نانوحامل جدید داروهای سرطانی ساخته شد

 عبادالله اسدی، دانشجوی دکتری شیمی کاربردی دانشگاه صنعتی امیرکبیر درباره طرح تحقیقاتی خود با عنوان «سنتز نانوحامل هایی برپایه پلیمرهای قالب مولکولی» اظهار کرد: این پروژه درباره سنتز نانوکامپوزیت ها بود که در آن، از قندها که برای بدن کاملا بی ضرر هستند و همینطور از «پلی فنول ها» مثل «تانیک اسید» یک حامل هایی بر پایه پلیمرهای قالب مولکولی ساختیم و آنها را روی نانوذرات آهن قرار دادیم تا بتوانیم آنها را به صورت یک دارورسانی هدفمند به قسمت هایی از بدن که مدنظرمان است بفرستیم.

وی دو چالش عمده در رابطه با نانوحامل ها را شامل رساندن دارو به سلولهای سرطانی و رساندن دارو به مغز عنوان کرد و گفت: به خاطر بافت خاص مغز، یکی از بحثهای چالش برانگیز سیستم های نانوحامل دارو رسان، دارو رسانی به مغز است و ما برای غلبه بر این مشکل، از فروکتوز استفاده کردیم به خاطر اینکه این نوع قند در غلظت بالا در مغز استفاده می شود و قندها به طور کلی، مورد نیاز بدن هستند.

وی ادامه داد: با استفاده از این مواد قندی، یک عامل شبکه ساز ساختیم و آنها را روی نانوذرات آهن گرفتیم و دارو را با یک آهن ربا، در بدن موش هدایت کرده و به سمت مغز این حیوان برده و در آنجا آزاد کردیم.

این محقق بیان داشت: در یک اقدام دیگر، ما با یک داروی ضد سرطان از «تانیک اسید» برای دارو رسانی به کبد موش استفاده کرده و به مدت ۷۲ ساعت، دارو را در بدن موش آزاد کردیم و نتایج مشاهدات نشان داد که این نانوحامل، دارو را دقیقا به همان نقطه از بدن موش که می خواستیم انتقال داده است.

به گفته وی، عکس های فلورسنس تهیه شده از این فرآیند رهاسازی دارو در بدن موش نشان می دهد تجمع نانو ذرات در مغز و قسمت های داخلی بدن مثل کبد، برای آن چند ساعت باقی بوده است و نتیجه موثری نسبت به زمانی که از حالت مغناطیسی استفاده نکردیم و در بدن، پخش بودند به دست آمده است.

اسدی خاطرنشان کرد: این نانوحامل ها قابلیت حمل هر نوع دارویی را دارند ولی ما در ساخت نانوحامل ها از «تانیک اسید» که خاصیت دوگانه دارد استفاده کردیم، چون از یک طرف، دارو را حمل می کند و از طرف دیگر، تانیک اسید نوعی پلی فنول است که خودش توانایی کشتن سلولهای سرطانی را دارد و این ویژگی را درمورد سرطان سینه آزمایش و نتیجه مثبت آن را مشاهده کردیم.

وی اضافه کرد: نانوحامل های برپایه قند هم می تواند برای درمان سرطان استفاده شوند چون سلولهای سرطانی، مصرف غذایی بیشتری دارند و به این نوع نانوحامل ها علاقه نشان می دهند.

دانشجوی دکتری دانشگاه صنعتی امیرکبیر، قابلیت کنترل آهسته رهایش دارو را از دیگر ویژگی های نانوحامل های ساخته شده برشمرد و گفت: این نانوحامل ها برپایه پلیمرهای قالب مولکولی ساخته شده است به این معنی که فقط برای یک دارو، الگوبرداری می شود و این دارو به مرور زمان در بدن آزادسازی می شود و با این کار، اولا دارو در بدن به تدریج آزاد می شود که نسبت به داروهای سرطانی رایج که به یکباره وارد بدن می شود.

وی افزود: عوارض جانبی بسیار کمتری دارد و ثانیا رهایش دارو دقیقا در محلی که موردنظر ماست و نیاز وجود دارد (محل تجمع سلولهای سرطانی) صورت می گیرد تا به بدن، حتی المقدور کمترین آسیب ممکن را بزند.

وی درباره جنبه نوآوری طرح تحقیقاتی خود و تفاوت آن با نمونه های رایج در دنیا گفت: دارو رسانی هدفمند در دنیا برپایه آهن در حال انجام است ولی ما برای اولین بار ضمن استفاده از قندها، یک عامل شبکه ساز برای پلیمرهای قالب مولکولی که به صورت اختصاصی، دارو را رهایش می کنند ساختیم.

اسدی خاطرنشان کرد: نوآوری کار ما این بود که برای اولین بار از قندها و پلی فنول ها برای ساخت عوامل شبکه ساز استفاده کردیم که هم زیست تخریب پذیر هستند و بعد از انجام ماموریت و رهایش دارو، در بدن تخریب می شوند و به غذای سلولی تبدیل می شوند و مواد زائد ندارند که به بدن آسیب برسانند و برای مقابله با سلولهای سرطانی استفاده می شوند.

اسدی افزود: آزمایش این نانوحامل های جدید روی نمونه حیوانی موش با موفقیت انجام شده و اسدی درصدد است در مرحله بعد، آزمایش ها را روی میمون انجام دهد.

استادان راهنمای این طرح تحقیقاتی، دکتر مجید عبدوس، از دانشگاه صنعتی امیرکبیر و پروفسور راجر لبلانگ از دانشگاه میامی آمریکا هستند و دکتر جیمز ویلسون از دانشگاه میامی و دکتر داود کردستانی و دکتر سامان عضدی مشاوره طرح را برعهده داشته اند.

نتایج این تحقیقات به صورت مقاله علمی در ژورنال پلیمر که مجله معتبر بین المللی است و همچنین در مجله بین المللی RSC به چاپ رسیده و یکی دو مقاله دیگر نیز در مرحله داوری است.