در این زمینه کارشناسان و تولیدکنندگان روغن نباتی براین باورند
که لابی‌های قدرتمند واردکنندگان، جریان خودکفایی در صنعت روغن نباتی
کشورمان را منحرف می‌کند.
علیرضا مهاجر، مشاور وزیر جهاد کشاوری و مجری طرح دانه‌های روغنی روز گذشته درجمع خبرنگاران در این باره گفت: اغلب کارخانه‌های تولیدکننده روغن خوراکی براساس واردات کنجاله بنا شده است. به این ترتیب لابی‌های گسترده‌ای شکل گرفته و در نهایت طرح‌های خودکفایی به‌رغم نقشه‌راه دقیق، اثربخشی خود را از دست می‌دهد.
مهاجر افزود: سیاست وزارت جهاد کشاورزی در بخش‌های مختلف بخصوص کالاهای اساسی این است که بتوانیم وابستگی به خارج از مرزها را به حداقل خود رسانده و مانع خروج ارز از کشورمان شویم.
وی با تاکید براین‌که اغلب برنامه‌ها براساس افزایش ضریب امنیتی غذایی طراحی شده است، گفت: متاسفانه در بخش دانه‌های روغنی بیش از 90 درصد به خارج از ایران وابسته هستیم که هرساله نزدیک به چهار میلیارد دلار برای تامین آن هزینه می‌شود. این درحالی است که سهم قابل توجهی از این واردات روغن سویا و پالم است که سلامت جامعه را نیز به مخاطره می‌اندازد، به‌رغم این‌که می‌توانیم حداقل با همین قیمت، دانه‌هایی مانند آفتابگردان و کنجد وارد کنیم.
مهاجر ضمن اشاره به سرانه مصرف 20 کیلوگرمی روغن خوراکی در ایران تصریح کرد: این روند افزایشی با توجه به سبک زندگی مردم ایران می‌تواند مخاطراتی برای سلامت جامعه به ارمغان آورد و در نهایت عاملی برای افزایش هزینه‌های دولت در بخش‌های مختلف باشد.
از 20؛ 19 شده‌ایم
مهاجر درباره مشوق‌های مورد نظر برای افزایش کشت دانه‌های روغنی به خبرنگار جام‌جم گفت: برای رسیدن به خودکفایی هرچه بیشتر در زمینه دانه‌های روغنی بسته حمایتی قابل‌توجهی که شامل 20 بخش بود تصویب و اجرایی کردیم که تا امروز فقط به یک مورد آن را نتوانسته‌ایم عمل کنیم و 19 مورد دیگر را انجام داده‌ایم.
مجری طرح دانه‌های روغنی با توضیح بخش‌های مختلف این طرح افزود: بیمه رایگان محصول، پرداخت 2.5 میلیون تومان وام، توزیع بذور با کیفیت، آموزش‌های سر زمین و پرداخت یارانه برای ادوات کشاورزی از جمله آنهاست.
وی با اشاره به میزان نیاز و تولید روغن در ایران به خبرنگاران گفت: برمبنای مصرف سرانه 20 کیلوگرم که تقریباً هفت کیلوگرم بیشتر از استانداردهای بین‌المللی است، ایران 1.5 میلیون تن روغن لازم دارد که 95 درصد آن وارداتی است و وزارت جهاد کشاورزی برای تامین آن به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کند که یک سال روغن خام وارد شود و سال دیگر کنجاله، به عنوان مثال سال گذشته دو میلیون و 380 هزار تن دانه وارد کردیم.
مهاجر تاکید کرد: واردکنندگان ایران برای این‌که بتوانند واردات داشته باشند، کارخانه احداث می‌کنند به همین دلیل اکنون میزان ظرفیت خطوط نصب شده در ایران 15 برابر نیاز است. به این ترتیب که اگر قرار است 400 هزار تن تولید دانه روغنی داشته باشیم، تقریبا شش میلیون تن ظرفیت خطوط نصب شده کارخانه‌هاست درحالی که اصلا دانه یا روغنی برای فعالیت آنها نداریم.
مجری طرح دانه‌های روغنی ضمن اشاره به میزان درصد روغن موجود در دانه‌های روغنی، افزود: برای کاهش واردات بهتر است دانه‌های متفاوتی را از آنچه امروز وارد می‌شود خریداری کنیم، چون میزان روغن در دانه‌های موجود این‌گونه است: سویا 16 درصد، کلزا 46 درصد، آفتابگردان 48 درصد و کنجد 50 درصد. درحالی که می‌بینیم چون سود واردکنندگان در واردات روغن خام است، توجهی به این مهم ندارند.
وی معتقد است، این رویه جز ایجاد بار اضافه مالی برای دولت و همچنین افزایش واردات، هیچ دستاورد دیگری ندارد و باید این روش تغییر کند و منطقی شود، به صورتی که غیر از مقام معظم رهبری که خودشان بر تولید تاکید دارند، اگر یک نفر دیگر از مسئولان در این زمینه دلسوزی داشت، شرایط روغن نباتی ایران امروز متفاوت بود.
مهاجر با اشاره به لابی گسترده واردکنندگان روغن به داخل کشور گفت: متاسفانه براساس فرهنگ ایران تولیدکننده جایگاهی در سیستم‌های تصمیم‌گیری یا حتی رده‌های بالای دولتی ندارد درحالی که اغلب بازرگانان و واردکنندگان همواره می‌توانند بسادگی با مسئولان و سیاستگذاران کشوری دیدار داشته باشند، از این رو تاکنون تمام سیاست‌های خودکفایی، نتیجه مطلوب را به دست نیاورده است.
