پرویز پرستویی: برای من تیتر و لقب نسازید

 پرویز پرستویی که در کارگاه انتقال تجربه چهاردهمین جشنواره فیلم مقاومت در پردیس ملت سخن می‌گفت، با بیان اینکه نباید در پرداختن به ارزش‌های دفاع مقدس تنها به بزرگداشت هفته دفاع مقدس و چند برنامه تلویزیونی و بیلبورد شهری کفایت کنیم گفت: امیدوارم مسئولان ما هم مانند اصحاب فرهنگ به فکر جانبازانی که در این شهر گم شده‌اند باشند و این شعارهای نخ‌نما شده در حد حرف باقی نماند. فکر می‌کنم در کشور این امکانات را داشته باشیم تا نگذاریم این افراد مثل شمع آب شوند.

پرستویی در ادامه با اشاره به فیلم مستند «حاج کاظم» که به تازگی در شبکه نمایش خانگی منتشر شده است، گفت: تهیه‌کننده و کارگردان این کار مسعود نجفی بوده که به تازگی وارد شبکه نمایش خانگی شده، نه من و نه آقای نجفی در این کار دنبال نفع مالی نبودیم، اما آن فیلم مشتی نمونه خروار است که با دیدن آن می‌فهمیم این عزیزان چه رنجی می‌کشند.

بازیگر فیلم «لیلی با من است» درباره تاثیر نقش‌هایش در فیلم‌های دفاع مقدسی بر شخصیت خودش نیز اظهار کرد: حدود 46 سال است که کار بازیگری می‌کنم و در چندین فیلم و سریال کار کرده‌ام، اما تعدادی کار دفاع مقدسی کرده‌ام که اولین‌اش فیلم «دیار عاشقان» بود که در سال 62 در دل جنگ ساخته شد. این آثار نگاه من را به جهان عوض کرد. اگر من این آثار را با رگ‌ و پِی‌ام درک نکرده باشم به این‌جا نمی‌رسم.

او درباره اینکه فیلم‌های دفاع مقدسی‌اش را به سایر کارهایش ترجیح می‌دهد یا نه توضیح داد: این کارها نگاه مرا عوض کرده است، همیشه این سوال کلیشه‌ای را می‌پرسند که بهترین کارتان کدام بوده و ما هم این جواب کلیشه‌ای را می‌دهیم که همه کارهای ما مثل بچه‌های ما هستند. اما من می‌گویم بچه‌ها هم خوب و بد دارند. آثاری هست که در وجود من نقش بسته و نتوانسته‌ام از آن‌ها فاصله بگیرم. گرچه با فاصله 2 روز از پایان «آژانس شیشه‌ای»، «مرد عوضی» را بازی کرده‌ام، اما ذات قضیه در وجود من نقش بسته و در رفتار و نگاه من اثر گذاشته است. من تلاش می‌کنم در بازیگری با هر کاری حتی به اندازه یک جمله به من افزوده شود. کارهای ارزشی هم عقبه‌ای دارند که خوب است یادآوری شود. این کارها برای من قداست خاصی دارد و هروقت می‌خواهم در کاری درباره دفاع مقدس بازی کنم، تن‌لرزه می‌گیرم.

این بازیگر سینما و تلویزیون ادامه داد: خوشبختانه من خودم را هنرپیشه نمی‌دانم و نمی‌خواهم هنرپیشه باشم، چون بازیگری را شغل نمی‌بینم. اگر قرار بر دیده‌شدن بود که دیده شده‌ام. من در بازیگری قبل از هر شعار بیرونی دنبال خودم می‌گردم. وقتی در قالب این آدم‌ها قرار می‌گیرم، اگر آن‌ها نفهمیده باشم فقط می‌توانم بازی خوبی ارائه دهم. اگر با تمام وجودم شخصیت حاج کاظم را درک نکرده باشم، نمی‌توانم آن را بازی کنم. رفتن سراغ این نقش‌ها برای من بازیگری نیست و فضای خاصی دارد. نمی‌دانم این ماجرا به گوش آقای حاتمی‌کیا رسید یا نه، اما حبیب رضایی شاهد است که در زمان بازی در نقش حاج کاظم «آژانس شیشه‌ای» نصف بدنم لمس شد و اگر توانستم دوباره روی پای خودم بایستم، به دلیل انگیزه‌ای بود که آن شخصیت به من داد.

او درباره بازی در فیلم «بادیگارد» ابراهیم حاتمی‌کیا نیز گفت: آقای حاتمی‌کیا احساس کردند جای مطرح‌شدن چنین مسائلی خالی است و باید به آن پرداخته شود. قرار نیست ما با یک اثر جهان را عوض کنیم، اما حداقل کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که به این افراد ادای دینی کنیم.

پرستویی درباره اینکه آثاری در رابطه با دفاع مقدس کم تولید می‌شود و بعضا فروش چندانی هم ندارند گفت: باید برای تولید این آثار وقت بیشتری گذاشت و هزینه بیشتری کرد، اما نباید دنبال فروش بود. شاید کم‌کاری از خودِ ما باشد و باید بیشتر در این حوزه هزینه کنیم تا حق مطلب ادا شود. فیلم‌های زیادی درباره دفاع مقدس می‌شود ساخت که هنوز ساخته نشده است و می‌شود آثاری تولید کرد که هم فروش خوبی داشته باشد و هم در میان مردم جا باز کند.

او در ادامه درباره اینکه فیلم «بادیگارد» در جشنواره فجر جوایز زیادی نگرفت گفت: این فیلم برای منتقدان ساخته نشده است. منتقدان باشرفی که قلم‌شان حرمت دارد کم نیستند، اما این فیلم اساسا برای مردم ساخته شده است. ابتدا هم قرار بود فیلم را به جشنواره ندهیم، البته خود جشنواره تقصیری ندارد اما کسانی که آن‌جا به عنوان داور یا در تلویزیون به عنوان منتقد نظر می‌دهند، سهم خودشان را می‌خواهند. چنین فیلمی حق خود را از مردم می‌گیرد و اصلا نباید در جشنواره‌ها عرضه شود. برای من این مهم است که این‌گونه نقش‌ها صاحب دارند و من باید به آن‌ها جواب پس بدهم. داوری جشنواره اصلا اهمیتی ندارد. ما باید از صاحبان این نقش‌ها نمره بگیریم که همان مردم و رزمندگان دفاع مقدس هستند.

پرویز پرستویی درباره رمز موفقیتش در بازیگری نیز اظهار کرد: وقتی از من می‌پرسند رمز موفقیتت چه بوده فقط می‌گویم من جزو دانش‌آموزانی هستم که در طول سال درس می‌خوانم نه شب امتحان. احساس بازیگر زمانی به وجود می‌آید که وقتی در میان آدم‌های عادی زندگی می‌کند به درستی به اطرافش نگاه کند. وقتی به آن‌ها نزدیک شود احساسی که آن‌ها دارند را درک می‌کند. من کار شاقی نمی‌کنم و اگر در کارم موفق بوده باشم با همین روش بوده است و من از حس به تکنیک می‌رسم چون باید آدمی که نقش او را بازی می‌کنم درک کرده باشم.

پرویز پرستویی در پاسخ به سوال یکی از حاضران درباره اینکه آیا ما برای تایید کیفیت آثارمان نیاز به تاییدیه جشنواره‌های خارجی داریم گفت: من مشکلی نمی‌بینم. فیلمی که ما کار می‌کنیم با نگاه به فرهنگ و جامعه خودمان ساخته شده و اگر بتوانیم فیلمی بسازیم که فرهنگ‌مان را اشاعه بدهیم و در دنیا به آن اهمیت بدهند هیچ اشکالی ندارد.

او در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا خود را بسیجی می‌داند یا نه نیز گفت: خودم را بسیجی نمی‌دانم؛ من خیلی کوچک‌تر از یک بسیجی‌ام. خیلی وقت‌ها نقش‌هایی از این جنس به من پیشنهاد می‌شود که قبول نمی‌کنم، اما اگر اثر خوبی باشد و اهمیت داشته باشد حتما کار می‌کنم.

پرستویی در ادامه در پاسخ به اینکه آیا هرگز به دلیل بازی در فیلم‌های ارزشی تحت فشار قرار گرفته یا هزینه‌ای داده است توضیح داد: خوشبختانه من جزو آن دسته افراد نبودم که بگویند چون در فلان فیلم بازی کردی، دیگر به تو نقش نمی‌دهیم. من همیشه از کار فرار می‌کنم و دلیلش این است که برای این سینما کیسه‌ای ندوخته‌ام.

وی در پاسخ به سوال یکی دیگر از حاضران مبنی بر اینکه آیا خود را «سرباز فرهنگی انقلاب» می‌داند یا نه گفت: برای من تیتر و لقب نسازید. اگر به کاری اعتقاد نداشته باشم گردنم را هم بزنند در آن بازی نمی‌کنم. اگر مخاطب این درک و دریافت را از کار من داشته باشد یعنی کارم را درست انجام داده‌ام. من در این مملکت زندگی می‌کنم و به کاری که در آن بازی می‌کنم اعتقاد دارم چون به عنوان شغل به بازیگری نگاه نمی‌کنم.

بازیگر فیلم «مارمولک» درباره وجود اغراق در بازی‌هایش نیز توضیح داد: شما را به فیلم مستند «حاج کاظم» ارجاع می‌دهم. در آن فیلم من دیگر بازی نکردم و خود واقعی‌ام هستم. این اغراق نیست، درد است. من ادعایی ندارم و شاید در بازی‌ام اغراق هم کرده باشم، اما فکر می‌کنم وقتی جمله‌ای را می‌گویم باید حق مطلب را ادا کنم. چون وقتی به آن آدم‌ها نزدیک می‌شوم می‌بینم چقدر اغراق و غلو دارند. چقدر درد و فریاد دارند. بازی من هم از آن‌جا ناشی می‌شود و تعمدی در اغراق نبوده بلکه نقش ایجاب کرده است.

پرستویی درباره اینکه چرا بیشتر نقش قهرمان‌ها را در فیلم‌ها بازی می‌کند پاسخ داد: تا قبل از فیلم «بادیگارد» من حتی به عنوان بیننده در فیلم‌های سینمایی‌مان قهرمانی نمی‌دیدم و به نوعی فیلم‌های ما فاقد قصه و قهرمان هستند و بیشترین علت ضربه‌خوردن‌مان هم همین است. تماشاگر به سینما نمی‌آید چون جواب نمی‌گیرد و با این سوال از سالن خارج می‌شود که چرا من باید برای تماشای این فیلم‌ها وقت بگذارم. هرگاه ما به سمت این قهرمان‌سازی در فیلم‌ها برویم تماشاگر هم از آن استقبال می‌کند.

او درباره دوری از عرصه تئاتر نیز توضیح داد: افتخار می‌کنم هنوز آمار کار تئاترم بالاتر از سینماست و هرگاه فرصتی پیش بیاید، قطعا کار می‌کنم. همیشه این تصور وجود دارد که من بیشتر در فیلم‌های دفاع مقدسی بازی می‌کنم، اما تعداد فیلم‌هایی که من در این حوزه کار کردم کمتر از گونه‌های دیگر بوده است. ضمن این‌که برای من این فیلم‌ها ارزشمند و قابل احترام هستند دوست دارم در نقش‌های متنوع بازی می‌کنم. من با استفاده از ابزار بازیگری مسائلی را که احساس می‌کنم لازم است گفته شود بیان می‌کنم، نقشی هم که در «قاتل اهلی» بازی کردم متفاوت است و ربطی به کارهای دیگرم ندارد.

پرویز پرستویی با گلایه از اینکه قرار بود در این جلسه تنها درباره تجربیات بازیگری‌اش صحبت کند، اما موضوعات دیگری مطرح شد اظهار کرد: آدم‌هایی که اینجا می‌بینم اصلا قرار نیست بازیگر شوند که من از تجربیات بازیگری‌ام حرف بزنم. من به این جلسه آمدم، اما نمی‌دانم قرار است راجع به بازیگری صحبت کنم یا دفاع مقدس یا فیلم‌های مقاومت.

وی در ادامه درباره برگزاری جشنواره فیلم مقاومت نیز اظهار کرد: خوشحالم که مسئولان این هزینه را می‌کنند تا این فرهنگ را جا بیاندازند و فیلمسازان از نقاط مختلف دنیا با ما تعامل داشته باشند. این کار به لحاظ ارائه و اشاعه‌دادن فرهنگ مقاومت لازم است و امیدوارم گسترده‌تر شود اما یک چیز را فراموش نکنیم. این جشنواره برآمده از 8 سال دفاع مقدس و خون‌دادن است. الان یک سری جانباز داریم و بد نیست در کنار وسعت‌دادن به جشنواره این جانبازان را که باعث برگزاری چنین جشنواره‌ای بوده‌اند دریابیم.

او در ادامه با بیان این‌که نباید جانبازی داشته باشیم که پول اجاره‌خانه و دارو نداشته باشد اظهار کرد: توصیه می‌کنم حتما فیلم «حاج کاظم» را ببینید. ما از این کار درآمدزایی نداریم و من دیناری از آن پول درنمی آورم و اصلا نقشی نبوده که پولی بگیرم. چرا جانباز ما پول آمپول و اجاره خانه ندارد؟ الان که ما زیر این سقف حرف می‌زنیم، آن آدم ها درد می‌کشند. نمی‌دانم مسئول قبلی بنیاد شهید کجاست؟ می‌گویند اختلاس کرده، امیدوارم که عاقبت به خیر شود. او چطور شد مدیرکل بنیاد شهید؟ باید دست به دست هم بدهیم و از مسئولان بخواهیم کاری کنند که این جانبازها عاقبت به خیر شوند. ما می‌بینیم که جانبازان با چه مشقتی زندگی می‌کنند و این جشنواره را هم برگزار می‌کنیم. خوب است در کنار نمایش ارزش‌های این آدم‌ها کسان دیگری دست جانبازان را هم بگیرند. اشاعه این ارزش‌ها در جهان زمانی ارزشمند است که جانبازی محتاج نباشد.