رخدادهای آسمانی در محرم سال 61 قمری

مهندس 'مسعود عتیقی'  درباره رخدادها و وضعیت آسمان در محرم سال 61 قمری اظهار کرد: ماه ساعت 12 ظهر روز اول محرم سال 61 هجری قمری برابر با اول اکتبر 680 میلادی وارد برج فلکی کژدم (قمر در عقرب) و ساعت 18 روز سوم محرم با ورود ماه به صورت فلکی کمان (قوس) از صورت فلکی کژدم خارج شد.
عتیقی ادامه داد: روز اول محرم سال 61 قمری فاصله زمین تا خورشید تقریبا برابر با یک واحد نجومی (149 میلیون کیلومتر) بود و ماه نیز نزدیک به وضعیت اوج زمینی خود در فاصله 403 هزار کیلومتری از زمین قرار داشت.
وی افزود: ماه ساعت 15:10 دقیقه روز ششم محرم ماه در جدایی حدود بیش از دو درجه در جنوب سیاره برجیس (قران مه مشتری) قرار داشت و در شبانگاه آن روز ماه و مشتری هم نشین بودند.
به گفته عتیقی، از آنجاکه شش محرم را به نام 'داماد کربلا' حضرت قاسم فرزند امام حسن (ع) نام گذاری کرده اند، این قران مه و مشتری با توجه به سخن لسان الغیب حافظ بسیار زیباست که می گوید 'گفتم که خواجه کی به سر حجله می رود، گفت آن زمان که مشتری و مه قران کنند'.
رییس انجمن نجوم آماتوری ایران ادامه داد: ماه که روز هشتم محرم سال 61 قمری تا عصر عاشورای آن سال در صورت فلکی سطل آب (دلو) قرار داشت، ساعت 15:47 دقیقه عصر تاسوعا سال 61 قمری از سمت 112 درجه در جنوب شرقی کربلا با 77 درصد روشنایی طلوع کرد(از حدود موقعیت اردوگاه عمر سعد در حوالی شط فرات) و ساعت 2:25 دقیقه بامداد روز عاشورا در سال 61 قمری با فاز 81 درصد روشنایی در سمت 249 درجه (جنوب غرب آن منطقه) غروب کرد و از این زمان آسمان کربلا تا صبح عاشورا در سال 61 قمری کاملا تاریک بود.

***وضعیت سیارات در روز عاشورای سال 61 قمری
عتیقی گفت: در روز عاشورای سال 61 قمری سیارات تیر و ناهید هر دو صبحگاهی بودند و سیاره ناهید (زهره ) سه ساعت قبل از طلوع خورشید یعنی ساعت 3:39 دقیقه بامداد روز عاشورا در برج دوشیزه (سنبله) و سیاره تیر ساعت 5:37 دقیقه در آن روز طلوع کردند.
وی افزود: ستاره سهیل نیز ساعت 5 بامداد روز عاشورا سال 61 قمری دقیقا در جنوب صحرای نینوا و نزدیک به پنج درجه بالاتر از افق بود، مریخ نیز طی آن روزها همنشین خورشید سوزان بود و بنابراین قابل رصد نبود.
به گفته رییس انجمن نجوم آماتوری ایران، خورشید ساعت 6:41 صبح عاشورای سال 61 قمری از سمت 99 درجه (از جانب لشکر عمر سعد) در جنوب شرق دشت کربلا طلوع کرد و در ساعت 18 در سمت 260 درجه ( جنوب غربی) تقریبا در پشت خیمه های سوخته حضرت 'ابا عبدلله'(ع) غروب کرد. ماه ساعت 16:26 دقیقه عصر عاشورای سال 61 قمری نزدیک به حضیض زمینی (کمترین فاصله با زمین ) و در فاصله 366 هزار کیلومتری، طلوع کرد و شاهد منظره دلخراش عصر عاشورای آن سال بود.
عتیقی همچنین گفت: با بررسی کامل گاهشماری شمسی و میلادی و تطابق آن با تقویم قمری و همچنین استخراج شرایط رویت پذیری هلال محرم 61 هجری قمری با چشم غیر مسلح، درمی یابیم که عاشورای سال 61 هجری مصادف با شهادت امام حسین (ع) و یاران باوفای ایشان با شرایط روز و هفته قرارگیری این مناسبت در سال جاری به احتمال قریب به یقین منطبق بوده است.
وی افزود: طی شبیه سازی های انجام شده با استفاده از نرم افزارهای قابل استناد نجومی، گاهشماری و رویت هلال می توان گفت از آنجا که ساعت 14:11 دقیقه به وقت گرینویچ لحظه ماه نو (تقریبا همزمان با غروب خورشید در عراق) در عصر روز جمعه 9 مهر سال 59 شمسی، برابر با 28 سپتامبر سال 680 میلادی بوده است، بنابراین هلال محرم آن سال نه در آن روز بلکه در شامگاه روز شنبه 29 سپتامبر برابر با 10 مهر سال 59 شمسی می توانسته با چشم غیر مسلح (تنها ابزار مورد استفاده در آن زمان) در منطقه عراق قابل رویت بوده باشد و به همین دلیل چه بسا محرم سال مورد اشاره روز یکشنبه 11 مهر سال 59 هجری شمسی آغاز شده است.
عتیقی ادامه داد: با این قاعده، عاشورای آن سال در روز سه شنبه 20 مهر سال 59 شمسی بوده است، اما نباید از نظر دور داشت که در غروب روز شنبه 10 مهر آن سال هلال تنها 8 درجه از افق ارتفاع داشته (نسبتا نزدیک افق) و با فاز 1.12 درصد روشنایی و جدایی بیش از 11 درجه از خورشید، بنا به احتمال بیشتر مردم آن زمان که بسیار کمتر از دانش و تجارب امروزی برخوردار بوده اند، نمی توانستند هلال مذکور را در روز شنبه یافته باشند.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران گفت: از طرف دیگر در آن زمان مشاهده هلال باید عمومیت داشته و همگان قادر به رویت هلال بوده باشند و از سوی دیگر غبار در افق که از شرایط طبیعی آن منطقه نیز است، بر رویت پذیری هلال در شامگاه شنبه 10 مهر تاثیر گذار بوده است که با وجود این استدلال، هلال در شامگاه روز بعد یعنی یکشنبه 11 مهر سال 59 شمسی برابر با 30 سپتامبر سال 680 میلادی توسط عامه مردم رویت شده و دوشنبه 12 مهر سال 59 شمسی ماه محرم سال 61 قمری آغاز شده است.
عتیقی خاطرنشان کرد: با این محاسبات که چندین بار بازبینی و درستی آن بیشتر مورد تایید قرار گرفته است، در می یابیم که روز تاسوعا و عاشورای سال 61 قمری (مصادف با واقعه کربلا) برابر با سه شنبه و چهارشنبه 20 و 21 مهر سال 59 شمسی و دقیقا منطبق با آغاز محرم امسال و مناسبت های تاسوعا و عاشورا در سال 1395 بوده است.