رشد خطی تولید علم در ایران بر اساس اطلاعات پایگاه ای اس آی

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از پایگاه اطلاع رسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی' پایگاه ای ‌اس‌ آ مخفف ESSENTIAL SCIENCE INDICATORS برای تجزیه و تحلیل کمّی پژوهشگران و کشورها به وجود آمده و به محققان کمک می‌کند از پژوهش‌ها و روند تسلسل علوم آگاه شوند.
این پایگاه برای رسیدن به این هدف 22 رشته انتخابی از بین مجلات موجود در وب آو ساینس (web of science) از سراسر دنیا را که در موسسه آی اس آی وجود دارد، تحت پوشش قرار می‌دهد. همچنین این پایگاه شامل ابزار آماری برای رتبه بندی پژوهشگران، سازمان‌ها، کشورها و مجلات به لحاظ میزان استناد با آن‌ها نیز می‌باشد.
پایگاه ای‌اس‌آی به گردآوری آمار و اطلاعات درباره پیشرفت علوم مبتنی بر شمارش انتشار مقالات مجلات از پایگاه علمی تامسون رویترز می‌ پردازد که شامل تمام مقالات چاپ شده در 10 سال اخیر این مجلات (مجلاتی که در نمایه‌های استنادی آ اس آی نمایه می‌شوند) است.
در این گزارش با استفاده از اطلاعات منتشر شده در این پایگاه آوریل 2017 مربوط به بازه زمانی اول ژانویه 2007 تا پنجم ژوئن 2016 و مشتمل بر بیش از 10 میلیون مقاله از 22 رشته خاص، تلاش شده چشم انداز روشنی از پیشرفت علمی کشور ترسیم شود.

***وضعیت ایران در حوزه های مختلف علمی
مطابق آخرین آمار این پایگاه، طی دوره 10 سال و ده ماهه اول ژانویه 2007 تا 30 ماه مه 2017 که به صورت دوره‌های پنج ساله آمار ارائه می‌کند، وضعیت علمی جمهوری اسلامی ایران به شرح ذیل است.
داده‌ها نشان می‌دهد به صورت کلی در طول 10 سال مورد بررسی، روند تولیدات علمی ایران شاهد رشد خطی بوده و از 72 هزار و 624 به 121 هزار و 878 مورد رسیده است. از آنجا که این پایگاه دوره‌ای پنج‌ساله را بررسی می کند، این آمار به صورت کلی قابل نمایش است.

***کیفیت تولیدات علمی
یکی از راه‌های بررسی کیفیت تولیدات علمی مرجع شدن است؛ به این معنی که سایر دانشمندان نیز از آن استفاده و در کار علمی خود به آن استناد کنند. به همین دلیل استناد می‌تواند یکی از راه‌های شناسایی کیفیت یک تولید علمی باشد.
آمارها در خصوص تعداد استنادات نشان می‌دهد به صورت کلی در طول 10 سال مورد بررسی روند تعداد استنادات علمی ایران افزایش یافته و از 196 هزار و 385 مورد استناد به 399 هزار 561 مورد رسیده است.
از لحاظ کیفی در طول 10 سال مورد بررسی نیز تعداد استناد به ازای هر مقاله افزایش داشته است. یعنی از 2.71 استناد به ازای هر مقاله منتشر شده در نشریات معتبر علمی در سال 2007 به 3.28 استناد به ازای مقاله در سال 2017 رسیده است.
یکی دیگر از راه‌های شناسایی کیفیت تولیدات علمی تعداد مقالات برتر کشورها، انتشار در پایگاه ای‌اس‌آی است. به این معنی که تعداد مراجعه به این مقالات زیاد بود و در دو سال اخیر به عنوان برترین مقاله در حوزه‌های خود شناخته می‌شوند. بر همین اساس تعداد مقالات برتر ایران از 313 عنوان در سال 2007 به 891 عنوان در سال 2017 رسیده است.
از آنجا که دوره استناد به مقالات نیاز به طی زمان دارد، هر چه از زمان انتشار مقالات برتر می‌گذرد، تعداد بیشتری استناد دریافت می‌کنند. بنابراین شاهد کم شدن تعداد استناد مقالات برتر سال‌های اخیر هستیم که این روند برای همه کشورها نیز صادق است. اگر به تعداد استناد به مقالات علمی ایران نظری داشته باشیم از 172.17 استناد به ازای هر مقاله در سال 2007 به 42.19 استناد به ازای هر مقاله در سال 2017 می‌رسیم.
 پایگاه ای اس آی یک پایگاه اطلاعات آماری بی نظیر برای سیاست گذاران دولت، هیئت‌های علمی دانشگاه‌ها، مدیران تحقیقات پروژه‌ای، تحلیلگران، پژوهشگران، متخصصان اطلاعات دولتی، اعضای فرهنگستان‌ها، ناشران و سرویس‌های مالی و سازمان‌های تحقیقاتی است.