ایران با این مقدمه نوشت: در حدود سه سال پیش با داغ‌شدن
موضوع وام‌فروشان، مسئولان بانک مرکزی نیز واکنش نشان دادند و با غیرقانونی
خواندن این نوع فعالیت‌ها بیان کردند که مردم فریب این شرکت‌ها را نخورند،
ضمن آنکه تبلیغات آنها نیز در روزنامه‌ها قانونی نیست.
اما مدتی است که این شرکت‌ها با شکل و شمایلی تازه و البته با همان سیاق قبل مشتریان خود را پیدا می‌کنند. این شرکت‌ها در سال‌های قبل در آگهی‌های خود از عنوان دریافت وام بانکی در کمترین زمان استفاده می‌کردند ولی اکنون در این آگهی‌ها هیچ اشاره‌ای به وام نمی‌شود و به جای آن از واژه تأمین سرمایه استفاده می‌کنند که شاید در نگاه اول با شرکت‌های سرمایه‌گذاری اشتباه گرفته شوند ولی زمانی که به شماره‌های ارائه‌شده زنگ می‌زنید با همان ادبیات گذشته مواجه می‌شوید؛ همان خرید و فروش وام. با این تفاوت که حالا بسیاری از این افراد خود در کسوت بانک نشسته‌اند و مبلغ مورد نیاز متقاضیان را پرداخت می‌کنند و با محاسبه سودهای نجومی بر سرمایه خود می‌افزایند.
در فضای مجازی و اینترنت، راه و روش این افراد و شرکت‌ها متفاوت‌تر می‌شود، چرا که در این سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی، احتیاطی که در آگهی روزنامه‌ها وجود دارد به چشم نمی‌خورد و به طور کاملا آشکار از پرداخت وام‌های خرد تا کلان و شرایط آن سخن می‌گویند.
انواع و اقسام وام در شبکه غیر بانکی
در سال‌های اخیر که شبکه بانکی به دلیل تنگنای مالی کمتر به تقاضای وام‌های خرد پاسخ مثبت داده است، کار و کاسبی این نوع شرکت‌ها که درواقع همان کارچاق‌کن‌های پولی هستند، داغ‌تر شده است. تنها کافی است که نگاهی به نیازمندی‌های روزنامه‌های کثیرالانتشار بیندازید. چندین صفحه و صدها کادر آگهی با جملات مشابه و اسامی متفاوت، متقاضیان را از کارمند و کاسب گرفته تا صاحبان خودرو و مسکن به دریافت وام که حالا نام سرمایه برآن گذاشته‌اند، دعوت می‌کنند.
تماس با چند شماره از میان انبوه آگهی‌ها حکایت از شلوغ‌بودن سر این افراد دارد. کمتر پیش می‌آید با نخستین شماره‌گیری، تماس برقرار شود. حداقل باید چندین بار تماس بگیرید تا در آن سوی خط با منشی که با عجله به سؤالات متعدد شما پاسخ می‌دهد، صحبت کنید.
کارمزد ۴ میلیون تومانی
پس از بوق آزاد، خانم منشی پاسخ می‌دهد و به سختی به سؤالات بسیار ما جواب می‌دهد و اصرار دارد که برای اطلاع از جزئیات باید حضوری در محل شرکت حاضر شویم. در آگهی این شرکت با فونت سیاه نوشته شده تأمین سرمایه ۵۰ و ۱۰۰ میلیون تومانی. وقتی از شرایط دریافت وام ۱۰۰ میلیون تومانی می‌پرسم، می‌گوید که برای دریافت این مبلغ به چهار ضامن معتبر نیاز است که در صورتی که شما ضامن نداشته باشید، خود شرکت با دریافت هزینه، ضامن‌ها را تهیه می‌کند.
طبق گفته وی، اقساط وام ۱۰۰ میلیونی با بازپرداخت ۵ ساله ماهانه ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است که با یک محاسبه ساده باید ۱۶۸ میلیون تومان به این شرکت برگرداند.
البته این ۶۸ میلیون تومان سود، تمام هزینه‌ای نیست که برای دریافت این وام باید بپردازید. براساس توضیحات منشی این شرکت، مبلغ ۴ میلیون تومان به عنوان کارمزد نیز به هزینه‌ها اضافه می‌شود که اگر هزینه ضامن را به آن بیفزایید این مبلغ به ۱۴ میلیون تومان افزایش می‌یابد.
وام در ازای سند خودرو
شرکت دیگری در قبال ارائه سند خودرو و به رهن گذاشتن آن بسته به ارزش و مدل خودرو وام می‌دهد. قبل از اینکه من سؤال‌های خود را شروع کنم، مسئول شرکت مدل خودرو را سؤال می‌کند. وقتی می‌گویم که خودروی پژوی ۲۰۶ مدل ۱۳۸۷ است، می‌گوید که ۹ میلیون تومان می‌توانیم به شما وام بدهیم. طبق گفته‌های او، قسط ماهانه این وام ۹۱۳ هزار تومان است که باید برای ۱۴ ماه پرداخت شود که در مجموع به ۱۲ میلیون و ۷۸۲ هزار تومان می‌رسد.
قبل از اینکه به مکالمه پایان دهم، او تأکید می‌کند که پرداخت این وام سه نوع هزینه دارد. در ابتدا هزینه دفترخانه و به رهن گذاشتن سند خودرو است که حدود ۲۷۰ هزار تومان می‌شود. دوم کارمزد ۸ درصدی وام است که بیش از ۷۰۰ هزار تومان است و سومین هزینه نیز داشتن بیمه بدنه خودرو است که اگر نداشته باشد وام‌گیرنده و صاحب خودرو باید هزینه آن را بپردازد. با این حال وی می‌گوید که وام ظرف مدت نیم‌ساعت پرداخت می‌شود.
وام با سند مسکن
تماس بعدی با شرکت است که منشی آن پرداخت وام را منوط به در رهن گذاشتن سند ملکی و بسته به ارزش ملک می‌داند. براساس توضیحات او در حدود ۶۰ درصد ارزش خانه مسکونی وام پرداخت می‌شود که نحوه پرداخت آن به دو صورت مضاربه‌ای و اقساطی است. در روش مضاربه‌ای که نرخ سود آن ۵ درصد ماهانه است، بازپرداخت از ۳ ماه تا سه سال متغیر است. اما در روش اقساطی که سود آن به ۸ درصد می‌رسد باید ماهانه سود و اصل وام در حداکثر مدت ۱۸ ماه پرداخت شود. نکته مهمی که در این نوع اقساط وجود دارد این است که منشی این شرکت‌ها نرخ سود را ۵ درصد اعلام می‌کنند ولی توضیح نمی‌دهند که این سود ماهانه است و در هرماه جداگانه از مانده وام دریافت می‌شود و مجموع آن در یک سال به ۴۰ درصد هم می‌رسد.
وام فوری بدون سپرده
همان گونه که اشاره شد، تبلیغات و آگهی‌های کارچاق‌کن‌ها تنها در روزنامه‌ها نیست و در فضای مجازی هم بسیار دیده می‌شود. در یکی از این سایت‌ها اعلام شده که در مدت بسیار کوتاهی از بانک‌های دولتی وام می‌گیرد. طبق این آگهی اینترنتی، وام‌ها از ۵ میلیون تومان تا ۵۰۰ میلیون تومان بوده و با کارمزد ۹ تا ۲۱ درصد و در ۲۰ روز کاری در سراسر ایران پرداخت می‌شود. کارمزدی که این شرکت بیان کرده، یک درصد از کل مبلغ وام است که برای مثال برای یک وام ۱۰۰ میلیون تومانی باید یک میلیون تومان پرداخت. اما نکته‌ای که باید به آن دقت کرد این است که در شرایطی که بانک‌ها به سختی وام پرداخت می‌کنند، این شرکت چگونه در مدت ۲۰ روز تا ۵۰۰ میلیون تومان وام برای شما آن هم از بانک‌های دولتی دریافت می‌کند؟
