به گفته مدیر عامل اتحادیه صنایع لبنی کشور سال گذشته سرانه مصرف شیرخام برای هر نفر در کشور بیش از 80 لیتر بوده که هم اکنون به دلیل افزایش قیمت و کاهش مصرف این رقم به کمتر از 60 لیتر در سال رسیده است. این در حالی است که قیمت شیر خام که 70 درصد هزینه محصولات لبنی را تشکیل می دهد از ابتدای طرح هدفمندی تا کنون بیش از 200 درصد افزایش قیمت داشته است.
افزایش قیمت محصولات لبنی در نتیجه افزایش هزینه تمام شده از ابتدای طرح هدفمندی یارانه ها بسیار چشمگیر بوده است اما به گفته صاحبان این صنعت با کاهش مصرف و تولید این محصول، افزایش قیمت در این حوزه نه تنها منجر به سود نشده بلکه در مواقعی این صنعت متضرر شده است.
حسین چمنی مشاور انجمن صنایع لبنی کشور در گفتگو با فرارو در خصوص کاهش تولید لبنیات در کشور گفت: «با آغاز طرح حذف شیر یارانه ای بیش از 300 کارخانه کوچک که تنها شیر یارانه ای تولید می کردند و تنوع تولید نداشتند، تعطیل شدند و این اتفاق قابل پیش بینی بود. علاوه بر این کارخانه های متوسط و بزرگ هم با حجم پایین تر از ظرفیت در حال تولید هستند.»
وی در خصوص کاهش تولید لبنیات در کشور گفت: «این کاهش در دو سال گذشته چیزی در حدود 15 تا 20 درصد است که البته رقم قابل توجهی است.»
وی در پاسخ به این سوال که با افزایش قیمت و کاهش تولید میزان سود در این صنعت در چه شرایطی است گفت: «در صورتی که تعیین قیمت ها به درستی صورت می گرفت و فروش نیز در حد معمول انجام می شد، سود لبنیات به نقطه سر به سر یا سود دو تا سه درصدی می رسید. اما با توجه به سرمایه گذاری و هزینه های ثابت در این بخش که در هر شرایطی وجود دارد، کاهش تولید می تواند میزان سود در این بخش را به زیر نقطه سر به سر ببرد.»
وی با تاکید بر زیان صنعت لبنیات در نتیجه کاهش میزان مصرف افزود: «میزان هزینه های سربار در این صنعت 10 تا 12 درصد کل هزینه های تولید است و بخش هزینه های ثابت سربار در هر شرایطی (چه افزایش و چه کاهش) تولید ثابت می ماند. این بخش می تواند چهار تا پنج درصد در زیان این صنعت تاثیر گذار باشد. با توجه به اینکه حاشیه سود صنعت لبنیات بعد از افزایش قیمت ها به دو تا سه درصد رسید زیان چهار تا پنج درصدی ناشی از کاهش تولید دوباره میزان سود را به حاشیه زیان می برد.»
وی با تایید کاهش میزان سرانه مصرف لبنیات در کشور گفت: «قطعا در نتیجه افزایش قیمت ها این کاهش مصرف صورت گرفته است. بر اساس جدیدترین بررسی ها سرانه مصرف در سال جاری 15 درصد کاهش داشته است.»
وی با اشاره به افزایش قیمت شیر خام به عنوان شاخص اصلی تعیین قیمت لبنیات از ابتدای حذف شیر یارانه ای در بازار گفت: «70درصد هزینه های تولید لبنیات متاثر از قیمت شیر خام و حدود 15 درصد هم ناشی از هزینه های بسته بندی و مابقی هم هزینه ای سربار است. با توجه به اینکه قیمت 430 تومانی شیرخام از تیرماه سال 90 که یارانه شیر خانوار توسط دولت قطع شد به 1200 در شهریور ماه 91 رسید و الان در حدود 970 تومان است، می توان نوسانات چشمگیر در این بخش را تخمین زد.»
وی با اشاره به حاشیه سود در صنعت لبنیات خاطر نشان کرد: «در 10 سال گذشته به دلیل نامعلوم بودن سیاست ها در این بخش و افزایش دخالت های دولتی همواره رو به کاهش بوده است. میزان سود در این مدت از یک رقم 12 درصدی در سال 80 به رقم دو درصدی در سال جاری رسیده است. البته ممکن است با معلوم شدن هزینه های سربار و محاسبه کاهش فروش در پایان سال جاری این حاشیه سود در نقطه سر به سر متوقف شود.»
وی با توجیه پذیر نبودن تولید در این شرایط تصریح کرد: «با توجه به حجم عظیم سرمایه گذاری و گردش بالای نقدینگی و همچنین به دلیل ریسک بالای این محصول ناشی از فساد پذیری، این صنعت نیازمند حاشیه سود بالایی است که تمامی این مسائل را پوشش دهد. متاسفانه در شرایط کنونی این صنعت نه تنها دارای حاشیه امن مناسبی نیست بلکه میزان سود در این صنعت چیزی در حدود نقطه سر به سر است.»
وی در پایان خاطر نشان کرد: «ایران در سال 75 جزء بزرگترین وارد کنندگان سه فراورده لبنی (شیر خشک، کره و پنیر) در دنیا بود. با تلاشی که صورت گرفت در سال 81 به نقطه خود کفایی رسیدیم و اکنون بزرگترین صادرکننده فراورده های لبنی به کشور های منطقه هستیم. بی توجهی به این بخش هم به اقتصاد ملی لطمه می زند و هم در کاهش سلامتی مردم تاثیر بسزایی دارد. هم اکنون میزان سرانه مصرف لبنیات در کشور یک سوم میانگین سرانه مصرف لبنیان در دنیا است.»
