شناسایی عامل عفونت قرنیه چشم در استفاده‌کنندگان لنزهای تماسی

 دکتر مریم نیتی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و از محققان طرح با بیان این‌که نتایج این پژوهش در مجله بین‌المللی Experimental Parasitology  به چاپ رسیده است، اظهار کرد: آمیب‌های آزادزی به خصوص انواع بیماری‌زای آنها از جمله آکانتامبا، بالاموثیا و نگلریا در سالیان اخیر به دلیل گزارشات بیماری‌های مختلف از جمله کراتیت‌های چشمی، آنسفالیت و مننگوآنسفالیت حائز اهمیت شده‌اند.

وی با تاکید بر این که متاسفانه پیش‌آگهی بیماری‌های حاصل از آمیب‌های آزادزی ضعیف بوده و در بسیاری از موارد منجر به نابینایی و در موارد درگیری مغزی سبب مرگ بیمار می‌شوند، ادامه داد: افراد مستعد جهت بروز این بیماری‌ها افراد استفاده‌کننده از لنزهای تماسی و افراد مبتلا به نقص سیستم ایمنی هستند. در ایران و جهان نیز این آمیب‌ها در دهه اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته‌اند.

دکتر نیتی تصریح کرد: مطالعات مختلفی در ایران توسط من، رضاییان و همکاران در زمینه آمیب‌های آزادزی صورت گرفته است که نتایج در قالب مقالات تحقیقاتی ملی و بین‌المللی به چاپ رسیده است. از جمله این مقالات، تحقیقی است که دارای ارجاع 66 بوده و تحت عنوان Genotyping of Acanthamoeba isolates from clinical and environmental specimens in Iran است. این مقاله در مجله بین‌المللی Elsevier Experimental parasitology به چاپ رسیده است و در سایت pubmed نیز قابل دسترسی است.

وی افزود: در این پژوهش که توسط گروه تحقیقاتی ما و با همکاری انستیتوتحقیقاتی بیماری‌های گرمسیری کشور اسپانیا به انجام رسید، به جداسازی آمیب‌های آزادزی از جنس آکانتامبا از نمونه‌های افراد مبتلا به عفونت‌های قرنیه چشم (کراتیت‌های چشمی) و منابع محیطی از جمله آب، خاک و مدفوع حیوانات اقدام شد.

محقق طرح تصریح کرد: قابل توجه آنکه منابع محیطی دارای درصد بالای آلودگی به آکانتامبا بودند و از طرفی عامل عفونت قرنیه در 30 درصد از بیماران مبتلا به کراتیت که مصرف کننده لنزهای تماسی نیز بودند، آکانتامبا شناخته شد.

دکتر نیتی خاطرنشان کرد: در این تحقیق با استفاده از تکنیک‌های مولکولی و روش‌های تعیین توالی اقدام به تعیین نوع ژنوتایپ آمیب نیز شد. البته تاکنون بیش از 90 ژنوتایپ آکانتامبا شناخته شده است که تعدادی از آنها از جمله ژنوتایپ T4 و T3 از انواع بیماری‌زا محسوب می‌شوند. در تحقیق مذکور مشخص شد که بیشترین ژنوتایپ در نمونه‌های محیطی و بالینی متعلق به ژنوتایپ T4 بوده است.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار کرد: نتایج تحقیق مذکور نمایانگر این مطلب است که وجود شایع ژنوتایپ‌های پاتوژن از جمله T4 در منابع محیطی سبب در معرض قرار گرفتن آسان افراد مستعد از جمله مصرف‌کنندگان لنزهای تماسی و افراد مبتلا به نقص سیستم ایمنی می‌شوند.

دکتر نیتی یادآور شد: از دیگر یافته‌های جالب تحقیق فوق جداسازی ژنوتایپ T11 از فرد مبتلا به کراتیت بود که اولین گزارش این ژنوتایپ از بیماران کراتیتی در ایران بود. در این فرد که از لنزهای تماسی نوع نرم استفاده می‌کرد و مبتلا به عفونت وخیم چشمی شده بود، دو نوع ژنوتایپ T4 و T11 جدا شد که احتمال می‌رود فرم وخیم بیماری، بدلیل عفونت مخلوط حاصل از دو ژنوتایپ فوق باشد. بعلاوه آلودگی نمونه‌های مدفوع حیوانات اهلی به ژنوتایپ بیماریزای انگل (T4) می‌تواند نشانگر احتمال انتقال آکانتامبا از طریق حیوانات اهلی باشد.

محقق طرح تصریح کرد: در مجموع مطالعات و تحقیقات بیشتری در خصوص آکانتامبا از نظر انواع ژنوتایپ‌های موجود در ایران در حال انجام است و تلاش جهت اطلاع‌رسانی و ارائه راهکارهای پیشگیری و درمان بیماری‌های حاصل از این آمیب از اولویت‌های تحقیقاتی محسوب می‌شود.