اکونومیست: سیاست در خاورمیانه بر ورزش برتری دارد

هفته نامه انگلیسی در گزارشی تحلیلی نوشت: خاورمیانه، اصولا منطقه ای است که ورزش در آن شان و جایگاه شایسته خود را ندارد و مردمانش عموما غیر تندرست هستند.
بی دلیل نیست که این ناحیه از جهان همواره حضوری کم فروغ در بازی های المپیک داشته است. از میان 21 کشور این ناحیه که مجموعا 360 میلیون جمعیت را در خود جای داده است؛ فقط پنج کشور در بازیهای المپیک 2016 ریو مدالی کسب کرده اند و تا به این لحظه سهم هر یک فقط یک مدال بوده است، به استثنای ایران که تا به این لحظه دو مدال طلا و دو برنز کسب کرده است.
مصر با جمعیتی بسیار بیشتر از انگلیس تا به این لحظه از بازی ها تاکنون فقط دو مدال برنز در کارنامه اش ثبت شده است، در حالی که شمار مدال های طلای انگلیس تاکنون به 19 طلا رسیده است.
اصولا منطقه خاورمیانه یک ویژگی بسیار بارز دارد، اینکه در این خطه از جهان آنقدر که سیاست در اولویت نخست تمام شئون زندگی قرار دارد، ورزش ندارد. این نوع نگرش و تفکر به خصوص در ورزش هم متجلی است.
مصداق این هنجار در آغاز بازی های المپیک ریو قبل از آنکه حتی مسابقات آغاز شود نمایان شد. ماجرا از این قرار است که کمیته برگزاری بازی های المپیک که ابدا شناختی از اولویت های مهم منطقه خاورمیانه ندارد، در مراسم افتتاحیه بازی های ریو 2016 ورزشکاران اسرائیلی و لبنانی را هردو با هم در اتوبوسی که آنها را به ورزشگاه محل برگزاری مراسم هدایت می کرد، جای داد.
لبنان و اسرائیل با هم در جنگ هستند و اثری از خوانده شدن میثاق برادری بین آنها نیست. هنگامی که نخستین ورزشکار تیم اسرائیل قصد داشت سوار اتوبوس شود، کاپیتان تیم لبنان مانع از ورود وی به داخل اتوبوس شد.
به دنبال این ماجرا، چندی بعد هم در جریان بازی ها «اسلام الشهابی» قهرمان جودوی مصر از تعظیم اجباری به جانب حریف اسراییلی و دست دادن با او امتناع کرد، در حالی که این رویه مرسوم بازی ها است.
در مصداقی دیگر، جودوکار زن عربستانی هم زیرکانه حاضر به مسابقه دادن با حریف اسرائیلی در مرحله نخست رقابت هایش نشد.
رسانه های عربستانی علت مسابقه ندادن این ورزشکار را آسیب دیدگی وی عنوان کردند، اما رسانه های اسرائیلی این عمل ورزشکار سعودی را نوعی نژادپرستی خطاب کردند.
این دست رفتارها یعنی عدم ارتباط برقرار کردن عمدی با حریفی که باب میل ورزشکار نیست، از هنجارهای رایج در بازی های المپیک است.
در سال 2004 هم یک جودوکار ایرانی حاضر به مسابقه دادن با حریف اسرائیلی نشد و بازنده اعلام شد. اما درعوض دولت ایران بابت این اقدام ورزشکار خود معادل 25 هزار دلار پاداش به وی اعطا کرد.
حتی ورزشکاران کشورهای اردن و مصر هم که کشورهای متبوعشان با اسرائیل پیمان صلح دارند نیز برای مسابقه دادن با حریفان اسرائیلی مشکل دارند.
امروز این اتفاق منحصرا در قلمرو ورزش رخ می دهد. سیاست اهداف خود را می جوید. ژنرال ها در مصر و سیاستمداران اردنی و اخیرا هم عربستانی ها به طرزی بی سابقه با همتایان اسرائیلی خود بسیار گرم گرفته اند، اما هنوز هم دستگاه امنیتی هر دو طرف مقابل هرگونه تماس فیمابین سرسختانه مقاومت می کنند. از جمله این عرصه ها گردشگری است. در این میان اسرائیل سرسخت تر است و ورود مسلمانان به اماکن مقدس مسلمانان که تحت کنترل اسرائیل است را کنترل می کند.
در این اثنا این مردم هستند که سردرگم مانده اند و نمی دانند چه کنند. فلسطینیان و اسلام خواهان هر حرکتی در راه عادی سازی با اسرائیل را شماتت می کنند و هرگز راضی نیستند هنجارهای قدیمی رایج در مورد عدم تماس میان دو طرف منسوخ شود.
در یک نظرسنجی که اخیرا در شبکه اجتماعی توئیتر توسط یک هنرمند سودانی ساکن قطر انجام شد 77 درصد از پرسش شوندگان موافق مسابقه دادن ورزشکاران عرب با حریفان اسرائیلی بودند.
اما ورزشکاران اسرائیلی از اینکه حریفان عرب حاضر به مسابقه دادن با آنها نمی شوند، شاید بسیار هم خوشحال می شوند، چون این مسابقه انجام نشده با برد آنها تمام می شود.
در اسرائیل یک ضرب المثل راجع به اعراب مطرح است که می گوید: اعراب هرگز هیچ فرصتی را برای از دست دادن فرصت از دست نمی دهند و اما در کنکاش در رفتارهای هدفمند ورزشکاران باید اذعان کرد که عمل ورزشکار مصری «اسلام الشهابی» در مقابل ورزشکار اسرائیلی، در امتداد همان اقدام اعراب در بازی های المپیک 1972 مونیخ بود که با حمله به دهکده بازی ها 11 ورزشکار اسرائیلی را از پای در آوردند.
البته تاثیر پذیری ورزش از سیاست تنها مختص به خاورمیانه نیست. سیاست و بازی های المپیک یک قرن است که دست در دست هم به پیش رفته اند. بعد از پایان جنگ جهانی اول، کمیته بین المللی المپیک کشورهای عضو گروه متحدین را که شامل کشورهای بازنده جنگ بودند و شامل آلمان، اتریش و ترکیه است، از حضور در بازی ها منع کرد.
بعد از جنگ جهانی دوم هم دو کشور آلمان و ژاپن از حضور در این بازی ها محروم شدند.
در بازیهای المپیک 1980 مسکو نیز آمریکا و متحدانش از جمله اسرائیل این بازی ها را به علت تهاجم شوروی به افغانستان تحریم کردند.
آفریقای جنوبی هم به علت برپا ساختن نظام آپارتاید و برتری نژاد سفید پوستان بر سیاه پوستان در این کشور، از حضور در این بازی ها در سال های 1964 و 1988 محروم شد. اما در مورد اعراب و اسرائیل هم به قطعیت می توان اذعان کرد، مادامی که اسرائیل همچنان به ساختن دیوارهای بلند حائل میان یهودیان و فلسطینیان در سرزمین های اشغالی ادامه می دهد، تحریم کنندگان آن، هیچ وجه تمایزی میان آن با آفریقای جنوبی سال ها قبل که نظام آپارتاید را حاکم کرده بود، نمی یابند.