حذف بنگاه‌های کوچک سرعت گرفت

به نظر شما بخش صنعت در سال 1395 چه وضعیتی را تجربه کرده است؟

به طور کلی سال 95 ادامه اتفاقات سال 94 بود و سنگینی سایه رکود در این دوره همچنان در صنعت مشاهده شد. به این ترتیب که به علت عدم افزایش درآمد مردم، قاعدتا بازار تقاضا نتوانست نیاز نقدینگی صنایع مختلف را تأمین کند. در این دوره شاهد کاهش تقاضا بودیم و بهتر است بگوییم تقاضاهای مردم کاملا به صورت مدیریت شده وارد بازار شد و خبری از هیجان نبود. این درحالی است که در طرف عرضه هم چون تقاضای قابل ملاحظه‌ای نبود رقابتی میان تولید‌کنندگان شکل گرفت که کاهش قیمت یکی از تبعات آن بوده است. بنابراین چرخه بازگشت پول به واحدهای تولیدی با چالش مواجه شد.

روند تعطیلی کارخانه‌ها در این دوره چگونه بوده است؟

در سال 95 شاهد این بودیم که تولیدات کارخانجات کوچک با مشکل بیشتری مواجه شد و کارخانجاتی که برندهای ملی تولید می‌کردند یا تراکنش زیادی داشتند نیز بسختی توانستند این دوره را پشت سر بگذارند. اما در مجموع باید بگوییم روند حذف بنگاه‌های کوچک تولیدی از صحنه فعالیت اقتصادی شدت گرفت.

آیا سیاست‌های رونق تولید در واحدهای راکد توانست نشاطی در صنعت ایجاد کند؟

طرح احیای بنگاه‌های تولیدی راکد یک مُسکن برای جلوگیری از مرگ تولید بوده است که نمی‌توان از آن انتظار درمان داشته باشیم. این سیاست صرفا برای یک دوره کوتاه‌مدت توانست اثر کوچکی در صنعت داشته باشد، اما همان‌طور که قبلا نیز اشاره کردم، چون طرف تقاضا قدرت ورود به بازار نداشت دوباره چرخه تولید از حرکت ایستاد یا سرعت بسیار کندی به خود گرفت.

شما نقش کاهش تقاضا در ایجاد مشکلات صنعتی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اصولا تا طرف تقاضا را مدیریت نکنیم یا شتابی در این زمینه نداشته باشیم تزریق این نوع نقدینگی‌های کوچک مثل طرح احیای بنگاه‌های راکد نمی‌تواند مشکل صنعت را برطرف کند و رونق را به کسب و کار تولیدکنندگان هدیه دهد.

اثرات برجام در صنعت طی سال 1395 چه بوده است؟

سال 95 بحث برجام هم شیب نزولی داشته است به این ترتیب که اگر بخواهیم شیب تاثیرگذاری برجام در صنایع مختلف کشورمان را از سال 94 ترسیم کنیم، می‌بینیم از آن زمان تا امروز تاثیرگذاری برجام در صنعت ایران روند نزولی به خود گرفته است. به این دلیل که هرآنچه در سال گذشته روند رفت و آمد هیات‌های تجاری رونق قابل توجهی داشت و بعضا رسانه‌ها خبر از ایجاد شکوفایی قابل توجه در اقتصاد کشورمان ارائه می‌کردند در سال جاری دیدیم این روند کاهش چشمگیری داشته و به نوعی حتی نزولی شده است. در این دوره همه دستاوردهای برجام تجربه نشد.

لطفا در این زمینه بیشتر توضیح دهید.

اصولا به دو دلیل اثرات برجام در صنایع مختلف ایران دیده نشد؛ دلیل اول این است که در همان ابتدای اجرای برجام دولت آمریکا مراودات بانکی را عملیاتی نکرد و عملا سیستم بانکی ما نتوانست با بازارهای بین‌المللی ارتباط برقرار کند که تبعات آن در صنایع مختلف نمود یافت. اما دومین نکته این بود که انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا موجب ایجاد مشکلاتی در این زمینه شد؛ زیرا بسیاری از شرکت‌ها تا زمان قطعیت سیاست‌های اقتصادی ترامپ درباره ایران، فعالیت‌هایشان را در بازار ایران در حالت تعلیق قرار داده‌اند. به این ترتیب بازارهای سرمایه‌ای که به سمت ایران حرکت کرده بود به حالت انتظار قرار گرفت.

سیاست ایران در بازارهای صادراتی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به‌طور کلی ما استراتژی مدون و قابل اتکایی برای بازارهای صادراتی نداریم و بازارهای صادراتی پیش‌نیازهای خاصی دارند که مداومت و کیفیت به همراه قیمت سه ضلع اصلی آن است. ما تقریبا در تمام بازارهای صادراتی رفتارهای مقطعی و کوتاه‌مدت داریم و بحث کیفیت در خیلی از موارد قربانی سرعت و دقت حضور در بازار شده است. به این ترتیب سوء استفاده طرف‌های تجاری هم در روند بی‌کیفیتی محصولات ایران اثر قابل تاملی داشته است. نسبت به آنچه باید داشته باشیم فاصله طولانی داریم.

پیش‌بینی ‌شما از شرایط صنعت در سال 1396 چیست؟

معتقدم صنعت طی نیمه ابتدایی سال آینده در حالت انتظار خواهد بود؛ به این دلیل که سایه انتخابات و روی کار آمدن دولت دوازدهم در این زمینه کاملا مشهود است و مبارزات انتخاباتی و برخوردهای جناح‌های سیاسی که از همین امروز هم ملموس است تا آغاز فعالیت دولت آینده همچنان تأثیر بسیاری در مراودات اقتصادی خواهند داشت. به این ترتیب در نیمه ابتدایی سال آینده صنعت اتفاق خاصی را تجربه نخواهد کرد و همه چیز به سیاست‌های دولت آینده بخصوص درباره کشورهای خارجی بستگی دارد.