در آبان سال گذشته با کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی، کشورهای صادرکننده نفت عضو اوپک و غیراوپک تصمیم گرفتند در مورد تولید و عرضه در بازار جهانی تجدید نظر کنند تا مازاد عرضه باعث کاهش قیمت نفت نشود و این موضوع با کنترل عرضه در بازار اتفاق افتاد. در نتیجه قیمت نفت از محدوده 30 دلار به بیش از 50 دلار رسید.
اعضای اوپک و غیر اوپک توافق کردند تا سقف تولید و برداشت نفت محدود و از کاهش دوباره جلوگیری شود. اکنون نیز پیش از برگزاری اجلاس اوپک، عربستان سعودی و روسیه که از تولیدکنندگان بزرگ نفت جهان محسوب می‌شوند، درباره ضرورت تمدید قرارداد کاهش تولید برای 9 ماه دیگر یعنی تا مارس 2018 توافق کردند تا از این طریق بتوانند اشباع جهانی نفت را مهار و قیمت‌های این محصول را بالا ببرند.
دکتر نرسی قربان، کارشناس بازار انرژی در گفت‌وگو با جام‌جم به احتمال توافق دوباره نفت اشاره کرد و گفت: عربستان سعودی و روسیه اکنون متقاضی تمدید توافق سقف تولید و عرضه هستند و این تصمیم می‌تواند برای همه کشورهای عرضه‌کننده نفت (اوپک و غیراوپک) مفید باشد. مشروح این گفت‌وگو را بخوانید:
به نظر شما چقدر احتمال تمدید توافق موسوم به فریز نفتی وجود دارد؟
عربستان سعودی و روسیه اعلام کرده‌اند این موضوع در اجلاس آتی اوپک مطرح خواهد شد. شواهد نشان می‌دهد توافق فریز نفتی دوباره تمدید خواهد شد که به مدت 9 تا ده ماه اعتبار دارد. تمدید توافق سقف تولید اوپک برای بازار نفت، مزایای بسیاری دارد در غیر این صورت ممکن است کمی تعادل در بازار از بین برود. بخصوص در فصل بهار که کمترین برداشت نفت اتفاق می‌افتد به این دلیل که ذخیره‌سازی زمستان در این فصل انجام می‌شود. این خیلی مهم است که بازار و تصمیم اوپک در یک مسیر باشند و آن را بسنجد و ببینند که چنین اجماعی وجود دارد.
اگر توافق حاصل نشود، چه آینده‌ای در انتظار بازار نفت است؟
اگر این اتفاق نیفتد، دوباره شاهد کاهش قیمت نفت در بازار خواهیم بود. یکی از دلایل کاهش قیمت، افزایش عرضه و مسائل روانی بازار است. یک مقداری از قیمت، مربوط به عرضه و تقاضا و بخشی از آن بر مبنای پیش‌بینی است. افراد یا کشورهایی که در بازار آینده فعالیت دارند، ممکن است تقاضا را نیز کاهش یا افزایش دهند که در نتیجه روی قیمت نفت تاثیرگذار خواهد بود.
قیمت نفت را در ماه‌های آتی چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
قیمت نفت را کسی نمی‌تواند پیش‌بینی کند، به این دلیل که پیش‌بینی‌های قیمت نفت معمولاً با عوامل زیادی سنجیده می‌شود که بسیار متعدد است. مسائل سیاسی، استراتژیک، مسائل اقتصادی بازار جهانی، عرضه و تقاضا، بازارهای آینده و بورس بازی در قیمت نفت تاثیرگذار هستند، ولی به نظر می‌آید که نفت در یک محدوده 45 تا 55 دلاری در حال حرکت است. اگر توافق اوپک انجام نشود، مرز 45 دلار شکسته خواهد شد و قیمت، روند نزولی را طی می‌کند از سوی دیگر اگر توافق انجام شود، احتمال دارد به بیش از 55 دلار برسد.
آیا امکان افزایش تقاضا در بازار جهانی نفت وجود دارد؟
نوسان قیمت بین 45 تا 55 دلار اکنون به توافق اوپک مرتبط است و تقاضایی اضافه نمی‌شود بلکه عرضه اوپک مدیریت خواهد شد. در مورد افزایش تقاضا هم باید بگویم اگر رشد اقتصادی جهان در پنج ماه آینده افزایش یابد، منجر به این می‌شود که انرژی بیشتری مصرف کنند و تقاضا برای فرآورده‌های نفتی بیشتر خواهد شد. اگر چنین موضوعی اتفاق بیفتد بسیار مثبت خواهد بود و اگر اوپک نیز تصمیم بگیرد که سقف تولید را کاهش دهد یا ثابت نگه دارد، شاهد اتفاقات مطلوبی در بازار نفت هستیم. در مقابل اگر رشد اقتصادی روند نزولی داشته باشد و اوپک هم نتواند توافق کند در آن صورت فشار عرضه‌ای که در بازارهاست، قیمت را پایین می‌آورد.
در این صورت چه اتفاقی برای نفت شیل خواهد افتاد؟
ابتدا باید یک توضیح کوتاه در مورد شیل اویل بدهم. شیل اویل، برداشت نفت و گاز از لایه‌هایی به نام شیل است که با فناوری و سیستم جدید توانستند بهره‌برداری کنند. این‌که نفت شیل، اقتصادی است یا خیر در قیمت نفت تعیین‌کننده خواهد بود. البته بخش دیگری نیز به سرمایه گذاری‌های طرح مربوط می‌شود. اگر فعالیت نفت شیل در بخش‌هایی باشد که قبلا سرمایه‌گذاری اتفاق افتاده تا محدوده 40 دلار هم می‌تواند اقتصادی باشد، اما اگر اکنون بخواهد طرحی اجرا شود، قطعا با ریزه‌کاری‌هایی همراه می‌شود که شاید قیمت نفت در کانال 70 دلار باید قرار گیرد تا تولید به صرفه باشد. در برخی طرح‌های فعلی شیل اویل قیمت نفت 50 تا 60 دلار استخراج و تولید را اقتصادی می‌کند. باز هم تاکید می‌کنم در طرح‌هایی که قبلاً سرمایه‌گذاری شده هنوز هم ممکن است قابل قبول باشد، اما اگر بخواهند تازه شروع کنند با اشکال روبه‌رو خواهند شد.
