به گزارش ایران اکونومیست ؛ هر گاه یک سرمایه‌گذار برای سرمایه گذاری در صنعتی جدید تصمیم می‌گیرد، بهتر است نخست با ریسک‌های موجود در آن صنعت آشنا شود تا بداند در ادامه راه با چه چالش‌ها و فرصت‌های روبه‌رو خواهد شد. ریسک‌های عمومی مانند ریسک‌های مدیریتی، سهام شرکت‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد اما ریسک‌هایی هستند که فقط بر برخی صنایع خاص تأثیر می‌گذارد.
در این گزارش بزرگترین ریسک‌های پیش روی شرکت‌های نفت و گاز بررسی شده است:
ریسک‌های سیاسی
مهمترین راهی که سیاست می‌تواند در صنعت نفت تأثیر گذار باشد از طریق قانون گذاری و ایجاد موانع قانونی است.
به‌طور معمول هر شرکت در محلی که به اکتشاف، تولید و صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی می پردازد با محدودیت‌هایی روبه‌روست که از طریق دستگاه سیاسی و قانون‌گذار کشور وضع می‌شود.
این شرایط زمانی که گستره فعالیت‌های شرکت از مرزهای کشور خود فراتر می‌رود، پیچیده تر هم شود.
شرکت‌های نفت و گاز بیشتر به دنبال کشورهایی هستند که نظام‌های سیاسی با ثبات تری داشته باشند و سابقه‌ای مشخص از اجرای پروژه‌های بزرگ در آنها وجود داشته باشد.
با این حال، بعضی از شرکت‌ها کاری به این مسائل ندارند و هر جا که نفت و گاز کشف شود، به آن جا می‌روند. این کار همیشه مشکلاتی برای این نوع شرکت‌ها در پی داشته است که از آن جمله می توان به ملی شدن صنعت انرژی این کشورها که به‌طور ناگهانی رخ می دهد، اشاره کرد.
تغییر ناگهانی سیاست‌های کلان کشور که در بسیاری مواقع رخ می‌دهد، اوضاع را دگرگون می‌کند. بر اساس این که ذخایر نفت و گاز در چه کشوری واقع شده است، قرارداد شرکت‌ها به‌طور معمول نسبت به مدل اولیه تغییر می‌کند و یکسان باقی نمی‌ماند و همیشه در طول اجرای پروژه تغییراتی در آن لحاظ می‌شود زیرا پس از این که پول وارد پروژه‌ای می‌شود، دولت‌ها نظرشان ناگهان تغییر می‌کند و به دنبال این خواهند بود که سود بیشتری از تولید نفت و گاز در کشور خود نصیبشان شود.
ریسک‌های سیاسی در بسیاری از مواقع آشکار هستند مانند زمانی که در کشوری که حکومتی غیر دموکراتیک دارد یا این که از قبل شرایط سیاسی آن معلوم است. شرکت‌ها برای کار در چنین کشورهایی پیش از هر کاری باید تحلیلی کامل و دقیق از شرایط آن کشور داشته باشند و با شریکان خود روابط مطلوبی برقرار کنند تا این که موفقیتشان در دراز مدت تضمین شود.
ریسک‌های زمین شناسی
بسیاری از ذخایر متعارف نفت و گاز تا کنون توسعه یافته یا در حال توسعه دادن هستند. این روزها اکتشاف از ذخایر متعارف فراتر رفته است و حتی تا مناطقی با شرایط نامناسب آب و هوایی پیش رفته است، حتی ممکن است این عملیات‌ها به وسط اقیانوس‌های بسیار دور تر از خشکی کشیده شوند.
دشواری‌های استخراج و همین‌طور احتمال کوچکتر بودن حجم ذخایر نسبت به برآورد از پیش انجام شده نیز از جمله ریسک‌های زمین شناسی به شمار می‌آیند. همه تلاش زمین‌شناسان فعال در صنعت نفت و گاز این است که ریسک‌های زمین شناسی را به حداقل برسانند و با انجام آزمایش‌ها و بررسی‌های چندباره سعی می‌کنند برآوردها تا حد امکان به واقعیت نزدیک شود. برای این کار آنها در برآوردهای خود از کلمات اثبات شده، احتمالی و ممکن استفاده می‌کنند تا سطح اطمینان خود را از سطح ذخایر زیر زمینی نشان دهند.
ریسک قیمت
جدای از ریسک‌های زمین شناسی، قیمت نفت و گاز هم یکی از عوامل مهم در تصمیم گیری راجع به هر گونه مشارکت مالی در پروژه‌های نفتی است. به طور کلی هر چه موانع زمین شناسی برای تولید بیشتر باشد، پروژه با ریسک قیمتی بیشتری روبه‌رو خواهد بود. این به آن دلیل است که تولید غیر متعارف به‌طور معمول هزینه بیشتری نسبت به تولید متعارف نفت و گاز دارد. البته این به آن معنا نیست که شرکت‌ها تا متوجه شوند که پروژه‌ای برای آنها صرفه اقتصادی ندارد آن را کنار می‌گذارند. به‌طور معمول این پروژه‌ها را نمی‌توان به سرعت متوقف کرد و کار را پس از مدتی دوباره از سر گرفت. به جای آن، شرکت‌های نفت و گاز سعی می‌کنند تا قیمت‌ها را در بازه‌های زمانی خاص پیش بینی کنند تا بتوانند درباره سرمایه گذاری بهتر تصمیم بگیرند. وقتی پروژه‌ای آغاز شود، ریسک قیمت همیشه وجود خواهد داشت.
ریسک عرضه و تقاضا
شوک‌های مربوط به عرضه و تقاضا یا به بیانی دیگر بنیادهای بازار هم یکی از مهمترین ریسک‌های صنعت نفت و گاز به شمار می‌رود که سرمایه گذاران باید در نظر داشته باشند. همانطور که پیش تر هم اشاره شد، اجرای پروژه‌های نفتی پر هزینه و زمانبر است و به راحتی نمی‌توان با تغییر قیمت‌ها آنها را متوقف کرد.
طبیعت ناهمگون تولید هم یکی از مسائلی هست که سبب تغییر در قیمت‌های نفت و گاز می‌شود. عوامل دیگری که در این بین دخالت دارند بحران‌های مالی و عوامل اقتصاد کلان هستند که می‌توانند سبب کاهش سرمایه‌ها شوند و تولید و تقاضا را نیز با چالش روبه‌رو کنند.
ریسک‌های هزینه
همه ریسک‌هایی که تا پیش از این اشاره شد در مقابل این نوع ریسک ناچیز به شمار می‌آیند: هزینه‌های عملیاتی. هر اندازه قوانین سرمایه‌گذاری و فعالیت در کشورها دست و پا گیر باشند و هر قدر عملیات حفاری با سختی پیش رود، هزینه‌های تمام شده بیشتر خواهد شد. همچنین به این موضوع قیمت‌های بی ثبات که از کنترل همه شرکت‌ها خارج است را اضافه کنید که همگی هزینه بر هستند. تازه این پایان ماجرا نیست.
در همین حال بسیاری از شرکت‌های نفتی در پی یافتن و نگهداری کردن از نیروهای کارآمد هستند که در دوران اوج قیمت‌ها بتوانند درآمد‌های بیشتری به دست آورند. این هزینه‌ها صنعت نفت و گاز را به صنعتی بسیار هزینه‌بر تبدیل کرده است که همه این موارد سبب می‌شود روز به روز از میزان سرمایه گذاران واقعی در این صنعت کاسته شود.
سخن پایانی
با وجود همه این ریسک‌ها، سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز همچنان می‌تواند سودمند باشد. درست است که انرژی‌های تجدیدپذیر بیشتری روز به روز در حال ورود به بازارهای انرژی جهان هستند اما هنوز بخش زیادی از نیاز بشر به انرژی و سوخت از محل سوخت‌های فسیلی (نفت و گاز) تامین می‌شود.
