چین و ونزوئلا اولین کشورهایی هستند که دلار را از معاملات نفتی خود حذف کردند و تصمیم دارند از این پس، خرید و فروش نفت خود را با ارزی غیر از دلار انجام دهند.
اقدام دولت ونزوئلا در واکنش به تحریم‌های آمریکا صورت گرفته و حذف دلار از معاملات نفتی را کلید زده است. به دنبال این موضوع، ونزوئلا قیمت انواع نفت کشور خود برای ماه سپتامبر (شهریور) را به یوان چین منتشر کرد.
نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا چندی پیش گفت، بعد از اعلام تحریم‌های آمریکا که انجام برخی معاملات مالی با ونزوئلا را ممنوع می‌سازد، کشورش از معامله با دلار اجتناب خواهد کرد. وزارت نفت ونزوئلا در بیانیه‌ای اعلام کرد: این نوع قیمت‌گذاری نتیجه بیانیه صادر شده از سوی رئیس‌جمهور ونزوئلا در روز 7 سپتامبر است که گفته بود ونزوئلا استراتژی‌های جدیدی برای آزاد کردن این کشور از سلطه استبدادی دلار اتخاذ خواهد کرد. این در حالی است که همه معاملات نفتی و قیمت‌گذاری با ارز دلار انجام می‌شود.
استقبال چشم‌بادامی‌ها
به دنبال حذف دلار از معاملات نفتی ونزوئلا، دولت چین طرح‌هایی را برای آغاز انعقاد قراردادهای نفتی به یوان و قابل تبدیل به طلا اعلام کرده است. این اقدام احتمالا منجر به پیدایش یک شاخص جدید قیمت‌گذاری نفت خام در آسیا برای رقابت با شاخص‌های برنت (اروپا) و وست تگزاس اینترمدییت (آمریکا) خواهد شد.
ایران هم می‌تواند این سیاست را پیش بگیرد
محمدعلی خطیبی، مسئول سابق فروش نفت ایران، در گفت‌وگویی که با جام‌جم داشت، به حذف دلار در معاملات نفتی در زمان تحریم اشاره کرد و گفت: در دولت دهم حدود 70 درصد معاملات نفتی ایران با کشورهای دیگر با ارزهایی غیر از دلار اتفاق می‌افتاد.
وی افزود: این کار غیرممکنی نیست و کافی است یک توافق بین کشور فروشنده و خریدار نفت انجام شود تا دلار از سیستم معاملات بین دو کشور حذف و ارزهای دیگر جایگزین شوند.
خطیبی با اشاره به این که قیمت نفت در همه جهان به صورت دلار اعلام می‌شود ادامه داد: کشورهای صادرکننده نفت می‌توانند بهای نفت را بر اساس هر ارزی که مایل هستند دریافت کنند و ایران هم می‌تواند چنین سازوکاری را برای سیستم معاملات نفتی خود در نظر بگیرد. کما این که در گذشته چنین امکان و توافقی با کشورهای دیگر وجود داشت و تنها 30درصد معاملات دلار دریافت می‌شد. در آن زمان دلار در افول بود و ما توانستیم سود اقتصادی ببریم.
نماینده سابق ایران در اوپک با بیان این که موضوع ونزوئلا و آمریکا سیاسی است، تاکید کرد: همه کشورها در صددند اقتصاد خود را از گره دلار باز کنند و پیمان‌های پولی دوجانبه را در نظر می‌گیرند. در این شرایط نرخ توافقی را محاسبه و بهای آن را به غیر از دلار پرداخت و دریافت می‌کنند که این سازوکار برای ایران هم فراهم است.
خطیبی اضافه کرد: یکی از مشکلاتی که ارز دلار دارد این است که جابه‌جایی در حجم بالا باید با تائید فدرال رزرو آمریکا (بانک مرکزی آمریکا) صورت بگیرد و معاملات نفتی هم به طور معمول از حجم بالایی برخوردار است. از سوی دیگر باید توجه داشت ایران مورد تحریم نظام بانکی است و بانک‌های درجه یک آنها با ایران مراوده ندارند و تحویل دلار به ایران را بسختی انجام می‌دهند از این رو ما خواسته یا ناخواسته باید به سمتی حرکت کنیم که منافع اقتصادی و اصلی کشور از جایی که ریسک دارد جدا شود.
کاهش قدرت دلار
جیم راجرز، تحلیلگر مسائل مالی در این باره می‌گوید: بسیاری تمایل ندارند از دلار آمریکا در معاملات خود استفاده کنند، زیرا اگر آمریکا از شما عصبانی باشد، می‌تواند از طریق دلار فشار زیادی بر شما وارد و شما را از چرخه تجارت حذف کند. چین، روسیه و دیگر کشورها این مساله را درک می‌کنند و در تلاشند تجارت جهانی را از زیر سلطه دلار خارج کنند. از آنجا که چین، بزرگ‌ترین خریدار نفت خام جهان به شمار می‌رود، قراردادهای جدید احتمالا به صادرکنندگان اجازه خواهد داد بدون گرفتار شدن در تحریم‌های آمریکا، از طریق یوان دادوستد کنند. کشورهای روسیه، ایران، پاکستان، ویتنام، چین و بسیاری دیگر از کشورهای آسیایی به این نوع از معاملات غیردلاری علاقه‌مندند.
این نوع قراردادهای نفتی به معامله‌کنندگان اجازه خواهد داد بدون این که به نگهداری یوان نیاز داشته یا ناگزیر باشند آن را به دلار آمریکا تبدیل کنند، پول نفت را با طلا بپردازند یا یوان را به طلا تبدیل کنند.
راجرز افزود: دنیا در حال فاصله گرفتن از سیستم دلاری است. ایران اکنون از چین یوان قبول می‌کند. چین و روسیه در حال حاضر روبل و یوان مبادله می‌کنند. این اتفاق در حال رخ دادن است، اما روند کار کند است و این زمان زیادی خواهد برد. البته این تغییر رویکرد در معاملات بدون مانع رخ نخواهد داد. زمانی که دلار آمریکا جایگزین پوند استرلینگ شد، واقعا هیچ کس نمی‌خواست این تغییر بسرعت اتفاق بیفتد. اما اکنون شما اقتصادهای بزرگی نظیر روسیه، چین، ایران و دیگران را دارید که خیلی دوست دارند این اتفاق بیفتد که قطعا سریع‌تر رخ خواهد داد.
