شریک جدید ایران برای حذف دلار

به گزارش ایران اکونومیست؛ تشدید تحریم‌ها در حدود ۱۰ سال گذشته و فشار خاص آن بر حوزه بانکی، در کنار تمامی موانعی که برای مراودات بین المللی بانک‌های ایرانی ایجاد کرد، عدم دسترسی به درآمدهای ارزی و جابجایی دلار، به طور قابل ملاحظه ای بازار  داخلی و حوزه تجاری ایران را تحت تاثیر قرار داده و در روند فعالیت فعالان اقتصادی اختلال ایجاد کرد. این در حالی است که بیش از یک دهه بود به ویژه کشورهای آسیایی در جریان کاهش حکمرانی دلار بر مبادلات بانکی و تجاری خود و مقاوم سازی اقتصادی و مالی، ورود به انعقاد پیمان‌های پولی و استفاده از پول های محلی را در دستور کار قرار داده بودند.

 اما به هر حال با توجه به دلایل متفاوتی که بانک مرکزی برای عدم ورود به پیمانهای پولی در طول سالهای تحریمی داشت، سرانجام  در حدود دو سال اخیر برای امضای این پیمانها با روسیه، عراق و ترکیه وارد مذاکره شد، اما چندی نکشید که با به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای ایران، برجام نهایی و دی ماه سال گذشته به اجرا در آمده و لغو تحریم های بانکی که می توانست پایان دهنده چالش های جابجایی منابع ارزی و دلاری ایران باشد، کلید خورد.

در حالی با گشایشهای ارزی  ایجاد شده و توسعه روابط کارگزاری در پسا تحریم، تاکید کارشناسان همچنان بر ادامه رایزنی‌ها بر توسعه پیمانهای پولی و کاهش کاربرد دلار  بود که این موضوع  در مذاکرات بانکی نیز  دیده می شود، به طوری که در دیدارهایی که بین بانک مرکزی ایران و همتایان خارجی انجام شده عمدتا این موضوع  نیز مورد توجه بوده و مذاکراتی برای افتتاح حساب مشترک بین بانک‌های مرکزی جهت تسهیل روابط بانکی و معاملات تجاری انجام شده است.

هند، چین، کره جنوبی، ژاپن، روسیه و ترکیه، آلمان، ایتالیا، اتریش، هلند، سوئیس، انگلیس، ویتنام، اکراین، سوئیس  از جمله کشورهای مورد مذاکره برای توسعه روابط بانکی در چند ماه گذشته از اجرایی شدن برجام بودند که  افتتاح حساب مشترک بانکی با برخی از آنها نیز مورد توافق قرار گرفته است.

اخیرا تیمی از بانک مرکزی اوکراین به ایران آمدند و معاون بانک مرکزی آن با معاون ارزی بانک مرکزی دیدار کردند.  از اظهارات کامیاب در این دیدار این گونه بر می آید که قرار بر توسعه حجم مبادلات تجاری و بانکی بین دو طرف است.

 معاون ارزی بانک مرکزی، از  اینکه در شرایط جدید و پس از رفع تحریم های ثانویه، انجام هرگونه عملیات بانکی اعم از افتتاح حساب و نقل و انتقالات وجوه با ارز یورو و سایر ارزهای رایج غیر از دلار آمریکا بدون هیچگونه محدودیت و نگرانی بین بانک های ایرانی و بانک های کشورهای مختلف امکان پذیر شده، سخن گفته است. وی در این راستا پیشنهاد اتصال سوییچ کارت های بانکی ایران و اوکراین را مطرح و   افتتاح حساب بانک های مرکزی دو طرف را مورد اشاره قرار داده است.

کامیاب معتقد است که افتتاح حساب مشترک  نزد بانک های مرکزی ایران و اوکراین می تواند برای سهولت ارتباطات بانکی راه گشا باشد و کانال های بانکی برای پرداخت را تقویت کند. وی در عین حال بر  استفاده ار ارزهای ملی در قالب توافقنامه ترتیبات بانکی (BPA) را به عنوان راه های تسهیل مبادلات تجاری بین طرفن مورد تاکید قرار داده است.

بانک مرکزی به طرف اوکراینی اعلام کرده که  تسهیل نقل و انتقال وجوه بین بانک های دو کشور از طریق افتتاح حساب نزد کارگزاران مشترک، حمایت از بانک های دو کشور برای تاسیس شعبه، بانک مستقل و یا دفتر نمایندگی، بررسی امکان برقراری و تخصیص خطوط اعتباری و تبادل تجربیات در زمینه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم می تواند از دیگر زمینه های همکاری بین دو کشور باشد.

این در حالی است که پیش تر هم در مذاکرات با ویتنام، در مورد مکانیزم حساب مشترک برای تسویه حساب مبادلات تجاری طرفین توافق شد و بانک های مرکزی ایران و ویتنام در خصوص روابط کارگزاری و اجرایی کردن این روابط به تفاهم رسیده بودند.

در توافقی هم که چندی پیش در پکن صورت گرفت، قرار شد تا بانک مرکزی با «اگزیم بانک» چین برای تسهیل در تسویه مبادلات بانکی، دو حساب به ارزهای یورو و یوان به نام بانک مرکزی ایران نزد بانک چینی افتتاح ‌کنند. این توافق با هدف تمهید شرایط تأمین مالی طرح‌های اقتصادی مشترک و گسترش همکاری‌های دوجانبه بانکی انجام شد.

همچنین سفری که هیات آذربایجانی به ایران داشت با خبرهایی مبنی بر ایجاد تفاهم برای پیمان پولی تازه‌ای بین بانک مرکزی و طرف مقابل همراه شد. به گونه ای که در سند تفاهم بین طرفین مقرر شد ضمن تشکیل کمیته مشترک بانکی حسابی تحت عنوان "حساب مخصوص" در دفاتر هر یک از بانک‌های مرکزی دو کشور به نام طرف مقابل برای تسهیل در تسویه مبادلات بانکی افتتاح شود.