6 سال تا درمان و توسعه داروها از طریق شناسایی عملکرد پروتئین‌ها

به گزارش ایران اکونومیست؛  هفدهمین سمپوزیوم پروژه جهانی پروتئوم انسانی (C-HPP) با حضور رئیس و مجریان مختلف این پروژه از روز پنجشنبه هفتم اردیبهشت ماه به میزبانی پژوهشگاه رویان به عنوان متولی پروژه پروتئوم کروموزوم Y در محل دانشگاه علم و فرهنگ آغاز به کار کرد.

روز گذشته این سمپوزیوم از ساعت 9 صبح با سخنرانی اساتید و دانشمندان مطرح این حوزه و پرسش و پاسخ دانشجویان آغاز شد و تا امروز ظهر ادامه داشت.

از جمله سخنرانان این مراسم می‌توان به پروفسور "یونگ کی پیک" رئیس پروژه جهانی پروتئوم کروموزوم‌های انسانی و رئیس سازمان جهانی پروتئوم انسانی، پروفسور "فرناندو کورالس" عضو هیات مدیره سازمان پروتئومیکس اروپا، پروفسور "الکساندر آرشاکوف" رییس موسسه شیمی پزشکی مسکو و رییس پروژه پروتئوم کروموزوم ۱۸ انسانی، پروفسور "چارلز پینوآ" مدیر پژوهش موسسه ملی تحقیقات پزشکی و سلامت فرانسه و نایب رییس انجمن ناباروری فرانسه و رییس پروژه کروموزوم ۱۴ پروژه پروتئوم انسانی و پروفسور "آندرا اوربانی" رییس سازمان پروتئومیکس اتحادیه اروپا اشاره کرد.

دکتر سارا پهلوان، دبیر اجرایی این سمپوزیوم با بیان اینکه سازمان جهانی پروتئوم انسانی، سالانه گردهمایی‌هایی را برای به اشتراک گذاری نتایج تحقیقات در کشورهای مختلف برگزار می‌کند،  گفت: درواقع این سازمان سعی می‌کند گردهمایی‌های سالانه خود را در قاره‌های مختلف برگزار کند تا دانشمندان از کشورهای مختلف شانس حضور در این مراسم را داشته‌باشند و یافته‌های جدید خود را در زمینه ترجمه پروتئین‌ها در سلول‌ها و پروتئین‌های ناشناخته را ارائه کنند.

وی افزود: در این سمپوزیوم نیز دانشمندانی از کشورهای ژاپن، کره جنوبی، چین، فرانسه،‌ ایتالیا، اسپانیا و کانادا حضور داشتند و برخی از دانشمندان نیز از طریق ویدئو کنفرانس به ارائه مطالب خود در سمپوزیوم پرداختند. از این رو با توجه به اینکه برخی از داشنمندان دو بار سخنرانی کردند در مجموع طی دیروز و امروز بیش از 25 سخنرانی و پرسش و پاسخ انجام شد.

پهلوان در ادامه با اشاره به چگونگی شکل‌گیری پروژه پروتئوم انسانی، گفت: پس از پایان پروژه ژنوم انسانی و شناخت تمام ژن‌های بدن انسان، متخصصان شروع به برگزاری گردهمایی‌هایی برای شناسایی پروتئین‌های ناشناخته بدن انسان کردند تا پس از دستیابی به اهداف در نظر گرفته شده، بتوانند کمک شایانی به علم پزشکی کنند.

وی با بیان اینکه این پروژه حدود 4 سال است که آغاز به کار کرده و بین کشورهای مختلف تقسیم شده است، اظهار کرد: دکتر حسینی سالکده از پژوهشگاه رویان داوطلب شدند که بخشی از این پروژه جهانی را انجام دهند که در این راستا کروموزوم Y به ایران واگذار شد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان ادامه داد: دلیل انتخاب این کروموزوم این بود که در ایران شیوع بیماری‌های ناباروری در مردان زیاد دیده شده بود و این مساله شانس بزرگی بود تا دانشمندان بتوانند با نمونه‌های مختلف کار کنند و پروتیین‌ها را شناسایی کنند.

پهلوان اظهار کرد: از طرفی با توجه به اینکه در کنار پژوهشگاه رویان بیمارستان ناباروری وجود دارد، محققان می‌توانند از افراد نابارور و سالم نمونه گیری کرده و با تکنیک‌های مختلف از جمله آنتی‌بادی‌ها روی پروتئین‌های آنها کار کنند.

وی ادامه داد: همچنین با توجه به اینکه پژوهشگاه رویان سردمدار سلول‌های بنیادی در ایران بوده،‌ این سلول‌ها ابزار خوبی برای انجام تحقیقات بوده است چراکه سلول‌های بنیادی قابلیت تمایز به انواع دیگر سلول‌های بدن را دارند و احتمال خیلی خوبی بود که بتوان پروتئین‌های کروموزم Y را درهنگام تکامل و تکمیل جنین و وقتی که یک سلول بنیادی به انواع بافت‌های بدن تمایز پیدا می‌کند، مورد بررسی قرار داد.

دبیر اجرایی سمپوزیوم پروژه جهانی پروتئوم انسانی با بیان اینکه تاکنون چندین پروتئین ناشناخته، در پژوهشگاه رویان شناسایی شده است، گفت: کروموزم Y صرفا در حیطه باروری نبوده و با تحقیقات محققان رویان مشخص شده است که این کروموزم حتی می‌تواند در سیستم عصبی و قلبی تاثیراتی داشته باشد. امیدواریم طی دو سال آینده شناسایی پروتئین‌ها به پایان برسد و این پروژه وارد فاز تشخیص و درمان بیماری‌ها شود.

شناسایی 50 درصد پروتئین‌های ناشناخته انسانی در پروژه جهانی پروتئوم انسانی

دکتر قاسم حسینی سالکده  اظهار کرد: پروتئین‌ها مولکول‌های بسیار مهمی در داخل سلول‌ها هستند که عملکرد سلول و بافت را کنترل کرده و از طرفی بسیاری از بیماری‌ها تحت کنترل آن‌هاست.

رئیس پروژه پروتئوم کروموزم Y انسانی از پژوهشگاه رویان افزود: در طول دهه گذشته بعد از پروژه ژنوم انسانی مشخص شد که علی‌رغم اینکه توالی بسیاری از ژن‌ها را روی دی‌ان‌ای می‌دانیم؛ اما هنوز پروتئین بسیاری از ژن‌ها را شناسایی نکرده‌ایم.

وی ادامه داد: درواقع بسیاری از پروتئین‌ها و عملکرد آنها ناشناخته باقی مانده است.

حسینی تصریح کرد: با توجه به اینکه عملکرد این پروتئین‌ها نقش بسیار مهمی در سلول بافت و بیماری‌ها دارد، پروژه پروتئوم انسانی کلید خورد تا از این طریق پروتئین‌های ناشناخته و عملکرد آنها شناسایی شود و از این اطلاعات برای تشخیص و درمان بیماری‌ها استفاده شود.

دبیر سمپوزیوم پروژه جهانی پروتئوم انسانی افزود: پروژه پروتئوم انسانی چهار سال پیش شروع و کروموزم‌های مختلف انسان بین کشورهای مختلف تقسیم شد که ایران نیز مسؤول تحقیق بر کروموزوم Y انسانی شد.

ﺭﺋﻴﺲ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﭘﺮﻭﺗﺌﻮﻣﻴﻜﺲ ﺍﻳﺮﺍﻥ به سمپوزیوم پروژه پروتئوم انسانی اشاره کرد و گفت: گروه‌های مختلفی از سرتاسر دنیا برای ارائه گزارش از پیشرفت‌هایشان و برنامه‌ریزی برای گام‌های بعدی به این سمپوزیوم آمده‌اند؛ چراکه راه طولانی بوده و هنوز 6 سال تا پایان پروژه مانده است.

حسینی با بیان اینکه البته دستاوردهای خوبی تاکنون کسب شده است، اظهار کرد: بیش از 50 درصد پروتئین‌های ناشناخته انسان در طول 4 سال گذشته از طریق همین پروژه شناخته شده است که امیدواریم طی 2 سال آینده پروتئین‌های باقی‌مانده نیز شناسایی شوند و پس از شناسایی کامل به سمت شناسایی عملکرد پروتئین‌ها و ارتباطشان با بیماری‌ها (تشخیص و درمان و توسعه داروها) برویم.

وی با بیان اینکه در ایران همگام با سایر کشورها توانستیم برخی از پروتئین‌ها را شناسایی کنیم، تصریح کرد: علاوه بر آن عملکرد برخی از پروتئین‌های ناشناخته را بررسی کرده و به یافته‌های جدیدی نیز دست پیدا کرده‌ایم به گونه‌ای که در طول چهار سال گذشته بیش از 3 هزار از این پروتئین ها شناسایی شده‌اند و امیدواریم بتوانیم طی دو سال آینده حدود 2700 پروتئین دیگر را نیز شناسایی کنیم.

تشخیص و درمان بیماری‌ها از طریق شناسایی عملکرد پروتئین‌ها

دکتر حمید گورابی نیز  در خصوص پروژه پروتئوم انسانی اظهار کرد: این پروژه از سال 2012 کلید خورده و تا سال 2022 یا 2023 نیز به طول خواهد انجامید.

رئیس پژوهشگاه رویان به اهداف این پروژه اشاره کرد و افزود: پس از اینکه ژنوم انسانی در سطح بین‌المللی به طور کامل شناخته شد، گام بعدی، شناسایی پروتئین‌های حاصل از ژن‌های شناخته شده در پروژه ژنوم بود.

وی ادامه داد: این پروژه (شناسایی پروتئین‌ها) به روش‌های مختلفی همچون شناسایی از بافت‌های مختلف بدن و بیماری‌ها صورت می‌گیرد، اما در ایران این پروژه بر اساس کروموزوم‌های موجود در بدن انسان در حال انجام است.

گورابی افزود: درواقع هر کدام از کروموزوم‌های انسان بر اساس ژن‌هایی که دارند دارای پروتئین خاصی هستند، از این رو در ایران بر اساس این کروموزوم‌ها در حال شناسایی پروتئین‌های موجود در بدن انسان هستیم.

رئیس پژوهشگاه رویان با بیان اینکه نمی‌خواهیم این پروژه فقط در سطح رویان باشد، بلکه باید در سطح ملی باشد، تصریح کرد: از این رو این پروژه بین مراکز تحقیقاتی تقسیم می‌شود و نتایج این تحقیقات جمع‌آوری و تحویل می‌شود.

وی اظهار کرد: در مرحله نخست مقالات خوبی منتشر شده است و در آینده نیز اطلاعاتی که از این طریق کسب می‌شود، برای شناسایی، تشخیص و درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به گفته گورابی نتایج این تحقیقات همچنین می‌تواند منجر به تولید داروهای جدید بیوتکنولوژیک شود. درواقع با شناسایی پروتئین‌ها در آینده می‌توانیم با تولید داروهایی فقدان پروتئین‌ها را در بدن جبران کنیم.

رئیس پژوهشگاه رویان تاکید کرد: البته تمام این مباحث بستگی به تلاش دانشمندان و سرمایه‌گذاری دارد. هر کشوری که بیشتر سرمایه‌گذاری کند، در آینده می‌تواند بهره بیشتری ببرد.

شناسایی پروتئین‌های غشایی در قالب پروژه کروموزم Y

فائزه شکری از گروه اگزوزوم پژوهشگاه رویان که یکی از سخنرانان این سمپوزیوم بود نیز  با بیان اینکه گروه ما روی پروتئین غشایی تحقیق می‌کند، اظهار کرد: پروتئین‌های غشایی علی‌رغم اینکه بیشتر ژنوم بدن را کد می‌کنند، اما چندان شناخته‌شده نیستند.

وی افزود: عدم شناخت دقیق پروتئین غشایی نیز ناشی از مشکلاتی است که در شناسایی این نوع پروتئین وجود دارد.

وی با بیان اینکه یکی از کارهای انجام شده بررسی داده‌های ترانسکریپتوم‌های موجود به منظور رسیدن به پروتئین‌های غشایی ولی با مشخص کردن تعریفی که از این پروتیئن‌ها داریم، بوده است.

شکری تصریح کرد: در این پروژه از ابزارهای بیوانفورماتیکی استفاده می‌کنیم و به این منظور از دیتابیس‌های مختلف و ابزارهای پیشگویی استفاده می‌کنیم تا از این طریق پروتئین‌های غشایی بیشتری را شناسایی کنیم.

وی گفت: البته نتیجه‌ کسب شده در نهایت باید به صورت آزمایشی در آزمایشگاه‌ها ثابت شود. بخشی از پروژه در قالب مقاله در مجله پروتئومیکس چاپ شده و بخش دوم نیز درحال اثبات در آزمایشگاه است.

بر اساس این گزارش، پروژه جهانی پروتئوم انسانی به طور رسمی از ابتدای سال 2013 میلادی با حضور و مشارکت جمعی از محققان 22 کشور جهان از جمله استرالیا، کانادا، ژاپن، فرانسه، ایتالیا، سوئیس، چین، تایوان، آمریکا، روسیه، کره جنوبی و اسپانیا کار خود را آغاز کرده و طی بازه زمانی 10 ساله برنامه‌های مشخصی در شناسایی، تشخیص و درمان بیماری‌ها و همچنین توسعه داروها از طریق شناسایی عملکرد پروتئین‌های بدن انسان دارد.

انتهای پیام