توسعه کشاورزی در گرو توسعه حرفه‌ای صنایع تبدیلی است

به گزارش ایران اکونومیست؛ محمود حجتی که موفق شد بار دیگر، رای اعتماد نمایندگان مجلس را برای تصدی وزارت جهاد کشاورزی کسب کند، اخیرا و در حاشیه مراسم افتتاحیه کشتارگاه صنعتی شهرستان مهریز، حمایت بیش از پیش از بخش خصوصی را به عنوان یکی از اولویت‌های دولت دوازدهم عنوان کرده و گفته است که تسهیل روند سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در طرح‌های کشاورزی در دستور کار دولت قرار دارد.
 
 وزیر جهاد کشاورزی، البته جزییات بیشتری از این برنامه دولت، ارائه نکرده و مشخص نیست منظور وزیر از تسهیل روند سرمایه‌گذاری در حوزه کشاورزی چیست و این روند به چه سمت و سویی هدایت خواهد شد.
 
حسن فروزان‌فرد، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران بر این عقیده است که اگر هدف این است که نتیجه فعالیت‌ها در حوزه کشاورزی، ارزش افزوده بیشتر باشد، گریزی از ایجاد صنایع تبدیلی نخواهد بود.
 
او گفت: اغلب، توسعه کشاورزی، مستقل از ارزش افزوده نهایی آن مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد و تعامل وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز کمرنگ است. البته، طرح انتزاع وظایف و اختیارات بخش کشاورزی از وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار بود همین مساله را حل کند. اما به دلیل مشکلاتی که میان دو وزارتخانه وجود داشت، این طرح چندان موثر واقع نشد و حتی حتی به پیچیدگی کار افزود.
 
او افزایش سطح زیرکشت، افزایش کیفیت محصولات، افزایش منافع کشاورزان و ارتقا ارزش افزوده بخش کشاورزی را در گرو به رسمیت شناختن صنایع تبدیلی به عنوان صنایع پیشران دانست. به عقیده وی، اگر صنایع تبدیلی در اندازه مناسب با جانمایی مناسب و با هدف‌گیری صادرات در کشور ایجاد شوند، این صنایع زنجیره تامین خود را بهبود داده و آن را اصلاح ‌می‌کند.
 
 این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در ادامه، شکل‌گیری کارگروهی در اتاق تهران را پیشنهاد کرد که نمونه‌های موفق صنایع تکمیلی را شناسایی کرده و آثار منطقه‌ای و محلی آنها در حوزه کشاورزی را مورد بررسی قرار دهد. همچنین اگر قرار بود این نتایج توسط وزارت جهاد کشاورزی حاصل شود، به ازای هر مقدار بهبود به چه میزان هزینه ‌می‌کرد و شرکتی که این فعالیت را آغاز کرده و توسعه داده با چه هزینه‌ای توانسته است، زمینه تغییر و تحول جدی را در حوزه کشاورزی ایجاد کند. در مرحله بعد لازم است این افراد برای توسعه فعالیت‌هایشان مورد تشویق قرار گیرند.
 
 او افزود: به طور حتم این صنایع تبدیلی برای تامین خوراک و برای آماده کردن محصول خود در تعامل با کشاورزان منطقه قرار گرفته‌اند و زمینه ارتقا دانش، افزایش سطح زیر کشت و همچنین نحوه بهره‌برداری بهتر از منابع طبیعی اعم از آب و زمین را فراهم کرده‌اند؛ به این دلیل که باید کشاورزان را متقاعد کنند، محصولاتی با قیمت پایین‌تر و کیفیت بهتر ارائه کنند. کشاورزان زمانی نسبت به تولید چنین محصولی متقاعد ‌می‌شوند که نسبت به کسب سود اطمینان حاصل کنند. البته ممکن است یک یا دو سال مجبور شوند که با سود کمتر فعالیت کنند. اما اگر در بلندمدت سود مورد انتظار را کسب نکنند، در پیشبرد این اهداف مشارکت نمی‌کنند.
 
فروزان‌فرد، با بیان اینکه، صادرات محصولاتی با برد صادراتی بیشتر و با ارزش افزوده بالاتر، نیازمند توسعه صنایع تبدیلی است، ادامه داد: خوب است که وزارت جهاد کشاورزی نیز از این زاویه به مساله بنگرد که اگر به دنبال صلادرات محصولات کشاورزی است، بهترین شکل صادرات که برد و ارزش افزوده آن بیشتر است، مستلزم سرمایه‌گذاری بیشتر در حوزه صنایع تبدیلی است. در این صورت، میزان ضایعات که از تولید تا مصرف، گاهی به 20 تا 30 درصد محصول ‌می‌رسد نیز کاهش پیدا ‌می‌کند. جالب است بدانید که سهم ایران در بازار‌های جهانی در صورتی محقق خواهد شد که حجم صادرات محصولات کشاورزی 2.5 برابر شود و این افزایش علاوه بر اینکه فشار بر منابع آب و خاک را افزایش خواهد داد، بسیار پرهزینه بوده و نیازمند توسعه شبکه حمل‌ونقل نیز خواهد بود. البته افزایش صادرات محصولات کشاورزی در جای خود ارزنده است؛ اما صنایع تبدیلی در ازای صادرات با تناژ کمتر، ارزش افزوده بیشتری را نیز پدید خواهد آورد.
 
او با بیان اینکه صنایع تبدیلی در مقابل عرضه محصولات بی‌کیفیت مقاومت ‌می‌کند، گفت: اگر صنعت تبدیلی حرفه‌ای، مواد اولیه را به قیمت بالا و کیفیت نامناسب تحویل بگیرد، نمی‌تواند رقابت کند. بنابراین در مقابل کشت ناصحیح با واریته نامناسب مقاومت ‌می‌کند. در این صورت ظرفیت تولید در اختیار کسانی قرار ‌می‌گیرد که به سمت استفاده صحیح از منابع طبیعی یا تجمیع اراضی برای کاهش هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت گام بر‌می‌دارند.
 
 فروزان‌فرد افزود: متاسفانه به نظر ‌می‌رسد، این مساله به عنوان راهبرد اصلی نه در وزارت صنعت، معدن و تجارت و نه در وزارت جهاد کشاورزی مورد توجه قرار نگرفته است. در حالی که پیشران توسعه کشاورزی و بهبود معیشت کشاورزان، توسعه حرفه‌ای صنایع تبدیلی است آن هم نه صنایع کوچک و متوسط و پراکنده چرا که آنها خود به رقابت‌های کشنده دامن ‌می‌زنند. بلکه باید نسبت به توسعه صنایع تبدیلی که توانایی ورود به بازارهای بین‌المللی را دارند، اقدام شود.