ساخت کیت‌های تشخیصی مولکولی در دست اقدام

به گزارش ایران اکونومیست؛  دکتر حسین آیت اللهی در ارائه گزارش عملکرد جامع سه ساله مرکز تحقیقات پاتولوژی مولکولی سرطان از  مجموع بیش از ۵۰ مرکز تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، گفت: آزمایشگاه پاتولوژی مولکولی و سایتوژنتیک در سال ۱۳۸۸ در بیمارستان قائم(عج) پایه گذاری شد.

وی ادامه داد: راه اندازی این آزمایشگاه  از این جهت که انجام تست‌های مورد نظر بسیار جدید و حتی بسیاری از همکاران پزشک از اهمیت انجام تست‌های این آزمایشگاه و نتیجه مربوطه در تشخیص و درمان بیماری‌ها بی‌اطلاع بودند؛ کار سختی به شمار می‌رفت.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: البته امروز جای مباهات دارد که اعلام کنیم این آزمایشگاه توانسته است به وضعیت مطلوب خود دست پیدا کند و به جایگاهی برسد که آزمایشات مختلف پاتولوژی مولکولی و سایتوژنتیک در زمینه سرطان‌ها همقدم با توسعه و پیشرفت جهانی؛ توسعه و رشد پیدا کند.

دکتر آیت اللهی، آزمایشگاه پاتولوژی مولکولی و سایتوژنتیک را مقدمه ایجاد مرکز تحقیقاتی پاتولوژی ملکولی سرطان عنوان و تصریح کرد: پایه اولیه تاسیس چنین مرکز تحقیقاتی ایجاد آزمایشگاه پاتولوژی ملکولی و سایتوژنتیک بود؛ زیرا ما حس کردیم با توجه به در دست داشتن Material (مواد) و data (داده) در فضای آزمایشگاهی؛ می توان کارهای تحقیقاتی بسیار خوبی انجام داد.

وی اظهار داشت: عمده آزمایشات در این آزمایشگاه مربوط به سرطان است؛ زیرا امروزه تقسیم بندی سرطان‌های خون بر اساس تقسیم‌بندی پاتولوژی مولکولی صورت می‌گیرد و دیگر بر اساس آن چه که زیر میکروسکوپ دیده می‌شود، نیست.

رئیس مرکز تحقیقات پاتولوژی مولکولی سرطان خاطرنشان کرد: انجام تست‌های پاتولوژی از این جهت اهمیت دارد که مشخص می‌کند نوع سرطان خون در یک فرد با فرد دیگری که همان نوع سرطان را داراست دارای چه تفاوت‌هایی است.

دکتر آیت الهی اضافه کرد: بر این اساس و با توجه به امکانات و موتاسیون‌هایی(جهش و دگرگونی آنی) که در هر شخص دارای تفاوت است؛ تشخیص و درمان نیز متفاوت می‌شود و در نتیجه بیماری مشابه در افراد متفاوت دارای تفاوت در حوزه درمان خواهد بود که در نهایت منتج به تغییر در برنامه درمانی می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، اظهار داشت: انجام این نوع تست‌ها در جریان تشخیص سرطان‌های خون، سرطان‌های دستگاه گوارش، لنفوم‌ها و سرطان پستان که بسیار رو به شیوع است امری مهم و حیاتی است.

تولید ۱۰۰ مقاله و تالیف هشت کتاب در زمینه سرطان

وی تاکید کرد: بر اساس فعالیت‌های در حال انجام در این مرکز تحقیقاتی؛ بالغ بر ۱۰۰ مقاله تولید و حدود هشت کتاب در زمینه سرطان‌ها، سایتوژنتیک، سرطان‌ها و پاتولوژی ملکولی و غیره به چاپ رسیده است.

رئیس مرکز تحقیقات پاتولوژی مولکولی سرطان در ادامه به حضور پررنگ دانشجویان در این مرکز تحقیقاتی اشاره کرد و یادآور شد: در این مرکز تحقیقاتی دانشجویان بسیاری با ما همکاری می کنند به نحوی که سالانه ۱۰ دانشجو تخصصی و فوق تخصصی کارشناسی ارشد، PHT پزشک عمومی و غیره در این زمینه در حال فعالیت هستند و در مقاطع مختلف پایان نامه‌ها و طرح‌های تحقیقاتی آنها دنبال می‌شود.

دکتر آیت الهی انجام تست‌های آزمایشگاهی پاتولوژی مولکولی سرطان را منجر به تسهیل در روند درمان بیماران مبتلا به سرطان عنوان کرد و افزود: در حال حاضر در این مرکز تحقیقاتی بر اساس جدیدترین گایدلاین‌های تست‌های ملکولی در حال کار هستیم و توانسته‌ایم درمان سرطان‌ها را بر این اساس توسعه دهیم.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، تصریح کرد: در این مرکز نمونه مغز استخوان جهت تشخیص نوع سرطان خون به آزمایشگاه ارسال و در ادامه با علم مورفولوژی، تشخیص نوع اولیه سرطان صورت می گیرد.

این محقق دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: پس از این مرحله DNA و RNA  بیمار استخراج و دیگر تست‌ها بر روی نمونه ارسالی انجام و در نهایت گزارشی با اهمیت ارسال می‌شود که این گزارش در تشخیص، درمان و تعیین نوع درمان بیمار بسیار اثرگذار است.

گسترش همکاری‌های بین بیمارستانی در راستای ارتقاء خدمات به بیماران

وی به همکاری بین بیمارستانی در این مرکز تحقیقاتی اشاره کرد و اظهار داشت: از زمانی که مرکز پیوند مغز استخوان در بیمارستان منتصریه راه‌اندازی شده است از سوی این مرکز تحقیقاتی کمک بسیاری در زمینه‌های مختلف صورت می‌گیرد.

رئیس مرکز تحقیقات پاتولوژی ملکولی سرطان اضافه کرد: در این آزمایشگاه تست‌هایی جهت شناسایی فرد هماهنگ از نظر ژنتیکی از میان افراد خانواده به بیمار درخواست دهنده پیوند استخوان در بیمارستان منتصریه صورت می‌گیرد.

دکتر آیت الهی افزود: بعد از انجام پیوند مغز استخوان در بیمارستان منتصریه باید آزمایشات دیگری صورت بگیرد که بر اساس آن به بیمار اعلام خواهد شد که پیوند مغز استخوان انجام شده موفقیت آمیز بوده است یا خیر و این در حالی است که این اطلاع رسانی قبل از بروز هر گونه علامتی مبنی بر عدم موفقیت پیوند مغز استخوان و بر اساس تست‌های صورت گرفته انجام می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد از انجام چهار هزار مورد تست «کاریوتایپ مایع آمنیوتیک» در این مرکز تحقیقاتی خبر داد و اضافه کرد: در این مرکز تحقیقاتی حدود چهار هزار مورد کاریوتایپ مایع آمنیوتیک تنها در استان خراسان رضوی و برای اولین بار در این مرکز راه اندازی و انجام شده است.

وی بیان داشت: انجام این تست‌ها به جهت شناسایی اختلالات کروموزومی قبل از تولد نوزاد دارای اهمیت است که بر این اساس موفق به  شناسایی حدود ۵۰ مورد جنین مبتلا به سندروم دان قبل از تولد و ارجاع این گونه نمونه ها جهت معرفی به پزشکی قانونی شده‌ایم.

راه‌اندازی سایتوژنتیک بر روی بافت‌ها و سرطان‌های توپر

دکتر آیت الهی در ادامه از راه‌اندازی سایتوژنتیک برای اولین بار در کشور بر روی سرطان‌ها و بافت‌های توپر در این مرکز تحقیقاتی خبر داد و اظهار داشت: انجام کاریوتایپ خون محیطی جهت شناسایی بیماری‌های مادرزادی، سایتوژنتیک بر روی سلول‌های مغز استخوان و سایتوژنتیک بر روی بافت‌ها و سرطان‌های توپر برای اولین بار در این مرکز تحقیقاتی در حال انجام است.

رئیس مرکز تحقیقات پاتولوژی ملکولی سرطان انجام کاریوتایپ مایع آمنیوتیک را موجب شناسایی به هنگام نوزادان مبتلا به بیماری‌های کروموزومی دانست و ابراز داشت: پس از انجام غربالگری در دوران بارداری و مثبت بودن برخی تست‌ها در این مرکز تلاش می‌شود تا ریسک ابتلا به سندروم دان یا منگولیسم در نمونه‌های تشخیصی را معین کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: پس از تشخیص دقیق کاریوتاپ مایع آمنیوتیک(مایعی که اطراف جنین را فرا گرفته است) در برخی مراکز در دانشگاه گرفته و به این مرکز ارسال می شود.

وی مطرح کرد: در ادامه در این مرکز سلول‌های جنینی از داخل مایع جدا و پس از انجام کشت کروموزومی و آنالیز کروموزم مشخص می‌شود که جنین ۴۷ کروموزومی است یا خیر و به دیگر معنا جنین مبتلا به سندروم دان و ترنر می‌باشد یا خیر؟

دکتر آیت الهی بیان داشت: در این مرکز تحقیقاتی حدود پنج عضو هیات موسس و ۱۵ عضو هیات علمی در رشته‌های مختلف پایه (قارچ شناسی، ویروس شناسی، بیوشیمی) و بالینی (هماتولوژی، آنکولوژی، رادیوتراپی، داخلی اطفال و زنان) فعالیت می‌کنند.

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، رئیس مرکز تحقیقات پاتولوژی ملکولی سرطان خاطرنشان کرد: این مرکز تحقیقاتی امکانات آزمایشگاهی بسیار خوبی در اختیار پژوهشگران گذاشته و دانشگاه نیز مساعدت خوبی با مرکز داشته است.

وی ابراز داشت: البته امکانات بروزی در دنیا در خصوص انجام تست‌های فوق به بازار آمده است که امیدواریم دانشگاه در خرید دستگاه «سی کو ان سینک» جهت بررسی توالی و دستگاه «فلوسایتومتری مدرن» همکاری لازم را با این مرکز تحقیقاتی جهت تسهیل در روند درمان بیماران مبتلا به سرطان با ما داشته باشد.

مرکز تحقیقات پاتولوژی سرطان به بیماران شمال شرق کشور خدمات ارائه می دهد

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: این مرکز تحقیقاتی شمال شرق کشور را پوشش کامل داده است و با توجه به اهمیت انجام این گونه تست‌ها می توان خرید تجهیزات لازم را که کمتر از یک و نیم میلیارد تومان هزینه نیاز دارد در برنامه قرار داد.

دکتر آیت الهی از ساخت کیت‌های تشخیصی مولکولی خبر داد و افزود: در ارتباط با تست‌های در حال کار در این مرکز تحقیقاتی در حجم گسترده‌تری به دنبال درست کردن برخی کیت‌های تشخیص مولکولی هستیم و با وجود این که موفق به ساخت دو نمونه کیت از این دست شده‌ایم اما برای رساندن به تولید انبوه نیاز به برخی مسائل تجاری سازی و حمایت دانشگاه است.

فراهم شدن امکان انجام تست‌های آزمایشگاهی پاتولوژی سرطان در کشور

رئیس مرکز تحقیقات پاتولوژی مولکولی سرطان تصریح کرد: قبل از ایجاد این آزمایشگاه تست تمامی نمونه‌ها در خارج از کشور صورت می‌گرفته است اما اکنون ما به جایی رسیده‌ایم که به دنبال ساخت مواد و کیت‌های آزمایشگاهی مورد نظر در داخل کشور هستیم.

وی ادامه داد: درک موفقیت حاصله در عدم ارجاع نمونه‌ها به خارج کشور زمانی مشخص می‌شود که ما بدانیم آن چه که ما اکنون با ۱۰۰ هزار تومان انجام می دهیم، هشت سال قبل با مبلغی بالغ بر یک میلیون تومان در کشور انجام می‌گرفته است که این کاهش پرداختی ۳۰ برابری کاری بزرگ است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ابراز داشت: این مرکز تحقیقاتی در کنار ارائه خدمات رسانی تشخیصی و درمانی نیاز به فضایی برای انجام کارهای تحقیقاتی دارد  که مسلما با داشتن فضای بیشتر، پتانسیل علمی نهفته در اعضاء رشد بسیار چند برابری خواهد داشت.

دکتر آیت الهی گفت: عمده مراجعین این مرکز تحقیقاتی را بیماران سرطانی شکل می دهند و می توان گفت با پذیرش برخی موارد سایتوژنتیک جهت غربالگری قبل زایمان و مادزادی سالانه حدود سه هزار بیمار به ما مراجعه می کنند.

رئیس مرکز تحقیقات پاتولوژی ملکولی سرطان اظهار داشت: بایوبانکی با توجه به تعداد مراجعه کنندگان و موارد بسیار زیادی که در دسترس است؛ راه اندازی شده تا از نمونه های موجود جهت انجام تحقیقات استفاده شود.

بیش از ۹۰ درصد مقالات تولیدی مرکز کاربردی است

وی یادآور شد: مقالات ارائه شده در این مرکز به روزترین مقالات دنیا است که با افتخار اعلام می کنیم بیش از ۹۰ درصد این مقالات کاربردی شده و تست‌های آن در این مرکز در حال انجام است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: در حالی که این آزمایشگاه در ابتدای کار خود برای همکاران پزشک بسیار ناآشنا بود اما در چند سال گذشته پزشکان رشته های مختلف بالینی به جایگاه آزمایشگاهی مرکز تسلط پیدا کرده و به خوبی می‌دانند چه تست‌هایی را باید درخواست بدهند.

دکتر آیت الهی به اهمیت ارائه خدمات در این مرکز تحقیقاتی اشاره کرد و گفت: نکته قابل تامل ارائه نشدن هیچ کدام از این آزمایشات و تست‌ها در بخش های دولتی در کشور است به نحوی که تنها در بخش خصوصی این گونه خدمات در اختیار مردم قرار می گیرد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: حتی در تهران در بخش‌های دولتی نیز تنها یک سوم تست‌های مربوطه با تعرفه دولتی انجام می شود و عمده تست‌ها با چند برابر قیمت در مراکز خصوصی صورت می‌گیرد.

وی بیان داشت: یکی از نقاط قوت آزمایشگاه پاتولوژی مولکولی و سایتوژنتیک در بیمارستان قائم(عج) این است که تمامی این خدمات در بخش دولتی متمرکز شده و این مهم در کشور از این جهت نمونه است.

رئیس مرکز تحقیقات پاتولوژی ملکولی اظهار داشت: در حالی که اکثر بخش‌ها دولتی در کشور تست‌های مربوطه را انجام نمی دهند و حتی در تهران این تست‌ها متمرکز نیست و با هزینه پنج برابری انجام می‌شود مشهد با تعرفه دولتی و هزینه بسیار اندک تمامی این تست‌ها را به شکل متمرکز در بیمارستان قائم(عج) انجام می‌دهد که باید در این خصوص اطلاع رسانی شود.