تولید بیودیزل از خاک رنگبر

 امیرحسین گلی، مدیر پروژه «تولید بیودیزل از روغن گیاهی بازیافتی از خاک رنگبر مصرفی» درباره این پروژه اظهار کرد: بیودیزل یک سوخت غیر سمی، ایمن و قابل تجزیه بیولوژیکی است که از منابع طبیعی نظیر روغن‌های گیاهی، روغن پسماند غذایی، چربی حیوانات و جلبک‌ها بدست می‌آید. با توجه به اینکه 85-80 درصد هزینه تولید بیودیزل به ماده اولیه مرتبط می‌شود، بنابراین از روش‌های کاهش هزینه تولید بیودیزل می‌توان به استفاده از منابع ضایعاتی روغن اشاره کرد که خاک رنگبر یکی از منابع روغن استخراج‌شده است.

گلی با بیان این‌که این پروژه با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران به پایان رسیده است، ادامه داد: در این تحقیق سعی شده است تا از روغن خاک رنگبر مصرفی برای تولید بیودیزل استفاده شود و خصوصیات آن در سامانه کامل تست موتور بررسی شود. به همین منظور ابتدا خصوصیات فیزیکو شیمیایی روغن استخراج شده شامل عدد اسیدی، عدد پراکسید و... تعیین شد، سپس تولید بیودیزل به روش ترانس استریفیکاسیون انجام گرفت.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان همچنین عنوان کرد: در نهایت بیودیزل تولیدی به نسبت 5 درصد با سوخت دیزل مخلوط شد تا تست موتور انجام شود. از ویژگی بارز روغن حاصل از خاک رنگبر می‌توان به بالا بودن درصد اسیدهای چرب آزاد (16.65 درصد) و عدد پراکسید (6.75 میلی اکی‌والان اکسیژن در کیلوگرم) اشاره کرد.

وی با بیان اینکه با توجه به بالا بودن عدد اسیدی، ابتدا روغن، اسیدزدایی و سپس بیودیزل از آن تولید شد، گفت: نتایج نشان داد که خصوصیات سوخت تولیدی شامل نقطه اشتعال، ویسکوزیته دینامیکی و ... مطابق با استاندارد ASTM بوده و تست موتور نشاندهنده تاثیر مثبت بیودیزل در دور ماکزیمم rpm 2800 روی مصرف ویژه سوخت ترمزی است که بازده حرارتی را به میزان 3 درصد در مقایسه با دیزل افزایش داد. همچنین در دور rpm 1600 و ماکزیمم گشتاور بیودیزل باعث کاهش انتشار دوده در حدود 12.5 درصد نسبت به دیزل در موتور می‌شود.

به گفته گلی، همچنین مشاهده شد که در گشتاورهای بالا بیودیزل آلاینده NOx بیشتری نسبت به دیزل منتشر می‌کند. می‌توان گفت علیرغم اینکه روغن حاصل از خاک رنگبر مصرفی حاوی اسیدهای چرب آزاد زیادی است، ولی امکان تولید بیودیزل با خصوصیات مطلوب از آن وجود دارد و می‌توان از این منبع جهت کاهش هزینه تولید سوخت طبیعی استفاده کرد.

بر اساس اعلام روابط عمومی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، خاک رنگبر مصرفی در طی رنگبری و در مرحله تصفیه روغن خام حاصل می‌شود. سالیانه در حدود 1.5 تا 2  میلیون تن خاک رنگبر مصرفی در جهان تولید می‌شود که تقریبا به ازای هر تن روغن خوراکی 1.2 تا 1.6 کیلوگرم خاک رنگبر مصرف می‌شود (در سال 2007). این خاک مصرفی حاوی 40-20 درصد روغن، چربی و دیگر ترکیبات رنگی است و به همین دلیل قابلیت اشتعال دارد و علیرغم آن موجب آلودگی محیط زیست می‌شود. تنها بخش کمی از تولید جهانی این خاک به منظور بازیابی استفاده شده و اکثر آن در زمین دفن می‌شود. لبته استفاده از خاک مصرفی در خوراک دام یا ساختن بتن نیز گزارش شده است.