بررسی عوامل موثر در ارتقای فرهنگ مالیاتی

به گزارش ایران اکونومیست ؛فرهنگ مالیاتی را می توان مجموعه ای از طرز تلقی، بینش و واکنش اشخاص در قبال سیستم مالیاتی دانست، این طرز تلقی به طور قطع با یک قانون مناسب و نیز عملکرد مامورین مالیاتی در به کارگیری قانون در مواجهه با مودیان، نقش اساسی دارد. بدیهی است فرهنگ مالیاتی تا حد زیادی متأثر از فرهنگ عمومی و نیز عوامل ایدئولوژیکی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است و قوانین نیز عواملی هستند که فرهنگ مالیاتی را در جامعه تحت تأثیر قرار می دهند.

شناخت و آگاهی نسبت به فرهنگ مالیاتی حاکم بر جامعه برای سیاستگذاران، تصمیم گیران و مدیران کـشور در امـر برنامه ریزی از اهمیت بـالایی برخـوردار اسـت.

وجـود یـک فرهنگ پیـشرو مالیـاتی کمـک قابـل تـوجهی بـه توسـعه اقتصادی آن کشور مـی نمایـد. از سـوی دیگـر مـدیران بـا آگاهی و مطالعه عوامل دربرگیرنده ارتقای فرهنگ مالیاتی حاکم بر جامعه بهتر می توانند فرهنگ مالیاتی را مـدیریت و توسعه دهند.

تلاش در جهت ایجاد یک فرهنگ مالیـاتی پیشرو و قوی در کشور می توانـد تـاثیر مهمـی در کـاهش هزینه ها، افزایش درآمدهای دولت و ایجاد کنترل های موثر داشته باشد که نتیجه آن افزایش عدالت اجتمـاعی و رفـاه عمومی است.

با ایجاد یـک نظـام مالیـاتی منـسجم، اتکـای دولت به درآمدهای نفتـی کـم شـده و بخـش عظیمـی از هزینه های جاری و عمرانی آن تامین می گردد کـه در ایـن راستا تقویت فرهنگ مالیاتی امری ضروری به نظر می رسـد.

نظر به این که در فرآیند وصول مالیات مودیان به عنوان یکی از ارکان موثر بر نظام مالیاتی کشورها مطرح هستند لذا جلب همکاری آنها و تشویق آنان به تمکین داوطلبانه همواره به عنوان یکی از راهبردهای اصلی و نیز شرط موفقیت سازمان مالیاتی می باشد.

ادبیات تمکین مالیاتی شامل ارتقای فرهنگ مالیاتی، راه های مقابله با پدیده فرار مالیاتی اعم از عدم تمکین قانونی یا عدم تمکین غیرقانونی، کاهش هزینه های تمکین، ساده سازی نظام مالیاتی در جهت افزایش سطح تمکین و رابطه سطح تمکین مالیاتی با دیگر متغیرهای اقتصادی خرد و کلان است .

بررسی ظرفیت بالقوه مالیاتی کشور نشان می دهد که بین ظرفیت بالقوه مالیاتی و وصولی های بالفعل مالیاتی شکاف قابل توجهی وجود دارد.

میزان همکاری مودیان با نظام مالیاتی و تمایل آن به پرداخت مالیات به درجه رشد اجتماعی و اعتقاد مردم نسبت به رسالت این نظام بستگی دارد. فرهنگ مالیاتی هنگامی کارا است که افراد جامعه را ملزم به رعایت موارد ذیل نماید:

نسبت به کلیه درآمدها و دارایی هایی که مشمول مالیات می شوند مالیات خود را پرداخت نمایند، هرگاه شروع به فعالیت کسبی می نمایند به اداره مالیات گزارش بدهند، وظایف خود را در قبال نظام مالیاتی به نحو احسن انجام دهند، کتمان درآمد نکنند، در موعد مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را بر اساس درآمدها و هزینه های واقعی تنظیم و به حوزه مالیاتی تحویل دهند، مالیات خود را در موعد قانونی پرداخت و با ادارات امور مالیاتی در تشخیص مالیات همکاری نمایند.

بـه طـور کلی می تـوان گفت کـه عـدالت و کـارکرد سـازمان مالیـاتی، صـداقت و احـساس مـسئولیت مودیـان، سـاده سـازی متـون قـوانین مالیاتی و منطقی کردن مراحل اخذ مالیات، آموزش مـردم بــا قــوانین و مقــررات مالیــاتی، مــشخص کــردن نحــوه خرج کردن مالیات در جامعه و آگاه کردن مـردم از اهمیـت پرداخت مالیات از جمله عواملی هستند کـه مـی تواننـد بـر گسترش و ارتقای فرهنگ مالیاتی در ایران تاثیرگذار باشـد