اجماع نسبی تولیدکنندگان نفت در آستانه نشست الجزایر

به گزارش ایران اکونومیست؛ در حاشیه پانزدهمین نشست مجمع بین‎المللی انرژی که در روزهای ٢٦ تا ٢٨ سپتامبر در الجزایر برگزار می شود، قرار است اعضای اوپک گردهم جمع شوند تا طرح فریز نفتی (تثبیت تولید نفت) را بررسی کنند.
در صورت موافقت تولیدکنندگان نفت، قرار است با هدف ایجاد ثبات در بازار و جلوگیری از عرضه نفت مازاد، میزان تولید در سال 2016 و نیمه نخست سال 2017 ثابت باقی بماند.
با توجه به شواهد موجود و حمایت ضمنی و یا صریح بیشتر کشورها، امیدواری ها نسبت به ایجاد اجماع در این نشست افزایش داشته است. با وجود افزایش امیدواری برای دستیابی به توافق میان تولیدکنندگان برای فریز نفتی، نگرانی هایی نیز درباره کارشکنی دوباره عربستان وجود دارد.
برخی کارشناسان، نگرانند، ریاض همانند دور گذشته مذاکرات فریز نفتی که در فروردین ماه امسال در دوحه قطر برگزار شد، نشست الجزایر را نیز به شکست بکشاند.
خبرگزاری رویترز چندی پیش اعلام کرد ریاض پیشنهاد کاهش تولید نفت را به شرط تثبیت سطح تولید ایران، مطرح کرده است.
این خبرگزاری به نقل از چهار منبع آگاه از مذاکرات نفتی اعلام کرده، عربستان سعودی در آستانه مذاکرات هفته آتی الجزایر آماده است که در صورت موافقت تهران با محدود کردن سطح تولید خود در سال جاری، تولید نفت خود را کاهش دهد.
به گفته این منابع، ریاض آماده کاهش تولید نفت خود به سطوح اوایل سال جاری (٢٠١٦)، در مقابل موافقت ایران با تثبیت تولید خود در سطح کنونی یعنی سه میلیون و ٦٠٠ هزار بشکه در روز است.
هر چند برخی تحلیلگران از این شرط غیررسمی عربستان و احتمال شکست مذاکرات فریز نفتی نگران هستند، اما گروهی دیگر معتقدند ریاض تحت فشار سنگین کاهش درآمدهای نفتی که به روزانه 225 میلیون دلار رسیده، ناچار به پذیرش این طرح خواهد بود و اعلام شرط برای ایران، تیری است که در تاریکی رها کرده، با این امید که شاید تهران آن را بپذیرد.
 
** عربستان، مقصر شکست دور نخست مذاکرات فریز نفتی
18 کشور تولیدکننده نفت از جمله روسیه در اواخر فروردین ماه در شهر دوحه پایتخت قطر گردهم آمده بودند تا تولید نفت را تا اکتبر 2016 (مهر-آبان 95) در سطح تولید ماه ژانویه (دی-بهمن 1394 ) گذشته تثبیت کنند.
دلیل اصلی شکست نشست دوحه کارشکنی عربستان و متحدانش و اصرار آنها بر حضور ایران در طرح فریز نفتی اعلام شد؛ در واقع عربستان تلاش داشت که از طرح فریز نفتی به عنوان ابزاری برای اعمال فشار به ایران استفاده کند.
«الکساندر نوواک» وزیر انرژی روسیه پس از برگزاری این نشست، درباره چرایی شکست نشست دوحه گفته بود: برخی کشورها نفتی از جمله عربستان سعودی، امارات و سایر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس شرط جدیدی را در نشست نفتی دوحه گذاشتند که «نشست هدف گذاری شده افزایش ندادن تولید نفت» در دوحه را بی نتیجه گذاشت. هر چند ایران در این نشست شرکت نکرد اما حمایت خود را از آن اعلام کرده بود.
بیژن زنگنه وزیر نفت با تاکید بر اینکه ایران از طرح فریز نفتی حمایت می کند، اما آن را کافی نمی داند، به اعضای اوپک و برخی کشورهای غیر عضو اوپک همچون روسیه گفته بود باید واقعیت بازگشت نفت ایران را به بازار درک کنند زیرا اگر ایران بخواهد تولید نفت را در سطح ماه ژانویه (زمان لغو تحریم ها) تثبیت کند بدان معناست که هیچ اتفاقی در رفع تحریم های این کشور نیفتاده است.
زنگنه، بازگشت به بازار نفت را حق ایران دانسته و تاکید کرده بود ایران نقشی در نامتعادل کردن بازار نداشته و زمانی که بازار نامتعادل شده و عرضه بیش از تقاضا بوده، ایران حداقل تولید تاریخی خود را داشته است.
 
** آشفتگی بازار نفت در صورت شکست نشست الجزایر
به نظر کارشناسان، شکست نشست الجزایر، بازار نفت را دچار آشفتگی کرده و دور جدیدی از رقابت میان تولیدکنندگان را رقم خواهد زد.
ناکامی تولیدکنندگان بر سر دستیابی به توافقی برای مدیریت بازارهای جهانی، امیدواری برای جلوگیری از افزایش عرضه را بر باد داده و زمینه برای افزایش تولید را فراهم می کند. در واقع تولیدکنندگان تلاش خواهند کرد با افزایش میزان تولید و صادرات، سهم بیشتری از بازار را در اختیار بگیرند تا در مذاکره های احتمالی که در آینده درداخل اوپک و یا میان اوپک و سایرتولیدکنندگان غیر اوپک برگزار می شود، قدرت چانه زنی بیشتری داشته باشند.
عواملی مانند رقابت شدید تولیدکنندگان، سایه افکندن رقابت های سیاسی، برگزاری نشست های بی نتیجه اوپک، شکست نشست فریز نفتی در دوحه و وجود 2 میلیون بشکه نفت مازاد در بازار شرایط را برای افزایش عرضه نفت و کاهش قیمت ها تسهیل کرده اند.
 
** سهم عربستان در عرضه نفت مازاد در بازار
عربستان در سال های اخیر و به ویژه پس از تشدید تحریم ها و حذف نظام سهمیه بندی در اوپک تولید نفت خود را به طور قابل توجهی افزایش داده است. در دوره زمانی 2011 تا 2012 که تحریم های نفتی علیه ایران تشدید شد، عربستان از فرصت استفاده و میزان تولید خود را با سرعت افزایش داد.
سهمیه تولید عربستان تا پیش از حذف نظام سهمیه بندی روزانه 8.1 میلیون بشکه بود که به١٠ میلیون و ٦٧٠ هزار بشکه در ژوئیه 2016 (تیر- مرداد) رسید.
در واقع، عربستان به عنوان متهم اصلی عرضه نفت مازاد در بازار شناخته می شود و بر این اساس، کارشناسان معتقدند در صورت توافق درباره فریز، ریاض باید بار اصلی کاهش تولید را به دوش بکشد.