تقویت ویژگی های امنیتی اسکناس، گامی برای اعتلای صنعت چاپ

به گزارش ایران اکونومیست ؛ بانک مرکزی امروز (دوشنبه) در چهارمین گزارش درباره دستاوردهای خود در دولت یازدهم، اقدام های انجام شده در بخش «سازمان تولید اسکناس و مسکوک» را منتشر کرد.
 
**­ استفاده حداکثری از آثار مثبت فضای پسابرجام
صنعت چاپ امنیتی در دنیا با پیچیدگی ­های فنی و تکنولوژیکی مخصوص به خود همراه است. این ویژگی موجب ایجاد قدرت انحصاری برای برخی از کشورهای اروپایی و آمریکایی شده است؛ به گونه ای که فقدان ارتباط با این کشورها، امکان بهره برداری از ظرفیت ­های بالفعل این صنعت مهم را ناممکن می­کند.

در سال­ های گذشته به علت تحریم ­های بین­ المللی علیه جمهوری اسلامی ایران، اگر دوراندیشی و همت مدیران و کارکنان سازمان تولید اسکناس و مسکوک بانک مرکزی، به عنوان تنها مرجع چاپ امنیتی کشور نبود تامین اسکناس مورد نیاز کشور در مقاطعی با مخاطره جدی روبرو می­ شد.

با مثبت شدن فضای بین ­المللی پس از انعقاد توافقنامه برجام (برنامه جامع اقدام مشترک)، سازمان تولید اسکناس و مسکوک بانک مرکزی تمام تلاش خود را در زمینه استفاده حداکثری از شرایط ایجاد شده نسبت به بازسازی و توسعه روابط بین­ المللی مورد نیاز خود به کار گرفته است.
از جمله این اقدامات می ­توان به خرید ماشین­ های سورتر BPS‏-M7 اشاره کرد که در صورت بهره ­برداری، رسیدگی و شمارش اسکناس را متحول می کند.

همچنین مجهز کردن فرایند تولید اسکناس به ماشین سیلک­ اسکرین که امکان ارتقای کمی و کیفی مشخصه های امنیتی قابل شناخت توسط عموم مردم را فراهم می کند یا برنامه خرید ماشین بازبینی BPS‏-X9 و ... از این موارد است.
 
**­ ادامه حمایت از صنایع داخلی
سازمان تولید اسکناس و مسکوک در مواردی که امکان جایگزینی محصولات تولید داخل با نمونه مشابه خارجی وجود داشته، به عنوان یک استراتژی کلی همواره در حمایت از صنایع داخل پیشقدم و نقش ­آفرین بوده است.

به عنوان نمونه در سال 1389 با انعقاد قراردادی پنج ساله با صنایع مس شهید باهنر کرمان که تا آن زمان حجم بسیار کمی از مواد اولیه ضرب سکه (مطلس) را فراهم می­ کرد گامی بلند در قطع وابستگی به واردات این محصول و حمایت از صنعت کشور برداشته شد.

این قرارداد در سال­ های اخیر نیز ادامه داشته و پس از سال­ ها شکیبایی و همکاری همه­ جانبه سازمان، کشور از واردات مطلس بی ­نیاز شده است.
 
**­ تقویت ویژگی‌های امنیتی اسکناس
از آنجا که سازمان تولید اسکناس و مسکوک بر اساس قانون پولی و بانکی، تنها مرجع تولید و انتشار اسکناس به عنوان امنیتی­ترین سند بهادار است و محصولات تولید شده در این سازمان علاوه بر نشان دادن توان و ظرفیت کشور در زمینه چاپ امنیتی ارتباط مستقیم و بسیار نزدیک با نظم اجتماعی و حتی امنیت کشور دارد، بنابراین ارتقای کیفیت محصولات تولید شده همواره مورد توجه ویژه این مجموعه بوده است.

یکی از دستاوردهای ارتقا و تقویت ویژگی های امنیتی اسکناس اطمینان جامعه نسبت به اصیل بودن اسکناس­ های رایج است.

بر این اساس سازمان با رویکردی آینده ­نگر ضمن تکمیل و تقویت فرایندهای پشتیبان تولید اسکناس و مسکوک نظیر تحقیق و توسعه، تضمین کیفیت، کنترل­کیفی، ایمنی و بهداشت و ... گامی جدی در اعتلای صنعت چاپ امنیتی کشور برداشته است.

در کنار این می ­توان به تلاش­ های انجام شده در زمینه پیشگیری و پیگیری جعل اسکناس اشاره کرد که با تشکیل کمیته پیشگیری از جعل، اسکناس ­های جعلی مورد به مورد بررسی شده و انتظار می­رود نتایج و دستاوردهای این کمیته در تولید محصولات جدید مدنظر قرار گیرد.

برای نمونه، می­ توان به ارتقای کیفیت طراحی و چاپ اسکناس 10 هزارریالی جدید نسبت به نمونه پیشین آن اشاره کرد. استفاده از مشخصه هایی مانند الکتروتایپ،‌ تصویر مکمل، تصویر مخفی و ... شواهدی از این دست تغییرات است.
 
**­ پروژه واقعیت افزوده*
با توجه به الزامات موجود برای آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم در راستای معرفی مشخصه های امنیتی موجود در اسکناس و ایران­چک، سازمان تولید اسکناس و مسکوک با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین از جمله واقعیت افزوده اقدام به تامین نرم‌افزار «نما» (نرم‌افزار معرفی اسکناس) کرده ‌است.

این نرم‌افزار با بهره‌گیری از تکنولوژی واقعیت افزوده این امکان را فراهم می‌کند تا کاربران پس از نصب آن، دوربین گوشی هوشمند یا تبلت خود را (در حالت آنلاین یا آفلاین) روی اسکناس یا ایران­ چک قرار داده و مشخصه های امنیتی موجود در هر وجه آن را مشاهده کنند.

نرم‌افزار یاد شده به گونه‌ای طراحی شده است که پس از نمایان شدن نقاط درج مشخصه های امنیتی، اطلاعات مربوط همزمان در قالب متن، تصویر و فایل صوتی فراهم شود.
 
** شخصی ­سازی دسته­ چک
یکی از طرح های مهم در حال اجرا در بانک مرکزی، چاپ و شخصی ­سازی دسته ­چک سازمان­ ها و نهادهای دولتی است. این پروژه با اهتمام سازمان، اداره معاملات ریالی بانک مرکزی، شرکت خدمات انفورماتیک و شرکت پست اجرایی شده است.

ارتقای مشخصه های امنیتی درج شده روی هر برگ چک شخصی­ سازی شده در مقایسه با چک جاری اشخاص، شامل شماره سریال یکتا همراه با درج بارکد دوبعدی بوده که حاوی اطلاعاتی مانند نام و نام خانوادگی صاحب حساب، شماره حساب، شناسه استعلام و ... است.

این تغییر گامی موثر برای اهداف از پیش تعیین شده محسوب می ­شود؛ امحای لاشه چک ­های یاد شده نیز در محل کارخانه امحا این سازمان با درجه امنیت اعمال شده برای امحا اسکناس انجام خواهد شد.
 
**­ انجام طرح های متعدد فنی مهندسی در زمینه بهینه­ سازی مصرف انرژی
در زمینه محیط­ زیست وجود فهرستی طولانی از اقدام های صورت گرفته و قابل ارایه، تغییر نوع نگاه به جایگاه محیط ­زیست در همه سطوح تصمیم­گیری سازمان را نشان می­ دهد.

هر چند شاید نتوان نقش مواردی همچون توجه به برچسب انرژی در همه خریدها، توجه به ملاحظات زیست محیطی در طرح جامع ضرابخانه، طراحی و بازسازی ساختمان اداری و طبقه سوم ساختمان چاپ و ... را به طور فهرست ­وار بیان کرد اما بدون شک هر یک، نقشی انکارناپذیر در جلوگیری از هدررفت انرژی در آینده خواهند داشت.