چشم انداز مثبت بورس در پی توافق اوپک و افزایش درآمدهای دولت

به گزارش ایران اکونومیست؛ با توجه به وضعیت بازار سرمایه ایران که صنایع مرتبط با نفت شامل پالایشگاه ها، پتروشیمی ها و صنایع پایین دستی نفت، در آن سهمی گسترده دارند، گمانه زنی های زیادی درباره تاثیر تصمیم اخیر اوپک بر بازار سرمایه ایران مطرح شده است.
فصل مشترک تحلیل ها و ارزیابی هایی که نسبت به تاثیر توافق اوپک بر بازار سرمایه ایران، منتشر شده است، از امیدواری به تاثیر مثبت این توافق بر وضعیت اقتصادی کشور و بازار سرمایه خبر می دهد.
دیروز (شنبه) با وجود فضای منفی در بورس، به علت رشد سهام پالایشگاه ها و پتروشیمی ها، شاخص کل از کاهش رهایی یافت و حتی اندکی بالا رفت.
یکصد و هفتاد و یکمین نشست عادی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در دهم آذرماه در وین برگزار شد که دستور کار مهم آن بررسی طرح فریز نفتی (تثبیت تولید) بود. در این نشست، قرار شد بیشتر اعضا، میزان تولید نفت خود را در مجموع حدود 1.2 میلیون بشکه در روز کاهش دهند.
در این میان، برای ایران تصمیمی ویژه اتخاد شد. با وجودی که عربستان و متحدانش در ابتدا تلاش داشتند ایران را وادار به پذیرش فریز نفتی و کاهش تولید کنند، در نتیجه رایزنی و دیپلماسی موفق نفتی، نه تنها کاهش تولید برای ایران، لحاظ نشد، بلکه اعضا با افزایش 90 هزار بشکه ای تولید نفت ایران در نیمه نخست 2017 موافقت کردند.
بر این اساس، قرار شد عربستان تولید نفت خود را روزانه 486 هزار بشکه کاهش دهد، اما ایران که بر اساس گزارش منابع ثانویه (غیر رسمی) روزانه سه میلیون و ٧٠٧ هزار بشکه نفت تولید می کند، می تواند 90 هزار بشکه دیگر به تولید خود بیفزاید.
مهدی عسلی مدیر کل سابق امور اوپک و مجامع انرژی وزارت نفت درباره تاثیر توافق اوپک برای کاهش تولید بر وضعیت بازار سرمایه به پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه، گفت: از آنجا که درآمد نفت از چندین کانال به اقتصاد ایران وارد می شود، بر این اساس، وقتی بازار سرمایه احساس کند درآمد دولت با افزایش قیمت نفت بیشتر می شود یا اینکه ارز بیشتری در دسترس خواهد بود، امیدها به آینده نیز بیشتر می شود.
این کارشناس ارشد اقتصاد انرژی درباره اثرات تصمیم اخیر اوپک بر بازار سرمایه و صنایع بورسی نیز گفت: از آنجا که نفت از ابتدا به مثابه یک دارایی مالی ظاهر شده است، تغییرات قیمتی آن منعکس‌کننده اطلاعات مربوط به دارایی‌های مالی دیگر هم خواهد بود؛ با این حال ارتباط قیمت نفت اوپک با بازار سرمایه پیچیده است و به صراحت نمی شود درخصوص آثار آن بر این بازار صحبت کرد.
عسلی ادامه داد: دولت در دوران افزایش قیمت نفت و زمانی که بخواهد درآمدهای آن را خرج کند، ممکن است بخواهد بخشی از بدهی های خود را به پیمانکاران و برخی شرکت های بورسی بپردازد، اینها کمک می کند به اینکه افراد احساس کنند شرکت ها می توانند سودآورتر باشند، بنابراین شاخص ها بالا می رود.
عضو هیات علمی موسسه مطالعات انرژی در پاسخ به این پرسش که آثار افزایش قیمت نفت بیشتر بر چه صنایعی در کشور ما محسوس خواهد بود، اظهار داشت: اثرات این افزایش، بر صنایعی که به انرژی نزدیکند یا با نفت و گاز سروکار دارند و با درآمدهای دولت کار می کنند، بیشتر خواهد بود.
عسلی درباره اثرات کاهش عرضه نفت اوپک بر بازارهای مالی جهان هم گفت: اصولا بازارهای مهم جهان در امریکا و اروپا، بهترین وضعیت را در چندسال گذشته داشتند و دلار هم نسبت به سال های گذشته تقویت شد؛ از طرفی این احتمال وجود دارد نرخ بهره در امریکا و انگلیس افزایش یابد. بنابراین، این مسایل بیشتر بر عملکرد بورس های بین المللی تاثیر می گذارد.
وی در عین حال افزود: با توجه به اینکه شرکت های خارجی در بازار سرمایه ایران حضور ندارند، تغییرات سهام آنها تاثیر چندان مستقیمی بر بازار سرمایه ما ندارد. به همین خاطر است گاهی شاخص های بورس در دنیا بالا می رود اما در اینجا در بورس ما پایین می آید یا بالعکس. این نشان می دهد لزوما بازار سرمایه ما ارتباط نزدیکی با بورس های بین المللی ندارد.
این کارشناس ارشد اقتصاد انرژی در پاسخ به این سوال که چشم انداز کلی بازار نفت را چگونه می بینید، گفت: از آنجا که مقادیر زیادی نفت در انبارهای کشورهای توسعه یافته وجود دارد که رقم آن به بیش از 300 میلیون بشکه می رسد، تا زمانی که ذخایر این انبارها کاهش نیابد، بعید است قیمت نفت زیاد بالا رود .
عضو هیات علمی موسسه مطالعات انرژی در تکمیل سخنان خود افزود: از طرفی اگر قیمت نفت به حدود 60 دلار نزدیک شود، دوباره تولید نفت های غیرمتعارف همچون شیل اویل از سوی امریکا و امریکای شمالی و کانادا افزایش می یابد ، پس این افزایش عرضه در دراز مدت باعث تعدیل قیمت ها خواهد شد .
عسلی اطمینان داد، قیمت نفت تا آن حد بالا نخواهد رفت که رشد اقتصادی مناطقی همچون امریکا و اروپا را تحت تاثیر منفی قرار دهد، بنابراین، افزایش قیمت فعلی، هم به نفع مصرف کننده است و هم به نفع تولیدکنندگان اوپک و روسیه. چرا که شرکت های انرژی فعال تر می شوند .
مدیر کل سابق امور اوپک و مجامع انرژی وزارت نفت گفت: آنچه به نظر من خیلی مهم بود، این بود که بالاخره کشورها پذیرفتند که بر اکثر آنها فشار اقتصادی شدیدی به خاطر کاهش قیمت ها وارد آمده است و باید برای این معضل چاره ای بیابند .
عسلی افزود: تصور می کنم بزرگترین تولیدکنندگان نفت مخصوصا عربستان احساس کردند نمی توانند تولید نفت خود را به اندازه 10 میلیون و 700 هزار بشکه در روز یعنی به میزان یکسال گذشته ادامه دهند . پس مایل بودند فرصتی برای افزایش ظرفیت خود جستجو کنند و با تصمیم اوپک ، به نوعی به کاهش تولید خود نیز رسمیت ببخشند.
وی گفت: از طرفی، این کاهش عرضه چون به نفع دیگر کشورهای عضو اوپک هم بود، به طور طبیعی آنها هم استقبال کردند که البته نقش ایران و عراق در این تصمیم بسیار مهم و اثرگذار بود .
عسلی در پاسخ به اینکه کشورهای عضو اوپک تاچه حد نسبت به این تصمیم متعهد خواهند ماند، گفت: اوپک مجموعه‌ای از کشورهای مستقل است که به دلیل منافع خود در این سازمان گرد هم آمده‌اند و براساس همین منافع بوده که تصمیم گرفتند قسمتی از تولید خود را کاهش دهند. ضمن اینکه همواره کمیته‌ای از وزرا بر تصمیمات مهم اوپک نظارت کرده است .
وی همچنین با بیان اینکه تصمیمات اوپک به اتفاق آرا اخذ می شود و 13 عضو باید آنها را اجرا کنند، گفت: براساس آمار، کشورها در مجموع 65 درصد از نظام سهمیه‌بندی را رعایت کرده اند و ایران نیز همیشه پایبندی خود را به نظام سهمیه‌بندی نشان داده است .
مدیرکل سابق امور اوپک و مجامع انرژی وزارت نفت اطمینان داد، تصمیم اخیر یعنی کاهش 4 و نیم درصدی تولید، درآمد اعضای اوپک را به علت افزایش قیمت نفت به نحو قابل ملاحظه ای بالا خواهد برد، بنابراین همه منتفع خواهند شد و سود همه اعضا در رعایت شرایط تعیین شده خواهد بود.
بهروز زارع کارشناس بازار سرمایه نیز دراین باره گفت: بازار سرمایه بویژه بازار سهام شرکت های پالایشی در نتیجه توافق اوپک با رشد مواجه شده و پیش بینی می شود همه بازارها از رکود به سمت رونق حرکت کنند.
وی افزود: با توجه به این‎که حاشیه سود پالایشگاه‎ها ناشی از ما‎به‎تفاوت قیمت نفت و فرآورده های نفتی است، می توان شاهد افزایش درآمد پالایشگاه‎ها در ماه‎های آینده بود.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: تاثیر توافق اوپک بر مجموع بازار سرمایه فوری و یکسان نیست، آثار توافق اوپک بر برخی بخش ها مثل پتروشیمی با تاخیر خواهد بود.
وی همچنین به بازگشت رونق به همه بازارها و خارج شدن بازارها از رکود در نتیجه توافق اوپک اشاره کرد و گفت: به طور معمول افزایش قیمت نفت، رشد و رونق کسب و کار را در همه حوزه‎ها در پی دارد.
این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: البته قضاوت درباره آثار بلندمدت توافق وین برای کاهش تولید نفت هنوز زود است، زیرا عوامل متعددی بر تعیین قیمت نفت و دیگر بازارها تاثیرگذار هستند.
شاخص کل بورس دیروز (شنبه) بدنبال توافق اوپک برای کاهش تولید و به تبع آن رشد سهام پالایشگاه ها و پتروشیمی ها، 40 واحد رشد کرد و در جایگاه 80 هزار و 58 واحد قرار گرفت.
همچنین در معاملات دیروز تالار بورس، 746 میلیون و 697 هزار سهم و حق تقدم به ارزش بیش از سه هزار و 14 میلیارد ریال در 63 هزار و 178 نوبت خرید و فروش شد.
با وجود تاثیر مثبت توافق اوپک بر چشم انداز بورس، دخالت عناصر و عوامل بین المللی و داخلی ناخواسته امکان دارد اثرات مثبت توافق اوپک را خنثی کرده و مسیر حرکت شاخص کل بورس را تحت تاثیر قرار دهد.