بی ثباتی نرخ ارز و واردات گران عوامل رکود و قاچاق کالا در بازار لوازم خانگی

به گزارش ایران اکونومیست؛ «یک دستگاه تلویزیون منحنی وارداتی، هم اکنون 122 میلیون و 500 هزار ریال(12 میلیون و 250 هزار تومان) در بازار عرضه می شود و قیمت کالای مشابه که به صورت غیررسمی وارد کشور شده و دربازار موجود است 62میلیون و 500 هزارریال(6 میلیون و 250 هزار تومان) اعلام می شود. واردکنندگان عمده لوازم خانگی باید به این پرسش پاسخ دهند هزینه های واردات لوازم خانگی چقدر است که قیمت یک تلویزیون 62 میلیون ریالی با واردات رسمی به 122 میلیون ریال می رسد؟»
اینها بخشی از صحبت های «محسن پویان» عمده فروش لوازم خانگی در سه راه امین حضور تهران است که می گوید.
وی می گوید قیمت کالاهای واردات رسمی در حالی دو برابر کالاهای واردات غیررسمی است که واردکنندگان معمولا کالاهای خود را به صورت عمده (مثلا 100 کانتینر) و از تولیدکننده اولیه خریداری می کنند، اما واردکننده غیررسمی معمولا دو یا سه دستگاه از یک کالا، آن هم از واسطه ها خریداری می کند. بنابراین انتظار می رود که قیمت تمام شده تا مرز، برای واردکننده رسمی بسیار ارزان تر تمام شده باشد که این طور نیست.
وی افزود: اگر در کشور مبدا، کیفیت و مواد اولیه این دو محصول (محصولی که بطور رسمی و غیررسمی وارد کشور شده است) با یکدیگر متفاوت بود، جای گله برای اختلاف قیمت ها نبود، اما در شرایطی قیمت دو محصول تا صد در صد با یکدیگر متفاوت است که هر دو محصول در یک کشور و یک کارخانه و کاملا مشابه یکدیگر ساخته شده اند.
پویان یکی دیگر از مشکلات بازار لوازم خانگی و ایجاد رکود در این بازار را فروش مستقیم محصولات لوازم خانگی خارجی توسط نمایندگی ها و کار نکردن با دیگر بازاریان ذکر کرد و گفت: شرکت های واردکننده خودشان فروشنده شده اند و کل کالاهای خود را از طریق نمایندگی های شان عرضه می کنند.
وی گران بودن قیمت ها را عامل اصلی رکود بازار می داند و می گوید: وقتی قیمت محصولات بالا باشد، مردم کمتر به سمت خرید کالا می آیند و در این شرایط رکود بر بازار حاکم می شود.
بر اساس آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت،‌ در هشت ماهه نخست امسال در مجموع 5.5 میلیون دستگاه انواع لوازم خانگی (بدون احتساب تلویزیون) در کشور تولید شد که در مقایسه با مدت مشابه پارسال 11 درصد رشد داشته است.
همچنین در هشت ماه نخست امسال 170 میلیون دلار لوازم خانگی صادر و 485 میلیون دلار به صورت رسمی وارد شده است. بنابر این، با احتساب میزان نیاز و تولید داخلی، حدود 30 تا 40 درصد از نیاز کشور را لوازم خانگی قاچاق تشکیل می دهد.
 
** تکانه های بازار لوازم خانگی
در گزارش میدانی پای درد دل «عباس یوسفی» یکی دیگر از فعالان بازار لوازم خانگی تهران می نشیند که وی به گران بودن کالاهای وارداتی رسمی اشاره می کند و می گوید: یک دستگاه مخلوط کن از مردادماه امسال تاکنون دو مرتبه افزایش قیمت 15 درصدی داشته و قیمت هر دستگاه آن اکنون به 14 میلیون و 500 هزارریال (یک میلیون و450 هزار تومان) رسیده است. در این شرایط که اجناس روز به روز گران تر می شوند، نمی توان انتظار بازاری پویا داشت.
وی افزود: یک دستگاه یخچال فریزر ساید بای ساید 32 فود که بطور رسمی وارد شده است، به قیمت بیش از 70 میلیون ریال(هفت میلیون تومان) در بازار عرضه می شود، در حالی که همین کالا (دقیقا با همین مشخصات) اگر به صورت غیررسمی وارد شده باشد با قیمت کمتر از 59 میلیون ریال( پنج میلیون و 900 هزار تومان) درب منزل تحویل داده می شود.
یوسفی از رکود بازار لوازم خانگی سخن گفت و افزود: من به همراه پسر و نوه ام در این مغازه کار می کنیم و به عنوان مثال روز جمعه از صبح تا ساعت 9 شب دو دستگاه آبگرمکن با حاشیه سود هر کدام حدود 100 هزار ریال(10 هزار تومان) فروخته ایم؛ یعنی سه نفر در یک مغازه که فقط کرایه ی آن ماهانه 100 میلیون ریال(10 میلیون تومان) است، در یک روز 20 هزار تومان سود داشته ایم.
بازار لوازم خانگی کشور امسال تکانه های زیادی را به خود دیده است؛ این بازار سال خود را با رکود آغاز کرد و منتظر اجرای «طرح کارت اعتباری خرید کالا» ماند؛ این طرح یکم اردیبهشت آغاز شد و تا پایان تیرماه ادامه داشت اما در نهایت به نتیجه مطلوب نرسید.
«عباس هاشمی» مدیرکل دفتر صنایع فلزی و لوازم خانگی وزارت صنعت، معدن و تجارت در مورد چرایی شکست طرح کارت اعتباری خرید کالا عواملی چون «محدود کردن مخاطبان طرح »، « نبود زیرساخت های فنی لازم در شبکه بانکی و نمایندگان فروش»، «آشنانبودن نمایندگان فروش و توجیه نشدن کافی آنها» و همچنین «محدودیت زمانی اجرای این طرح» را دلایل اصلی موفق نبودن این طرح عنوان کرد.
پس از آنکه طرح کارت اعتباری خرید کالا شکست خورد، کارخانه ها و اتحادیه های لوازم خانگی نیز اقدام به اجرای طرح های مشابه کردند اما هیچ کدام نتیجه مطلوبی به همراه نداشت.
طرح کارت اعتباری خرید کالا با هدف تحریک تقاضا در دستور کار قرار گرفت اما با در انتظار گذاشتن مردم و اجرا نشدن کامل آن، به طور عملی موجب رکود بیشتر در بازار لوازم خانگی شد.
از دیگر مسایل مبتلا به بازار لوازم خانگی، می توان به طرح تشدید مبارزه با قاچاق لوازم خانگی اشاره کرد که از اول مهرماه به طور همزمان در سراسر کشور کلید خورده است. این طرح از پانزدهم مهرماه شکل اجرایی در بازار گرفت و باعث شد کالای قاچاق از ویترین های بازار حذف شود. این مساله نیز تا حدودی بر بازار لوازم خانگی اثر گذاشت.
«ابراهیم توکلی» از دیگر فعالان بازار لوازم خانگی سه راه امین حضور، رکود در بازار لوازم خانگی را بی سابقه خواند و گفت: در گذشته نیز رکودهایی را تجربه کردیم اما در آن زمان حداقل هر هفته سه تا چهار قلم جنس می فروختیم؛ اما من در 10 روز اخیر حتی یک قلم جنس نفروخته ام و به قول معروف دشت نکرده ام.
وی نیز به فاصله زیاد قیمت کالاهای واردات رسمی و غیررسمی اشاره کرد و گفت: هم اکنون ما یک نوع جاروبرقی را به قیمت 18 میلیون و 500 هزار ریال(یک میلیون و 850 هزار تومان) در بازار عرضه می کنیم، در حالی که قیمت واردات غیررسمی آن در بازار 11 میلیون و 100 هزار ریال(یک میلیون و 100 هزار تومان) است.
 
** هزینه های واردات لوازم خانگی چقدر است؟
در ارتباط با بالا بودن قیمت کالاهایی که از طریق واردات رسمی به بازار رسیده اند، هزینه های واردات لوازم خانگی را از «محمد طحانپور» رییس اتحادیه لوازم خانگی سوال کردیم.
وی گفت: هر کالا در گروه لوازم خانگی برای واردات مشمول تعرفه گمرکی 80 تا 85 درصدی می شود؛ علاوه بر این، هزینه های حمل و نقل تا گمرک، انتقال از گمرک تا انبار و نیز هزینه خدمات پس از فروش به هزینه های کالا اضافه می شود.
طحانپور سود واردکننده را 15 درصد و سود عرضه کننده (بنکدار و خرده فروش) را 10 درصد (بنکدار سه درصد، خرده فروش هفت درصد) عنوان کرد و گفت: البته به دلیل شرایط بازار، خرده فروشان هم اکنون کالاهای خود را به جای هفت درصد، با سود یک تا پنج درصد عرضه می کنند.
 
** نقش بی ثباتی نرخ ارز در رکود بازار
«رضا حمزه زاده» فعال بازار صوتی تصویری در سه راه امین حضور، بی ثباتی نرخ ارز را مهمترین عامل رکود بازار لوازم خانگی می داند و می گوید: تا زمانی که قیمت ارز به ثبات نرسد، مردم خرید نمی کنند؛ آنها تصور می کنند که نرخ ارز کاهش می یابد و خرید خود را به آن زمان موکول می کنند.
این فعال بازار صوتی تصویری افزود: در این شرایط قیمت ها روز به روز افزایش می یابد؛ قیمت یک نوع گیرنده دیجیتال دو ماه پیش 485 هزار ریال( 48 هزار و 500 تومان) بود و الان به 599 هزار ریال (59 هزار و500 تومان) رسیده است، یعنی یک کالای کمتر از 500 هزار ریالی(50هزارتومان) در مدت 2 ماه افزایش 100 هزار ریالی(10 هزار تومان) داشته است.
وی افزود: قیمت کالایی که 4 میلیون و 500 هزار ریال(450 هزار تومان) می خریدیم و 4 میلیون و 800 هزار ریال(480 هزارتومان) عرضه می کردیم، پس از حدود 2 ماه به قیمت 4 میلیون و800 هزار ریال(480 هزارتومان) می خریم و باید با قیمت بالاتر بفروشیم. در این شرایط، واحدهای صنفی فقط می توانند با خرید کالا به قیمت عرضه قبلی، کالای خود را جایگزین کنند.
حمزه زاده تاکید کرد: تا زمانی که قیمت ارز ثبات پیدا نکند، بازار به آرامش نمی رسد و تا زمانی که قیمت محصولات در بازار رو به افزایش باشد، خریدار راهی بازار نخواهد شد و در این صورت بازار همچنان راکد خواهد ماند.
گران بودن وارداتِ رسمی می تواند دو عامل داشته باشد؛ نخست بالا بودن هزینه های وارداتِ رسمی و دوم، افزایش قیمت توسط واردکنندگان. در این میان، موانع تعرفه ای نقش چاقویی دو لبه را ایفا می کند؛ از طرفی از تولید داخلی حمایت می کند و از طرف دیگر اگر دیوار تعرفه ها را بدون توجیه بالا ببریم،‌ باید منتظر افزایش قاچاق آن کالا باشیم.
از سوی دیگر بازار در انتظار تحقق وعده های مسوولان ارشد نظام پولی و مالی کشور برای تثبیت نرخ ارز در بازار آزاد در سه ماهه پایانی(فصل زمستان) سال جاری هستند تا رونقی در کسب و کار خود احساس کنند.