رشد مردد بورس تهران

رشد قیمت سرب چشمگیر‌تر بود. قیمت هر تن سرب با رشد چشمگیر 5/ 8 درصدی به سطح 2432 دلار رسید. مس نیز رشد یک درصدی را تجربه کرد. رشد قیمت این فلزات در بازارهای جهانی، دیروز استقبال معامله‌گران بورس تهران را از نمادهای مرتبط با وضعیت این بازارها به دنبال داشت. تا جایی که نماد معاملاتی عمده شرکت‌های مزبور، رتبه‌های نخست جدول نمادها با بیشترین تقاضا را به خود اختصاص دادند. بر همین اساس در پایان معاملات دیروز بیشترین تقاضا‌ها نیز در نمادهایی همچون «فاسمین»، «فسرب» و «کروی» و همچنین «کاما» (‌زیر‌مجموعه گروه معدنی)، به ثبت رسید. برخی دیگر از نمادهای فلزی و معدنی (به‌طور مثال «فملی» و «کگل») نیز در ابتدای ساعات معاملات با صف سنگین خرید مواجه بودند؛ اما در ادامه این صف خرید توسط سهامداران حقوقی عرضه شد. برای این موضوع 3 دلیل مطرح می‌شود: نخست آنکه بسیاری از تحلیل‌ها پیرامون چشم‌انداز بازارهای جهانی به خصوص مس، رشد قیمتی این محصولات را ناپایدار می‌دانند. به عبارت دیگر بسیاری از کارشناسان معتقدند رشد قیمت مس به دلیل رشد سریع خود در روزهای اخیر نمی‌تواند ادامه‌دار باشد. ضمن اینکه کمتر از سه هفته به نشست فدرال رزرو باقی است. نشستی که بسیاری معتقدند در نهایت به افزایش نرخ بهره آمریکا منتهی شود. افزایش نرخ بهره آمریکا درصورت عملی شدن به‌عنوان یک عامل تضعیف‌کننده روند قیمت‌ها در بازار‌های جهانی را تحت الشعاع قرار می‌دهد. از این‌رو این عامل نیز ریسک روند بازارهای جهانی را برای سهامداران شرکت‌های مزبور افزایش داده است.

دلیل دوم نیز به سطوح ارزش‌گذاری این سهم‌ها در شرایط فعلی باز‌می‌گردد. نسبت قیمت به درآمد این سهم‌ها در شرایط فعلی ارزش‌گذاری آنها را نزد سهامداران در سطوح بالایی قرار داده است. این موضوع نیز منجر به افزایش عطش فروش سهامداران شده است. از این رو کوچک‌ترین نوسان مثبت قیمتی سبب تشدید عرضه در این نمادها می‌شود. البته نباید دلیل‌های دیگر همچون نیاز نهادهای حقوقی به نقدینگی را نیز از نظر پنهان داشت. سید‌سلمان نصیری زاده، کارشناس بازار سهام در این باره گفت: در شرایط فعلی نظر قطعی و صریحی در مورد افزایش فروش سهامداران حقوقی در این نمادها نمی‌توان داد. با این همه چند سناریو وجود دارد: اول اینکه به نظر می‌رسد برخی نهادهای حقوقی‌ با توجه به کمبود نقدینگی که دارند از هر فرصت رشدی برای تامین نقدینگی و پر کردن کسری‌های خود استفاده می‌کنند. علاوه بر این، حقوقی‌ها عمدتا در روند‌های نزولی خریدار و در زمان رشد قیمت‌ها فروشنده هستند. اما به هر ترتیب نکته مهم اینجا است که متاسفانه به دلیل عمق کم بازار از بعد ارزش معاملات و از سوی دیگر حجم بسیار کم نقدینگی در بورس و همچنین رقم پایین سهام شناور آزاد شرکت‌ها، نهادهای حقوقی با خرید و فروش‌های خود در نمادهای شاخص‌ساز روند بازار را شکل می‌دهند. در مورد انتظار از روند قیمت‌ها در بازار‌های جهانی از منظر پایداری صعود یا موقتی بودن این رشد‌ها اختلاف نظر وجود دارد. با این حال سیگنال‌های موثری نظیر کاهش موجودی انبارها، کاهش عرضه محصولات پایه نظیر روی و مس، افزایش قیمت نهاده‌های تولید فولاد و... همچنین انتظار از ایجاد تقاضای موثر انرژی و کامودیتی‌ها در آمریکا با توجه به سیاست‌های ترامپ برای توسعه زیر ساخت‌ها مطرح است که می‌تواند همچنان خوش‌بینی‌ها را از رشد آتی بازار‌های کالامحور افزایش دهد. اما در این بین در مورد میزان، نوع و نحوه تقاضای موثر و واقعی کامودیتی‌ها اختلاف‌نظرهای جدی وجود دارد. در مجموع به نظر می‌رسد بر اساس داده‌های موجود، انتظار می‌رود، روند شکل گرفته قیمتی در فلزاتی هم چون روی و سرب پایدار باشد؛ هرچند شدت رشد قیمت‌ها به میزان خوش‌بینی‌ها و رفتار سفته‌بازانه در بازارهای مالی وابسته است. ضمن اینکه رشد‌های اخیر کامودیتی‌ها به موازات رشد بی‌سابقه دلار صورت گرفته است که رفتار متفاوتی نسبت به روند این دو بازار پیش از این به شمار می‌رود.

و اما نفت‌!

در پایان معاملات روز جمعه قیمت نفت آمریکا افت 4 درصدی را تجربه کرد. امری که بسیاری، آن را به دلیل انصراف عربستان از نشستی که قرار است بین اعضای اوپک و غیر اوپک در راستای کاهش سطح تولیدات برگزار شود، می‌دانند. به نظر می‌رسد عربستان به دلیل اینکه حضور خود را در نشست پیش رو در راستای کاهش تولیدات نفت تاثیر‌گذار نمی‌داند، در این نشست شرکت نمی‌کند. این موضوع با تزریق نگرانی سبب شده که کاهش سطح تولیدات نفت غیر قابل تحقق به نظر برسد. بنابراین این امر منجر به سقوط قیمت نفت آمریکا تا سطح 45 دلاری شده است. افت قیمت نفت موجب افت شدید قیمت نمادهای پالایشی در بورس تهران شد. در همین راستا دیروز شاهد بودیم که نماد معاملاتی شرکت‌های پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت بندر عبارس و پالایش نفت تبریز در صدر نمادهای با بیشترین تاثیر منفی در محاسبه شاخص کل قرار گرفتند.

نقد‌شوندگی فدای شفافیت

در روزهای اخیر، موضوع توقف نماد‌ها و قفل شدن بخش عظیمی از نقدینگی در بازار سهام مطرح بود. در همین راستا گفته شد که بیش از 70 نماد بورسی و فرابورسی در بورس تهران متوقف و حدود 15 هزار میلیارد تومان پول در این نمادها قفل شده است. قفل این حجم از پول در این نمادها موجب شده فاکتور مهم نقدشوندگی در بازار با مشکلات زیادی مواجه شود. روز گذشته نیز نماد «کاذر» پس از رشدهای پرشتاب اخیر خود متوقف شد. به نظر می‌رسد پس از آنچه پیرامون نماد معاملاتی شرکت کنتورسازی ایران به وجود آمد، سازمان بورس تهران با دقت بیشتری وضعیت شرکت‌ها را رصد می‌کند. این امر اگر چه در راستای افزایش شفافیت در بورس صورت می‌گیرد، اما باز هم داستان تقابل شفافیت و نقدشوندگی را در اذهان زنده می‌کند. نباید فراموش کرد اگرچه شفافیت موضوع بسیار مهمی برای معاملات بورس تهران است، اما نقدشوندگی نیز یک عامل بسیار مهم دیگر برای سهامداران است، از این رو نباید یکی را فدای دیگری کرد. انتظار می‌رود شفافیت و اطلاع‌رسانی در بازار به سطحی از کارآیی برسد که دیگر دلیلی بر توقف نمادها و ممنوعیت معاملات وجود نداشته باشد. این دو موضوع در کنار یکدیگر کارآیی یک بازار سهام را افزایش می‌دهند.

چه خبر از خودرویی‌ها؟

همچنین دیروز شاخص گروه خودرویی با افت 61/ 0 درصدی مواجه شد. در این گروه در جریان معاملات روز گذشته قیمت نماد معاملاتی شرکت ایران‌خودرو پس از مدت‌ها مقاومت در مقابل سطح 300 تومانی با افت 71/ 1 درصدی به 298 تومان رسید. شاید بتوان دلیل شکست مقاومت 300 تومانی «خودرو»را در نگرانی‌های برجامی جست‌وجو کرد. بعد از انتخاب شدن دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا نگرانی‌هایی درخصوص آینده برجام به وجود آمد. نمادهای زیر‌مجموعه گروه خودرویی پیش از این، بیش از هر گروه دیگری تحت تاثیر برجام رشدهای مناسبی را تجربه کرده بودند، طبیعتا در شرایط فعلی تحت تاثیر ابهامات در آینده برجام نیز بیش از هر گروه دیگری تحت تاثیر قرار گرفته‌اند.

در بازار چه گذشت؟

در معاملات اولین روز از هفته جاری، بیش از 735 میلیون برگه سهم و اوراق بهادار به ارزش بیش از 293 میلیارد تومان در 58 هزار نوبت معاملاتی داد‌و‌ستد شد. از این میزان اگر معاملات بلوکی و اوراق مشارکت را کم کنیم، ارزش معاملات خرد بورس تهران به حدود 150 میلیارد تومان می‌رسد. نماد معاملاتی شرکت‌های ملی مس ایران، گل‌گهر، صنایع پتروشیمی خلیج فارس و فولاد مبارکه بیشترین تاثیر مثبت را در محاسبه شاخص کل داشتند.در مقابل نمادهای پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت بندرعباس و پالایش نفت تبریز مانع رشد بیشتر این نماگر شدند. همچنین در این روز گروه‌های فلزات اساسی، انبوه‌سازی و خودرو با بیشترین حجم و ارزش معاملات، در صدر برترین گروه‌های صنعت قرار گرفتند. صدرنشینی بازار نیز با بیشترین رشد قیمت متعلق به نماد معاملاتی شرکت‌های فرآوری مواد معدنی، داروسازی امین، باما، سیمان بجنورد، توسعه معادن روی، داروسازی اکسیر و کاشی تکسرام بود. در مقابل نماد معاملاتی شرکت‌های آبادگران ایران، سیمان سپاهان، سیمان شاهرود، کاشی پارس، سرما آفرین، ماشین‌سازی نیرو محرکه و ریخته گری تراکتورسازی ایران با بیشترین کاهش قیمت مواجه شدند.