جامعه ایرانی دچار بیماری نفرین منابع شده است

به گزارش ایران اکونومیست؛ «محمدحسین شریفی ساعی» روز چهارشنبه در نشست علمی 'تحلیل محتوای کتاب­های درسی دبیرستان (دوره دوم متوسطه) از منظر توجه به نگرش به فرهنگ کار' که در محل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برگزار شد، افزود: جامعه ایرانی نیازمند آن است که از «اقتصاد نفت بنیان» به «اقتصاد دانش بنیان» حرکت کند.
وی تاکید کرد: این جراحی بزرگ اقتصادی، نیازمند تغییر فرهنگ کار در ایران است. نوع آوری ها و اختراعات علمی، مولد کارآفرینی های گسترده در یک جامعه است.
به گفته این پژوهشگر، در کشورهای توسعه یافته، بین «تولید مقاله علمی» و «اختراع» فاصله اندکی وجود دارد.
شریفی ساعی معتقد است، هم اکنون جامعه ایران، به دانشجوی کارآفرین بیشتر از دانشجوی جویای کار نیاز دارد. برای تغییر فرهنگ کار، باید نگرش ها را تغییر داد و کتاب های درسی، نخستین میدان برای تغییر نگرش ها در بین جوانان است.
 
**مولفه های فرهنگ کار
این پژوهشگر تعاون و همکاری گروهی در انجام کارها، کار و تلاش مضاعف،رعایت نظم در کارها،رعایت تقسیمات کاری، رعایت مسایل سازمانی، نگرش مثبت به کار، کارایی و بهره وری، عدالت سازمانی، رضایت شغلی، بهره گیری مناسب از فناوری جدید، تعهد کاری و مدیریت مشارکتی را مولفه های فرهنگ کار عنوان کرده است.
 
**روش پژوهش
شریفی ساعی با اشاره به روش پژوهش گفت: تحلیل محتوای کمی، روش انجام شده در این پژوهش است. جامعه آماری پژوهش شامل کتاب­های درسی دوره دبیرستان در دوره متوسطه شامل: پنج کتاب درسی در سه پایه درسی متفاوت و در پنج حوزه مختلف شامل کتابهایی با موضوعات دینی، اقتصادی، اجتماعی، تاریخی و ادبی است.
وی روش تجزیه و تحلیل داده ها را تحلیل آماری در سطح توصیفی و استنباطی عنوان کرد.
کتاب های درسی در این پژوهش شامل کتاب های سال اول دبیرستان دین و زندگی (1)، مطالعات اجتماعی سال اول دبیرستان،اقتصاد سال دوم دبیرستان و تاریخ معاصر ایران سال سوم دبیرستان بوده است.
 
**گزاره های فرهنگ کار
شریفی ساعی تعداد گزاره های بدست آمده و مرتبط با فرهنگ کار را 224 گزاره عنوان کرد و گفت: میانگین گزاره به هر صفحه حدود هر پنج صفحه است.
وی گفت: در کتاب های دین و زندگی (1) 74 مورد (38درصد)، مطالعات اجتماعی 66 مورد(29درصد)، اقتصاد 64 مورد(28درصد) ادبیات فارسی(2) 10 مورد( پنج درصد) و تاریخ معاصر(2) 10 مورد(پنج درصد)به موضوع فرهنگ کار اشاره شده است.
شریفی ساعی ادامه داد: به عبارتی در کتاب های سال اول دبیرستان 62درصد، سال دوم دبیرستان 33درصد و سال سوم دبیرستان پنج درصدبه موضوع فرهنگ کار اشاره شده است.
 
**خلاصه نتایج
این پژوهشگر اجتماعی با بیان این که میزان توجه به مولفه­های مختلف فرهنگ کار در این کتاب­ها، یکسان نبوده است، افزود: بالاترین میزان توجه به ترتیب مربوط به مولفه های 'ایجاد نگرش مثبت به کار'، 'کار و تلاش مضاعف'،‌'بهره­گیری مناسب از فناوری جدید' و 'کارایی و بهره­وری' بوده است.
شریفی ساعی گفت: همچنین به برخی از مولفه­های فرهنگ کار در هیچکدام از این پنج کتاب، کمترین توجهی نشده است.
به گفته وی، مولفه­های 'رعایت مسایل سازمانی' و 'عدالت سازمانی' از جمله­ مواردی هستند که با بی توجهی کامل در این کتاب­ ها روبرو بوده­اند.
وی گفت:فرهنگ کار سازمانی در کتاب های درسی،به طور تقریب مورد غفلت کامل قرار گرفته است.فرهنگ کار در کتاب های درسی، بجای بعد سازمانی در بعد فردی مورد توجه بوده است.
شریفی ساعی اظهار داشت: با افزایش مقطع تحصیلی، توجه به فرهنگ کار به جای آنکه بیشتر شود، کمتر شده و روحیه کارآفرینی، تنها یک درصد از توجه به فرهنگ کار را در کتاب های درسی به خود اختصاص داده است.
ایجاد روحیه کار و کارآفرینی در افراد می تواند از سنین کودکی آغاز و این فرهنگ از سال های ابتدایی زندگی در افراد نهادینه شود.
این در حالی است که باید نوجوانان و جوانان همواره الگوهایی از کار را در جامعه احساس کنند. ثروتمند شدن یک شبه برخی از افراد در جامعه می تواند بدترین الگوی کار در جامعه باشد.
اتکا به درآمدهای نفتی در سال های پس از انقلاب نه تنها نتوانسته است الگویی از کار را میان جوانان ایجاد کند بلکه ضربه های ناخوشایندی به قشر جوان در کسب درآمد در کوتاهترین مدت و با سهل ترین روش وارد آورده است.
در یک بررسی که در یکی از کاریابی های استان تهران انجام شده بود بسیاری از جوانان پسر وقتی متوجه می شوند دستمزد شغل پیشنهادی مطلوب آنان نیست، می گویند اگر بتوانیم در کار خرید و فروش خودرو وارد شویم دستمزد یکماهه را یکروزه کسب می کنیم بنابراین چرا باید یکماه منتظر چنین درآمدی بمانیم؟
عبارت یاد شده یعنی تعطیلی فرهنگ کار و متاسفانه در سقوط این فرهنگ هیچکس جز خود ما مقصر نیستیم.
شائبه های بی پاسخ که در خصوص مال اندوزی های نادرست در جامعه عنوان می شود تیشه به ریشه فرهنگ کار می زند.
در جامعه ای که پول معیار ارزش ها شود متاسفانه باید شاهد افول ارزش های اخلاقی و صعود آسیب های اخلاقی و اجتماعی بود.