
«علی عابدزاده» رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه به واسطه عمر بالای ناوگان هوایی کشور تاخیر پروازها همچنان وجود دارد، تاکید کرد: برای بهبود خدمات و همچنین افزایش رضایتمندی مسافران و تلاش برای کاهش تاخیرها، باید دو بخش فرودگاه ها و شرکت های هواپیمایی همکاری کنند، زیرا در عرصه فرودگاهی امکانات زیربنایی خوبی داریم.
معاون وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: بهترین حقوقی که مردم دارند این است که آنها را ایمن جابه جا کنیم و همه پروازها به موقع و با کیفیت انجام شود.
این مقام مسئول در صنعت هوانوردی کشور گفت: اکنون نیز به پروازهایی که لغو شده خسارت پرداخت می کنیم و مردم باید برای گرفتن آن اقدام کنند، اما آمارهایی که داریم حکایت از آن دارد که مردم کمتر مراجعه می کنند.
براساس کنوانسیون بین المللی ورشو که در بیشتر کشورهای جهان اجرا می شود، اگر شرکت هواپیمایی با تاخیر پروازی خود موجب ضرر و زیان مسافری شود با شکایت مسافر به دادگاه، شرکت هواپیمایی مسئول خسارت بوده و معمولا حق و حقوق مسافران را در این زمینه شرکت هوایی ذیربط پرداخت می کند.
براساس این کنوانسیون بین المللی مسافران پس از پنج ساعت تاخیر حق دارند پروازشان را لغو و پول بلیت خود را به طور کامل از شرکت هوایی دریافت کنند. در حالی که در بسیاری از فرودگاه های کشور تاخیر پروازی به بیش از 10 ساعت هم رسیده ، اما برای پرداخت نکردن خسارت به مسافران، شرکت های هوایی پرواز خود را لغو نکرده، بلکه تاکید می کنند مسافران همچنان در سالن فرودگاه منتظر بماند.
بر اساس دستورالعمل سازمان هواپیمایی کشوری در صورت تاخیر پروازها به حدود دو ساعت، شرکت هوایی مکلف است امکاناتی مانند تماس تلفنی رایگان، پذیرایی مناسب، غذا و محل اسکان موقت را در اختیار مسافران خود قرار دهند.
بر اساس دستورالعمل رعایت حقوق مسافران در صورت تاخیر پروازها نماینده شرکت هوایی موظف است با حضور به موقع در بین مسافران با احترام نسبت به اطلاع رسانی صحیح در خصوص دلایل تاخیر پروازها اقدام کند، در حالی که این ضرورت اقدام را در فرودگاه های کشور کمتر شاهد هستیم و معمولا مرکز اطلاعات فرودگاه بدون توضیح و با عذرخواهی تنها به اعلام تاخیر پرواز اکتفا می کند.
در تاخیر بیش از 2 تا 4 ساعت انجام پذیرایی مناسب با توجه به امکانات فرودگاهی، از جمله امکان برقراری ارتباط تلفنی برای اطلاع رسانی، تغییر پرواز در صورت درخواست مسافر، انجام اقدام های لازم برای اعزام با سایر شرکت های هواپیمایی در صورت درخواست مسافر و یا انتقال به مقصد نهایی از طریق مسیرهای جایگزین به غیر از مسیر درج شده در بلیت و پرداخت کامل وجه بلیت به مسافر در صورت انصراف مسافر توسط شرکت هوایی ذیربط ضروری است.
همچنین بر اساس این آیین نامه در تاخیر های بیش از 4 ساعت، شرکت هواپیمایی موظف به ارایه یک فقره بلیت مشابه با تخفیف 30 درصدی از لحاظ مسیر و کلاس پروازی به مسافران هستند.
هرچند که این آیین نامه براساس کنوانسیون های بین المللی تهیه شده است و شرکت های هوایی موظف به اجرای آن هستند، اما با تاخیرهای زیادی که در فرودگاه های کشور شاهد هستیم شرکت های هوایی آنچنان این دستورالعمل را رعایت نمی کنند و حقوق مسافران در این زمینه همواره نادیده گرفته شده است.
سازمان هواپیمایی کشوری هدف از ابلاغ و اجرای این آیین نامه را رعایت حق و حقوق مسافران هوایی اعلام کرده است، در حالی که تاخیر در پروازهای هوایی و اجرانشدن این آیین نامه در فرودگاه های کشور توسط شرکت هایی هوایی به یک مساله عادی صنعت هوانوردی کشور تبدیل شده است.
در مقدمه این دستورالعمل تاکید شده است حقوق مسافر مجموعه ای از سیاست ها، دستورالعمل ها، استانداردها، ضوابط و مقرراتی است که الگوی رفتاری شرکت هواپیمایی و دست اندرکاران امور پروازی را تدوین می کند و هدف آن تضمین حقوق مادی و معنوی و رعایت شأن و منزلت مسافران در فرآیند مسافرت های هوایی است.
رعایت این مجموعه حمایتی بر اساس مفاد 5 قانون هواپیمایی کشوری و ماده 19 کنوانسیون ورشو و مصوبه قانونی 31 خرداد ماه 1354 برای کلیه شرکت های هواپیمایی الزامی است که تاکنون به این مساله بی توجهی شده است.
هدف از تدوین این دستور العمل ها ایجاد ارتباط متقابل بین مسافران و شرکت های هوایی است تا شرکت های هوایی هنگام سفر مسافران در مسیرهای مختلف داخلی و بین المللی خدمات مطلوبی به مسافران خود ارایه دهند.
کاهش تاخیر پروازهای هوایی، جلوگیری از ارایه خدمات نامناسب هوایی به مسافران، ارایه خدمات مطلوب فرودگاهی و هوایی به مسافران و رعایت حق و حقوق آنان از عمده وظایف شرکت های هوایی در این دستورالعمل اعلام شده است، در حالی که هم اکنون با افزایش تاخیر پروازها، بسیاری از بندهای این آیین نامه نادیده گرفته می شود.
وقتی شرکتی پروازهای خود را در نخستین ساعات صبح با تاخیر آغاز می کند این تاخیر به پروازهای بعدی آن شرکت سرایت کرده و مسافران در فرودگاه های مختلف سرگردان می شوند.
اطلاع رسانی مستمر در فرودگاه ها و پاسخگویی شرکت های هوایی از ضرورت های اعلام دلایل تاخیر پروازها است تا مسافران از آخرین وضعیت پروازهای خود مطلع و برنامه سفر خود را با آن هماهنگ کنند.
دستورالعمل حقوق مسافر از سوی سازمان هواپیمایی کشوری به شرکت های هواپیمایی ابلاغ شد تا وظایف شرکت های هوایی در برابر مسافران در پروازهای داخلی شفاف شود و در مقابل مسافران پروازهای داخلی نیز بدانند در زمان تاخیر پروازهای هوایی چه مطالبه ای باید از ایرلاین داشته باشند.
سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان نهاد حاکمیت در صنعت حمل ونقل هوایی کشور باید همواره با استفاده از بازرسین و کارشناسان خود در فرودگاه ها برای اجرای دستورالعمل رعایت حقوق مسافران نظارت کند تا همواره شاهد روند کاهش تاخیر پروازها در فرودگاه های کشور و افزایش رضایتمندی مردم باشیم.
