تنها افتخار به داشتن ذخایر معدنی فراوان، تولید ثروت و ارزش آفرینی نمی کند!

به گزارش ایران اکونومیست؛ کشور ما از نظر ذخایر معدنی جزو ۱۲ کشور برتر دنیاست که تاکنون به دلیل اتکا به نفت چندان به ارزش این ذخایر معدنی خود پی نبرده است. ظرفیت معادن ایران برای ثروت آفرینی به حدی است که در صورت برنامه ریزی صحیح و سرمایه گذاری مناسب می تواند موجب رونق اقتصادی و توسعه پایدار گردد. و بهترین گزینه بمنظور تحقق اقتصاد مقاومتی در کوتاه ترین زمان است. 
بر اساس مطالعات انجام شده تاکنون  حدود 4 میلیارد  و 600 میلیون تن ذخیره زمین شناسی تنها در حوزه سنگ آهن در ایران شناسایی شده که  2 میلیارد و 500 میلیون تن آن  ذخیره قطعی است.
ذخایر قطعی سنگ آهن در جهان نیز حدود 170 میلیارد تن برآورد شده و ایران با داشتن 2 میلیارد و 500 میلیون  تن ذخیره قطعی سنگ آهن، 4/1 درصد ذخیره جهان را در اختیار دارد. اما میزان بهره برداری از این ذخایر نسبت به دیگر کشور ها بسیار اندک است.
نوریان افزود: چالش‌های موجود در بخش معدن کشور که سدی بزرگ در برابر خلق ثروت از این بخش اقتصادی است  کاهش سرمایه‌گذاری در این بخش را به همراه داشته و موجب غیرفعال شدن برخی از معادن فعال کشور نیز گردیده است. به شهادت آمار ها، سهم بخش معدن از تولید ناخالص داخلی تاکنون یک درصد است بوده که  می توان با اجزای برخی روش های مدیریتی و همراهی دستگاههای دولتی این سهم را به حداقل  سه درصد رساند.
سنگ آهن یکی از فراوان ترین عناصر فلزی موجود در زمین است و بعنوان ماده اولیه اصلی تولید فولاد، بیشترین سهم هزینه را در قیمت تمام شده فولاد دارد. طبق آمارهای موجود در کشـور چیـن حـدود 39 درصد، کشـورهای اروپائی 31 درصد و در ایران حدود 25 درصد قیمت تمام شده تولید فولاد را هزینه تأمین سنگ آهن تشکیل می دهد.
پس اولین گام در خلق ثروت در این بخش، اتخاذ تدابیری برای کاهش هزینه تولید در معادن سنگ آهن است که بخشی از آن محقق شده و بر این باوریم که می توان بیش از این نیز هزینه های تولید را کاهش داد.
پس یکی از مزیتهای مهم اقتصادی برای مجتمع های فولاد سازی کشور، استفاده از سنگ آهن داخلی می باشد زیرا نقش عمده ای در کاهش قیمت تمام شده و هم چنین صرفه جویی ارزی در تولید فولاد را دارد که این مهم همان ثروت آفرینی و ایجاد ارزش افزوده در این محصول است.
مدیر عامل چادرملو  در خصوص نقش شرکت معدنی و صنعتی چادرملو در ثروت آفرینی افزود: امسال توانستیم سرمایه شرکت  را  105 درصد افزایش دهیم و از مبلغ 17 هزار 100 میلیارد ریال فعلی به 35 هزار میلیارد ریال برسانیم که البته  در دو مرحله  اتفاق می افتد، ابتدا از مبلغ 17 هزار و 100 میلیارد ریال به مبلغ 28 هزار و 215 میلیارد ریال در سال جاری و در مرحله دوّم از مبلغ 28 هزار و 215 میلیارد ریال به مبلغ 35 هزار میلیارد ریال حداکثر ظرف مدت دو سال می رسد.
وی در مورد آخرین وضعیت طرح های در دست اقدام چادرملو که گامی اساسی برای بهره وری افزون تر در این صنعت است گفت: ما معتقدیم یکی از ارکان توسعه پایدار در صنعت و ثروت آفرینی، تکمیل زنجیره تولید در صنعت فولاد است، بنابراین بر اساس برنامه ریزی بعمل آمده در نظر داریم ساخت کارخانه احیاء مستقیم و فولاد ثامن چادرملو با ظرفیت تولید سالیانه یک میلیون تن فولاد و قابل ارتقاء تا یک میلیون و 300 هزار تن و همچنین تولید یک میلیون و 500 هزار تن آهن اسفنجی در کارخانه احیاء را که در مجتمع گندله سازی اردکان در حال  ساخت است به سر انجام برسانیم و پیش بینی می کنیم کارخانه فولاد ثامن در نیمه دوم امسال مورد بهره برداری قرار بگیرد.
همچنین طرح افزایش ظرفیت کارخانه گندله سازی مجتمع اردکان از سه میلیون و 400 هزار تن فعلی به چهار میلیون تن هم، یکی دیگر از برنامه های توسعه بخش چادرملو است که برای تامین گندله مورد نیاز واحد احیاء و فولاد ثامن، ارفع و غدیر ایرانیان در نظر گرفته شده است. 
از سوی دیگر علاوه بر اجرای این طرحها، بابت جبران مخارج سرمایه گذاریهای انجام شده در شرکت های سرمایه پذیر خود از  جمله شرکت تأمین و انتقال آب خلیج فارس، شرکت آهن و فولاد ارفع، شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان، شرکت صنایع  آهن و فولاد سرمد ابرکوه، شرکت توسعه آهن و فولاد گل گهر، شرکت کاوند نهان زمین، شرکت نوین الکترود اردکان، شرکت  احداث صنایع و معادن سرزمین پارس «پامیدکو» و شرکت تأمین سرمایه امید، مبلغ شش هزار و 155 میلیارد ریال برآورد سرمایه   گذاری کرده ایم.
مدیر عامل چادرملو با اشاره به اهمیت اطلاعات در مدیرت کارآمد و آینده نگری از اقتصاد جهانی و کشور گفت: امروزه اطلاعات نه تنها به عنوان یک دارایی با اهمیت بسیار بالاتر نسبت به گذشته برای رشد مطرح می باشد، بلکه در مواردی حتی برای بقای  این صنعت نیز الزامی است.
وی افزود: ما با شناخت از عوامل رشد و توسعه صنعت جهانی باید خودمان را برای رقابت و بقا ، به تکنولوژی و دستآوردهای جدید مجهز کنیم، دیگر زمانی نیست که تنها به آنچه که در اختیار داریم قناعت کنیم بلکه شناخت و بهره گیری از نوآوری های روز دنیا از ملزومات و لازمه توسعه است، این امر محقق نمی شود الا با افزایش آگاهی و سرمایه گذاری مناسب.
دیگر نمی توان ثروت جدید را آن گونه که در مورد معدن و کارخانه بوده است، در محدوده مرزها نگهداشت. سرعت تغییرات از تصور ما هم بیشتر است. و ما راهی جز دست یابی به اطلاعات و فناوری و به روز رسانی نداریم.
نوریان تاکید کرد: امروز لازم است متفاوت از آنچه تاکنون برای معادن و صنایع معدنی برنامه‌ریزی شده است درباره تجهیز، توسعه و مدیریت منابع غنی معدنی کشورمان، برنامه‌ریزی دقیق‌تر و اصولی‌تری داشته باشیم.
این در حالی است که علی رغم هدف‌گذاری‌های انجام شده در برنامه ششم توسعه اقتصادی و ایجاد افق‌های تازه اقتصادی به واسطه اجرایی شدن برجام و توجه قابل ملاحظه‌ هیات‌های سرمایه‌گذاری خارجی به این صنعت بسیار پر جاذبه؛ هنوز می‌بینیم مشکلاتی در این صنعت وجود دارد که مانعی قابل توجه در توسعه و رسیدن معادن به جایگاه اصلی خود در اقتصاد کشورمان شده است.
چون ثروت آفرینی و سودهی در تولید باید با کاهش هزینه‌ها، افزایش کیفیت و بهره‌گیری از نیروی انسانی متخصص، بکارگیری روش‌های نوین و به روز و البته ایجاد فضای مناسب کسب و کار صورت پذیرد.
نوریان تصریح کرد: یکی از عوامل بسیار مهم در جهت خلق ثروت در جامعه، خصوصی سازی است که متاسفانه در کشور ما خصوصی سازی معادن صحیح انجام نشده است و دولت حاضر نیست معادن را به بخش خصوصی واگذار کند تا با استفاده از تجربه و تخصص موجود در بخش خصوصی بتوان شرایط بحرانی برخی معادن را برطرف کرد، بنابراین چون به معنی واقعی این امر محقق نشده اکنون شرایط معادن متفاوت از آنچه امروز تجربه می‌کنیم می بود.
وی افزود: بخش خصوصی با توجه به منافع خاص و اقتصادی خود و با در نظر گرفتن منافع ملی در جهت رشد خود گام بر می دارد به عنوان مثال در همین مجتمع صنعتی و معدنی هر چند خیلی اتکا به صادرات نداریم و ترجیح می دهیم تولیدات خود را به صنایع فولادی داخل کشور بفروشیم اما بدلیل نیاز به منابع مالی  برای تامین برخی تجهیزات و ماشین آلات جدید، تا سال گذشته حدود یک میلیون تن سنگ آهن دانه‌بندی شده برای صادرات تولید می کردیم، بنابر این نباید جلو صادرات را گرفت چه اشکال دارد مازاد تولیدات هر محصولی صادر شود و ارز حاصل از آن صرف توسعه گردد.
نوریان در خصوص عوامل تاثیر گذار در جذب سرمایه در بخش معادن و صنایع معدنی گفت : به نظر من معادن مشکلی در این زمینه ندارند بلکه دولت هرچند وقت یکبار با صدور بخشنامه یا دستورالعملی سعی در تاکید بر مالکیت خود در معادن دارد.
بنابراین مسئولان با قوانین مختلفی که تدوین می‌کنند دایم این پیام را به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌دهند که سرمایه‌گذاری در معادن جزو سرمایه‌گذاری‌های پرریسک است. مانند تغییر نرخ محاسبه قیمت گندله و آهن اسفنجی از 23 به 20 درصد قیمت فولاد خوزستان که مشکلات عمده‌ای را برای معادن ایجاد کرد. یا تغییر قیمت حامل‌های انرژی و بهره مالکانه به عنوان مثال به یکباره درباره بهره مالکانه معدن چادرملو تکلیف شد که باید طی دوسال 2 هزار میلیارد تومان پرداخت نماید.
خوب سئوال اینجاست که این رقم قابل توجه و پیش بینی نشده در هزینه‌ها، تا چه میزان در روند فعالیت شرکت تاثیر منفی خواهد داشت و اینگونه سیاست‌ها چه پیامی برای سرمایه‌گذاران دارد؟
وی با اشاره به جایگاه معادن و صنایع معدنی در ایجاد اشتغال و توزیع ثروت در مناطق مختلف گفت: مهترین نکته در نقش صنایع معدنی و بخش‌های تکمیلی آن بحث ایجاد اشتغال در مناطق محروم است چون عموماً معادن در بخش‌های دور افتاده و خارج از محیط شهری قرار دارند اما نکته دیگر اینکه نباید فراموش کرد در این صنعت اشتغالزایی غیر مستقیم بیشتر از اشتغالزایی مستقیم است.
به عنوان مثال در شرکت صنعتی، معدنی چادر ملو با اجرایی شدن تمام طرح‌های موجود مجموعاً 7 هزار فرصت شغلی مستقیم و 35 هزار فرصت شغلی غیر مستقیم ایجاد خواهد شد که در مجموع 42 هزار فرصت شغلی برای کشور ایجاد می‌شود.
نوریان در مورد صادرات و سرمایه گذاری خارجی در مجموعه شرکت چادرملو گفت: در زمینه توسعه تکنولوژی به دنبال همکاری با کشورهای دیگر هستیم. البته هدف اول ما بومی‌سازی دانش فنی و تکنولوژی است، نباید فراموش کرد.