موضوعی که در سالهای نه چندان دور و پیش از به جریان افتادن جدی مذاکرات هستهای به محمل اجماع و همآوایی کشورهای غربی از جمله اروپا و امریکا علیه ایران تبدیل شده بود.
اما حضور اعتدالی دولت آقای روحانی در محافل بینالمللی و پیگیری رویکردی مبتنی بر عقلانیت که با طرح مواضع متناسب با این رویکرد در مجامع بینالمللی از جمله سازمان ملل متحد همراه بود، باعث شده است که اینک تلاش دولتمردان جدید امریکا برای به بن بست کشاندن دستاورد صلحآمیز مذاکرات هستهای با شکست رو به رو شود.
شکستی که موجب شده بر خلاف سالهای گذشته که همیشه امریکا در کانون اجماعسازی جهان علیه ایران قرار داشت و همه کشورها را با خود همراه می ساخت، این بار ایران باشد که در کنار اروپا قرار گیرد و جهان به اتهامات بی اساس رئیس جمهوری امریکا مبنی بر معرفی کردن جمهوری اسلامی به عنوان ناقض توافق هستهای و مخدوش کننده صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه وقعی ننهد.
تلاش ترامپ برای هجمه علیه ایران در حالی است که اتحادیه اروپا بتدریج فاصله خود را از امریکا بیشتر میکند؛ فاصلهای که باعث شده این اتحادیه چندین توافق هنگفت اقتصادی با چین امضا کند و همین امر بیشتر ترامپ را نگران کرده است.
او از یک سو نگران تهدید کره شمالی است و از سوی دیگر نتوانسته است برای تهدیداتش علیه ایران از سوی اروپا یارکشی کند. با این حال او همچنان مخالفتش با برجام را پررنگ جلوه میدهد تا بتواند از این رویکرد موفقیتی به دست آورد. اما اینکه ترامپ در این روند موفق شود یا شکست بخورد تا حد زیادی به رویکردی که ایران در صحنه بینالمللی در پیش گرفته است، بستگی دارد.
جمهوری اسلامی تاکنون به همه تعهدات برجامی خود پایبند بوده و بلافاصله بعد از اجرای برجام توانسته است با کشورهای مهم اروپایی از جمله فرانسه توافقنامههای رنگارنگ اقتصادی به امضا برساند.
توافقنامههایی که میتواند تا حدودی اروپاییها را با هدف تأمین منافع اقتصادیشان از بازار پرسود ایران از سیاستهای خصمانه امریکا دور نگه دارد و در عین حال باعث حفظ برجام با وجود کارشکنیهای امریکا شود.
بنابراین در چنین شرایطی که آژانس بینالمللی انرژی اتمی و کشورهای عضو گروه 1+5 بر حفظ برجام تأکید ویژهای دارند، ترامپ به رغم اشتیاق شدید نمیتواند کانون بحران جدیدی را ایجاد کند.
ایران هم در چنین فضایی باید روابط مستمر مبتنی بر عقلانیت و اعتدالجویانهاش را که از چهار سال پیش آغاز کرده است، ادامه دهد و اروپاییها را مطمئن به اجرای تعهدات برجامیاش کند.
در این میان باید روابط با کشورهایی چون آلمان و فرانسه به عنوان دو پایه خیمه اتحادیه اروپا تقویت شود و در سایه حمایت سیاسی آنها با تلاشهای خصمانه کاخ سفید علیه برجام مقابله شود.
علی بیگدلی استاد دانشگاه و صاحبنظر مسائل بینالملل