گاز مولفه ای حیاتی در اقتصاد رو به رشد ایران

به گزارش خبرنگار ایران اکونومیست؛ گزارش انجمن جهانی انرژی حداقل تا سال 2020 گاز طبیعی بهترین گزینه به عنوان سوخت جایگزین نفت خواهد بود و مصرف آن سه  برابر خواهد شد. 
تجربه ۱۰۰ سال تولید و فروش نفت و مقایسه آن با عملکرد کشورهای موفق در این عرصه نظیر نروژ نشان دهنده این مساله است که برخورداری صرف از منابع اولیه ارزان عامل ترقی و توسعه نبوده و می توان گران قیمت ترین منابع معدنی جهان را در اختیار داشت.
گاز طبیعی می تواند به بیش از ۲۸ محصول  با ارزش افزوده بالا از بنزین و گازوئیل مرغوب گرفته تا محصولات با ارزش پتروشیمیایی تبدیل و به بازار بالقوه جهانی عرضه گردد و در نتیجه به ایجاد اشتغال و توسعه صنعتی و اقتصادی کشور منجر شود؛ اما در کشور ما عمدتا به گرم کردن منازل و روشن کردن اجاق گاز خانه ها پرداخته و در نهایت در نیروگاه های با بازدهی پایین  تولید می کند .
حجم کل ذخایر گازی جهان در پایان سال 2014 ، 187.1 تریلیون  متر مکعب برآورد شد که این رقم نسبت به سال قبل از آن 0.6 تریلیون مترمکعب کاهش داشت. ذخایر گازی جهان در پایان سال 2013  بالغ بر 186.5 تریلیون مترمکعب برآورد شده است.
اما در ایران حجم ذخایر گازی ایران نسبت به سال قبل تغییری نداشت و در سطح 34 تریلیون مترمکعب باقی ماند. ایران 18.2 درصد کل ذخایر گازی جهان را در خود جای داده و بزرگترین دارنده ذخایر گازی جهان شناخته شده است.
روسیه پس از ایران با ذخایر 32.6 تریلیون مترمکعبی در رتبه دوم و قطر با 24.5 تریلیون مترمکعب در رتبه سوم از این نظر قرار گرفته اند.
بریتیش پترولیوم از سال 2012 برآورد خود از حجم ذخایر گازی روسیه را اصلاح کرده و ایران را که پیش تر در رتبه دوم قرار داشت، به عنوان بزرگترین دارنده ذخایر گازی جهان شناخت. در سال های پیش از آن حجم ذخایر گازی روسیه بیش از 44  تریلیون مترمکعب برآورد شده بود.
با توجه به اهمیت تولید و صادرات گاز، تولید آن به عنوان یکی از مولفه های انکار ناپذیر موثر بر رشد اقتصادی در سال 95 اثر خود را به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر نرخ رشد نشان داد و با توجه به سهم70 درصدی گاز در سبد انرژی کشور، تحولات این بخش می‌تواند نرخ رشد را تحت تاثیر قرار دهد .
کارشناسان معتقدند با توجه به بهره ‌برداری عسلویه در سال 1396، می‌توان پیش‌ بینی کرد که تداوم تولید گاز، روی نرخ رشد نیز اثرگذار باشد.
طی سال‌های گذشته تولید میعانات غیرنفتی ایران روندی افزایشی را تجربه کرده است و اصلی‌ترین مشتریان این محصولات از ایران را کشورهای آسیایی از جمله چین و امارات متحده عربی تشکیل داده‌اند.
بر اساس پیش‌ بینی‌های صورت گرفته با ورود فازهای جدید میدان گازی پارس جنوبی به چرخه تولید میعانات غیرنفتی ایران تا پایان سال 2016، 150 هزار بشکه و تا پایان سال 2017، 100 هزار بشکه دیگر نیز افزایش خواهد یافت.
در حال حاضر 80 درصد از کل تولید میعانات گازی ایران از میدان گازی پارس جنوبی تأمین می‌شود که بزرگ‌ترین میدان گازی مستقل ایران محسوب می‌شود.
در سال‌های گذشته کاهش سرمایه‌گذاری‌های خارجی در کنار تأمین مالی ناکافی ناشی از اعمال تحریم‌های غرب علیه ایران سرعت توسعه در میدان گازی پارس جنوبی را کاهش داده است.
اما به رغم تحریم‌های اعمال شده طی سال‌های گذشته اقدامات نسبتاً مناسبی در راستای توسعه این میدان صورت گرفته و پیش‌بینی می‌شود با لغو تحریم‌ها سرعت توسعه و تکمیل فازهای باقی مانده از این میدان افزایش یابد.
با در نظر گرفتن این نکته که طی 2 سال آینده مصرف گاز و نفت در داخل ایران ثابت بماند، افزایش تولید نفت و گاز در ایران به بازارهای جهانی سرازیر خواهند شد. در شرایط کنونی میزان افزایش و سرعت افزایش صادرات نفت و گاز ایران نامعلوم است، از طرفی گاز طبيعي يكي از مهمترين منابع توليد برق است با افزايش روزافزون تقاضاي الكتريسيته تقاضاي مشتقه گاز طبيعي نيز بالا می رود.
مطالعات گذشته نشان مي دهند استفاده از گاز طبيعي در توليد برق در طول سال های 2007 تا ۲035 با نرخی بیش از 1.2 درصد  افزایش خواهد یافت، آلودگي و هزينه سرمايه اي كمتر، انعطاف عملياتي و كارايي بيشتر گاز طبيعي اين منبع را به يك منبع انرژي جذاب تبديل كرده است.
علاوه بر این، گران بودن انرژي هايي نظير انرژي هسته اي سرمايه گذاري در گاز طبيعي به جاي منابع انرژي ديگر را براي كشورهاي در حال توسعه جذاب تر کرده است.
گاز به عنوان یک منبع اصلی انرژی در ایران جایگاه خاصی در افق 1404 دارد و صادرات در این حوزه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، از نظر سند چشم انداز ایران باید سومین تولیدکننده گاز جهان با 8 تا 10 درصد صادرات گاز باشد.
اما در حال حاضر سهم صادرات ایران  1.5 درصد است. در حالی که برای رسیدن به 8 تا 10 درصد نیاز به سرمایه گذاری هرچه بیشتر در زمینه دانش و فن آوری روز در این حوزه دارد و ضروری است اقدامات جامعی دراین خصوص صورت گیرد.