گرانی و کمبود شکر کام مردم را تلخ کرد/ بازار شکر در محاصره دلالان

به گزارش خبرنگار ایران اکونومیست؛ بررسی های میدانی نشان می دهد که قیمت هر بسته شکر ۹۰۰ گرمی از ۲۴۰۰ تا ۳۴۰۰ تومان در بازار متغیر است و این باعث بروز برخی مشکلات برای خریداران شده است. همچنین قیمت هر بسته ۷۰۰ گرمی قند شکسته نیز در بازار ۳۶۰۰ تومان است.
بخشی از مصرف شکر کشور تولید و مابقی از طریق واردات تامین می شود، بر اساس برخی گزارش ها از ابتداي سال 84 تا پایان سال 93 بیش از شش ميليارد دلار شكر وارد ايران شده است كه رقمي قابل توجه است.
 بازار شكر در ايران با اين حال بازار بزرگي تلقي مي شود. واردات شكر نيز مانند واردات ديگر مواد غذايي در ايران بالاست و همين امر سبب شده است، در دوره هايي حجم واردات براي حمايت از توليد داخلي كاهش يابد.
بررسي ها نشان مي دهد، در حالي كه حجم واردات شكر در سال 84  برابر با 197 ميليون دلار بوده، اين رقم در سال 85 به بيش از يك ميليارد دلار افزايش يافت .
در سال ۹۲ نيز واردات شكر ركوردي را از خود به جا گذاشته است و حجم واردات به رقم يك ميليارد دلار بالغ شده است. شكر از جمله اقلامي است كه از سوي دولت و بخش خصوصي وارد ايران مي شود، با اين حال در برخي سال ها از جمله سال 87 تا 90  سهم دولت در واردات شكر صفر گزارش شده است. ميزان واردات شكر در سال 93 برابر با 377 ميليون دلار بود.
طی 3 سال گذشته در راستای حمایت از تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات شکر، برنامه‌ریزی‌هایی توسط وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش تولید این کالای اساسی انجام شده که در نتیجه آن، تولید این محصول با افزایش چشمگیر در سال 93 به بیش از یک میلیون و 200 هزار تن و در سال 94 به بیش از یک میلیون و 500 هزار تن رسید و امسال هم پیش‌ بینی می‌شود تولید شکر از مرز یک میلیون و 600 هزار تن عبور کند.
اما با وجود وضعیت مناسب تولید شکر طی دو سال گذشته، بازار این کالا از ابتدای ماه مبارک رمضان امسال دچار بهم ‌ریختگی شد و قیمت شکر از ۲۳۰۰ تومان مصوب به بیش از سه هزار تومان و در مقاطعی به بیش از ۳۲۰۰ تومان هم افزایش یافت.
رئیس هیات مدیره انجمن کارخانه‌های قند و شکر در باره مسائل ایجاد شده در خصوص شکر می گوید: هر سال انجمن قند و شکر با همکاری تولیدکنندگان و کارخانجات تولیدکننده، قیمت شکر را بر اساس فرمولی که دارد، تعیین می‌کند، اما دولت عموما این فرمول و قیمت حاصل از آن را به صورت کامل نمی‌پذیرد و بنابر این نمی‌توان قیمت پیشنهادی انجمن را برای شکر اعلام کرد، چرا که ممکن است تبعات قیمتی بر بازار داشته باشد.
علی اشرف افزود: متاسفانه دولت دیر هنگام در خصوص تعیین قیمت شکر تصمیم‌گیری کرد و همین امر منجر به بروز برخی مشکلات در حوزه قیمت شکر در بازار شد؛ اما به هر حال امیدواریم دولت هر چه سریعتر این قیمتها را تعیین تکلیف کند.
برخی کارشناسان اعتقاد دارند، وجود تولید داخلی 1.5 میلیون تن شکر و واردات کافی و عرضه روزانه حدود پنج هزار تن شکر در بورس کالا، برخی دلالان برای واردات بیشتر و یا با هدف افزایش قیمت، از طریق احتکار شکر و نشان دادن کمبود مصنوعی شکر، درصدد تحمیل مجوز واردات بیشتر شکر به وزارت جهاد کشاورزی و لطمه به تولید داخلی چغندر قند هستند.
علی‌اکبر مهرفرد قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی با تأکید بر اینکه مشکلاتی وجود داشته که افزایش قیمت شکر صورت گرفته است، می‌گوید: شکر به اندازه کافی در کشور موجود است و به زودی قیمت این کالا کاهش می‌یابد.
وی تصریح کرد: با وجود جو روانی ایجاد شده برای کمبود شکر، اما شکر عرضه شده در بورس کالا مشتری ندارد و میزان تقاضا بسیار کمتر از مقدار عرضه است .
بهمن دانایی دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر نیز با تأکید بر اینکه عرضه ناموزون شکر و تأخیر در دادن مجوز واردات شکر خام به کارخانه‌های چغندری و نیشکری منجر به افزایش قیمت شکر در بازار شده است، گفت: در هفته‌های اخیر دلالان با سودجویی، اقدام به خرید شکر خام از بورس کالا کرده‌اند و با عدم عرضه آن در بازار موجب کمبود مصنوعی شکر در بازار شده‌اند.
دانایی افزود: مالکیت شکر با خرید از بورس کالا به دست دلالان و واسطه‌ها می‌افتد که مقاماتی از بورس کالای ایران می‌گویند، شکر عرضه شده در بورس کالا فقط به دارندگان پروانه مانند کارخانه‌های شیرینی و شکلات و صنایع آبمیوه و سایر کارخانه‌های مصرف کننده شکر عرضه می‌شود و به دلالان فروخته نمی‌شود.
وی با بیان اینکه، از آنجا که صنایع شیرینی و شکلات از قدرت کمتری برای خرید نقدی شکر در بورس کالا برخوردارند، با مشکل تأمین شکر مواجه شده‌اند. افزود: تعدادی از کشتی‌های حمل شکر خام وارداتی به ایران رسیده و در حال تخلیه بار است و تعدادی هم بر روی آب است و به زودی به کشور وارد می‌شود، بنابراین نگرانی از بابت تأمین شکر نیست و این شکرها پس از تصفیه به زودی به بازار مصرف می‌رسد.
حسن عباس معروفان معاون شرکت بازرگانی دولتی نیز می‌گوید: موجودی شکر کشور مطلوب است و مشکلی بابت تنظیم بازار و تأمین مواد اولیه کارخانجات صنف و صنعت نیست.
وی افزود: شرکت‌های تولیدی صنف و صنعت که ماده اولیه آن‌ها شکر است، می‌‌توانند با مراجعه به این شرکت نسبت به تأمین و خرید میزان شکر مورد نیاز بر اساس پروانه ساخت واحد خود اقدام کنند.
وی همچنین از عرضه شکر به صورت مستمر در بورس کالا خبر داد و افزود: این شرکت بخشی از موجودی شکر خود را در بورس کالا جهت تنظیم بازار عرضه می‌کند و لذا شرکت‌های تولیدی صنف و صنعت می‌توانند نسبت به خرید شکر از بورس کالا نیز اقدام کنند.
معروفان این توضیح را نیز داد که شرکت بازرگانی دولتی ایران در سال جاری 50 هزار تن از ذخایر استراتژیک شکر خام خود را برای حل تعطیلی مشکل کارخانه‌های تصفیه شکر خام به صورت کارمزدی در اختیار آنها قرار داده و سال گذشته هم 162 هزار تن شکر خام برای تصفیه به کارخانه‌های تصفیه شکر داده است.
وی با تأکید بر اینکه مطالبات کارخانه‌های تصفیه شکر در مورد مواد اولیه در صورت تقاضای آن‌ها تأمین می‌شود، افزود:  این کارخانه‌ها به درآمد کارمزدی قانع نیستند و خواهان واردات شکر خام هستند.
عباسی معروفان افزود: دولت اجازه واردات شکر خام به کارخانه‌های تصفیه شکر را برای جلوگیری از دلالی نمی‌دهد، اما واردات شکر خام برای عبور موقت آزاد است.
حال با توجه به آنچه که تلاش دولت برای تنظیم بازار شکر و تاکید بر اینکه برخی دلالان در بازار نفوذ کرده اند، عنوان می شود به نظر می رسد در هماهنگی میان صنف و دولت می توان به یک تشریک مساعی در حل مشکل شکر برآمد، اما نقش نیروهای نظارتی نیز حائز اهمیت است، چرا که بر اساس آنچه که مدعی شده و اینکه کمبودی وجود ندارد، برخورد مناسب با محتکران و دلالان به کنترل بازار موجود کمک بسیاری خواهد کرد.